Świąteczne stoły, zgodnie z polską tradycją, uginają się na ogół od pieczystego, pasztetów, szynek, gęsi lub indyków.
Wśród zup znaleźć można esencjonalne buliony lub przejrzyste rosoły. Są też kulebiaki faszerowane mięsem oraz mięsne pierogi.
A przecież coraz większą grupę stanowią wśród nas wegetarianie. Siedzą oni przy stole, smętnie patrząc, jak rodzice i rodzeństwo objadają się daniami, które im w żaden sposób nie przejdą przez gardło.
Aby nie spalić się ze wstydu, że w te święta rodzinne i pełne radości oraz miłości zapominamy o najbliższych, ale różniących się od nas mięsożerców kulinarnym obyczajem – przygotujmy i dla nich kilka potraw.
I my sami zjemy je z wielkim apetytem, bo są po prostu pyszne. W dodatku odpoczniemy od mięsa, które w nadmiarze też nas zaczyna nieco męczyć.
Teraz, podając kilka moich ulubionych przepisów bezmięsnych, mogę z czystym sumieniem życzyć wszystkim amatorom różnorakich diet wesołych i smacznych świąt!
- Tarta brokułowa
Na ciasto: 1,5 szklanki mąki, ½ kostki masła, żółtko
Na farsz: duży brokuł, kawałek czerwonej papryki
Na sos: ½ szklanki śmietanki (najlepiej 18-proc.), 2 łyżki masła, cebula, 2 łyżki mąki, 1,5 szklanki startego sera żółtego
Do posmarowania formy: łyżka masła
1. Zagnieść ciasto: mąkę, masło i żółtko oraz odrobinę wody (nawet do ½ szklanki). Zawinąć w folię i włożyć do lodówki.
2. Przygotować sos: na roztopionym maśle zeszklić drobno posiekaną cebulę, dodać mąkę, wlać śmietanę i po wymieszaniu sosu dodać jeszcze starty ser. Mieszając, doprowadzić do powstania jednolitego sosu.
3. Brokuła podzielić na małe różyczki, wrzucić na 2 minuty na wrzątek, odcedzić. Paprykę pokroić w cienkie paski.
4. Posmarować formę masłem, wylepić ją ciastem, formując także wysokie boki. W temperaturze 200 st. C podpiekać około 10 minut.
5. Na podpieczonym cieście ułożyć brokuły i paprykę, zalać sosem. Zapiekać 15 minut.
- Kulebiaczki babci
500 g mąki, 250 ml mleka, 60 g drożdży, 5 żółtek, 150 g cukru, 100 g masła
Na farsz: 1 mała lub pół większej główki kapusty, 1 duża cebula, sól, pieprz, pół szklanki oleju, 5–10 dag suszonych podgrzybków
1. Ciasto: do 150 g mąki wlewać powoli wrzące mleko i mieszać aby nie powstały grudki. Przykryć, a gdy masa przestygnie, połączyć z drożdżami roztartymi z 1 łyżką cukru i odstawić do wyrośnięcia. Gdy rozczyn podwoi swoją objętość, dodać utarte z cukrem żółtka i resztę mąki. Wyrabiać tak długo, aż ukażą się pęcherzyki i zacznie odstawać od ręki. Wtedy dolać roztopione masło. Wymieszać i odstawić do wyrośnięcia.
2. Rozwałkować na gruby na 1 cm placek i wycinać z niego krążki jak na pierogi. Układać na każdym łyżeczkę farszu i zlepiać, kształtując podłużną bułeczkę.
3. Farsz: umytą kapustę pokroić na ćwiartki, włożyć do garnka z osolonym wrzątkiem. Gotować kwadrans, próbując widelcem, czy kapusta jest dosyć miękka. Wyjęte z wody ćwiartki kapusty ostudzić, wycisnąć w rękach. Zemleć kapustę i odcisnąć w czystej ściereczce lub odparować na patelni.
4. Na patelni zrumienić drobno posiekaną cebulę. Grzyby namoczyć, osączyć, posiekać bardzo drobno. Włożyć do cebuli grzyby i dobrze wyciśniętą kapustę, smażyć ok. 10 min, mieszając. Dodać sól i pieprz do smaku.
5. Kulebiaczki przygotowane do pieczenia posmarować z wierzchu białkiem. Piec w temperaturze 170–180 st. C, aż się zrumienią (ok. 20 minut).
- Pieczone warzywa
4 czerwone cebule, 2 żółte papryki, cukinia, 6 mięsistych pomidorów, 2 ząbki czosnku, 4 gałązki świeżego rozmarynu, 4 gałązki bazylii, 4 łyżki oliwy z oliwek, 4 łyżki octu balsamicznego, sól, pieprz
1. Cebule obrać, pokroić na ósemki, czosnek przecisnąć przez praskę.
2. Papryki umyć, osuszyć, usunąć gniazda nasienne, pokroić na ćwiartki, obraną cukinię pokroić w grubsze, centymetrowe półplasterki.
