Chwile zapomnienia się zdarzają i dotyczą niekiedy zupełnie prozaicznych spraw: gubimy (z oczu) na przykład kluczyki do samochodu, zapominamy, po co właściwie weszliśmy do pokoju, albo z czego się nie wywiązaliśmy w ramach obowiązków służbowych.
Można oczywiście tłumaczyć to roztargnieniem czy nadmiarem pracy. Ale takich niekomfortowych (dla siebie i otoczenia) sytuacji chciałoby się jednak czasem uniknąć.
I da się! Bo pamięć można poprawić, i to nie wydając pieniędzy na suplementy czy wyciągi z roślin o nie do końca zbadanej skuteczności.
Poniżej kilka prostych (i zupełnie darmowych) sposobów na usprawnienie pamięci:
1. Zgadywanie
Eksperyment Memprize, w którym wzięło udział tysiące internautów, wykazał, że lepszym sposobem na zapamiętywanie jest zgadywanie niż pytanie kogokolwiek o konkretnie rozwiązania.
Próba odgadnięcia imienia nowo poznanej osoby albo znaczenia słówka podczas nauki języka lepiej utrwala je w naszej pamięci – zwłaszcza gdy się mylimy! Nasz mózg bowiem lepiej odbiera i „zapisuje” błędy, które popełniamy, i stara się ich unikać w przyszłości.
2. Powtarzanie
Dotyczy to szczególnie uczniów i studentów. Mało kto jest w stanie po jednokrotnym przeczytaniu zapamiętać cały materiał. I nie dotyczy to tylko uczenia się wiersza, ale także prób opanowania materiału do egzaminu. Najnowsze badania przeprowadzone przez Eda Cooke'a z Uniwersytetu