3. Warzywa włożyć do miski, wymieszać z oberwanymi rozmarynowymi, igiełkami i 2 łyżkami oliwy, posypać solą i pieprzem.
4. Na tacce rozłożyć przygotowane warzywa, piec ok. 20 minut.
5. Pomidory pokroić w ósemki, ułożyć obok warzyw i razem piec jeszcze 5 minut.
6. Upieczone warzywa przełożyć do salaterki, dodać porwane listki bazylii, resztę oliwy, ocet balsamiczny, lekko wymieszać.
- Pasztet jajeczny
12 jajek, por z długą częścią białą, łyżka masła, po łyżce świeżego, drobno posiekanego tymianku, oregano i rozmarynu (jeżeli musimy użyć ziół suszonych, odmierzamy jedynie po łyżeczce), sól ziołowa, ½ łyżeczki łagodnej przyprawy curry, łyżka francuskiej musztardy, 2 łyżki tartej bułki, do smaku mielony pieprz
Do wysmarowania formy: łyżeczka masła
Do wysypania formy: 2 łyżki tartej bułki
1. Ugotować 10 jaj. Ostudzić, obrać, drobno posiekać.
2. Por oczyścić z uszkodzonych listków, pozostałą białą część przekroić na 4 części wzdłuż, jak najdrobniej pokroić w makaronik. Na rozgrzanym maśle poddusić. Ostudzić.
3. Wymieszać posiekane jajka z surowymi, z podduszonym porem, ziołami, solą ziołową, musztardą i curry, dodać tartą bułkę i mielony pieprz. Gdyby masa była zbyt rzadka, dodać jeszcze odrobinę tartej bułki.
4. W posmarowanej masłem i wysypanej tartą bułką foremce ułożyć masę pasztetową, wygładzić łyżką wierzch.
5. W piekarniku nagrzanym do 190 st. C zapiekać pasztet około 40 minut.
6. Ochładzać pasztet kilka godzin, podawać pokrojony w grubsze plastry.
Oraz przepisy na dania rybne – dla pescowegetarian
- Pasztet z łososia z kawiorem
50 dag świeżego łososia, 3 łyżki masła, szklanka śmietany 30-proc., 30 dag wędzonego na zimno łososia w plastrach, ½ puszki czerwonego kawioru, sól, biały mielony pieprz
1. Świeżego łososia ugotować na parze: wystarczy 15 min od momentu wrzenia płynu. Ostudzić, usunąć skórę i ości, rozdrobnić widelcem.
2. Wędzonego łososia pokroić w cienkie paski.
3. Śmietanę dobrze ochłodzić i ubić.
4. Wymieszać oba rodzaje łososia, dodać śmietanę i część kawioru. Lekko wymieszać wszystko razem, doprawić do smaku solą i białym świeżo zmielonym pieprzem.
5. Przełożyć pasztet do szklanej salaterki, posypać po wierzchu resztą kawioru.
- Łosoś w majonezie
6 kawałków (lub filet wagi ok. 60 dag) świeżego łososia, kostka rosołu warzywnego, pół szklanki majonezu, 2 łyżki jogurtu naturalnego, sól, pieprz
1. Zagotuj wodę z kostką rosołu warzywnego. (Sprawdź słoność – kostka bywa bardzo słona, wówczas już nie używaj soli).
2. Do wrzącego wywaru włóż kawałki ryby lub filet i gotuj na jak najmniejszym ogniu 20–25 minut. (Staraj się, by wywar nie wrzał, tylko od czasu do czasu bulgnął, co można regulować temperaturą kuchenki). Pozostaw rybę w wywarze do zupełnego wystudzenia.
3. Wymieszaj majonez z jogurtem, dopraw solą i pieprzem. Ostudzoną rybę ułóż na półmisku lub poukładaj porcje na talerzykach. Polej majonezem wymieszanym z jogurtem.
- Karp pieczony zalewany śmietaną
1 karp o wadze 1–1,5 kg, 2 łyżki mąki, 1–2 łyżki masła, sól, pieprz grubo zmielony, 1 szklanka śmietany 18 proc.
1. Sprawić karpia, pozostawiając tuszkę w całości. Posolić, odłożyć na godzinę.
2. Nagrzać piekarnik do temp. 180 st C. Karpia posypać mąką, ułożyć na wierzchu kawałeczki masła i wstawić do piekarnika. Piec około 30–40 minut, polewając powstałym sosem.
3. Prawie gotową rybę polać śmietaną wymieszaną z mąką. Polewając spływającym sosem, doprowadzić sos do wrzenia. Posypać pieprzem.
4. Wyjąć z piekarnika, gdy śmietana zaczyna brązowieć. Podawać z szerokimi kluskami, kapustą zasmażaną lub kapustą z grzybami.
- Śledzie pod pierzynką
Pół kilograma śledzi solonych lub lepiej filetów, ¾ szklanki śmietany lub jogurtu, ½ szklanki majonezu, łyżka soku cytrynowego, 2 łyżki oleju lub oliwy, mielony pieprz, 4–5 ugotowanych w mundurkach ziemniaków, 3 ugotowane buraki lub paczka gotowych, tartych (grubo), jabłko, cebula, 2 jajka na twardo
1. Śledzie wymoczyć kilka godzin lub tylko umyć, osuszyć papierowym ręcznikiem kuchennym. Pokroić w skośne kawałeczki.
2. Ziemniaki ugotować, ostudzić, pokroić w kostkę.
3. Jabłko obrać, pokroić w drobną kostkę.
4. Cebulę drobno posiekać.
5. Jajka ugotować na twardo, ostudzić, obrać i posiekać.
6. Wymieszać majonez ze śmietaną lub jogurtem.
7. W płaskim naczyniu (np. w głębszym półmisku) układać: śledzie, skropić sokiem cytrynowym i oliwą, na nich siekaną cebulę i siekane jabłka, posypać pieprzem, pokapać odrobiną sosu majonezowego, następnie ułożyć warstwę buraków, pokrojonych ziemniaków, posypać lekko pieprzem, polać sosem majonezowym i wierzch posypać siekanym jajkiem.
- Ryba faszerowana
70–80 dag filetów z morskiej ryby (najlepszy jest dorsz bez skóry, ale mogą być też ryby słodkowodne), duża cebula, 2 jaja, garść rodzynek, ¾ szklanki tartej bułki, sól, pieprz
Na wywar: pół opakowania krojonej mrożonej włoszczyzny, łyżeczka vegety lub innej warzywnej przyprawy, mały liść laurowy, 5 ziaren pieprzu i 5 ziaren ziela angielskiego
Potrzebne jest też opakowanie aptecznej gazy wielkości 50 cm x 1 m
Na galaretę: agar-agar (zamiast żelatyny)
Do przybrania galarety: 2–3 jaja na twardo, kawałek ugotowanej marchwi
1. W rynience do gotowania ryb lub w szerokim garnku umieścić włoszczyznę, wlać 3 litry wody, dodać ziarna pieprzu i ziela angielskiego oraz liść laurowy, sól do smaku i gotować przynajmniej 15 minut.
2. Rybę umyć, pokroić na kawałki i zemleć w maszynce do mięsa wraz z obraną i pokrojoną na kawałki cebulą.
3. Do mielonej ryby dodać jaja, tartą bułkę i wyrobić bardzo dokładnie. Dodać następnie rodzynki, sól i pieprz i jeszcze raz wyrobić masę.
4. Płat gazy ułożyć na dużej desce do mięsa i złożyć na pół, tak aby powstał płat 50x50 cm. Wyłożyć na gazę masę rybną, uformować wałek takiej długości, aby zmieścił się on w garnku lub rynience. Owinąć wałek masy rybnej tak, by podczas gotowania masa nie „wybiegła” z gazy.
5. Wałek z rybą włożyć ostrożnie do wrzącego wywaru i gotować około 30–40 minut na minimalnym ogniu, sprawdzić w trakcie gotowania smak wywaru i ewentualnie dosłodzić.
6. Po ugotowaniu pozostawić rybę wywarze, wyjąć dopiero wtedy, kiedy zupełnie wystygnie. Zdjąć ostrożnie gazę, a rybę pokroić ostrym nożem na jednakowej grubości (1–1,5 cm) plastry. Wywar przecedzić przez durszlak. Pozostawić jedynie 2 litry wywaru.
7. Wywar zagotować, dodać agar-agar i mieszając, rozpuścić ją. Odstawić do ostudzenia.
8. Plastry ryby ułożyć na głębszym półmisku, przybrać połówkami plasterków jaj na twardo i ewentualnie pokrojoną na małe kawałeczki ugotowaną marchewką. Wstawić do lodówki.
9. Tężejącą galaretą zalać ochłodzoną rybę i wstawić do lodówki do zastygnięcia.
Post Scriptum od Autora:
Podobno wegetarianizm łagodzi obyczaje!? Nie widać tego w niektórych komentarzach pod moim wpisem, w którym piszę o daniach BEZMIĘSNYCH. Nawet dzień wigilijny nie osłabia temperamentów i pozwala na inwektywy. Radzę zajrzeć moim oponentom do Internetu i hasła dieta wegetariańska. Jest tam mowa o diecie pozwalającej na ryby. Nie obrażam się jednak i życzę także „łagodnym” wegetarianom Smacznych i Wesołych Świąt.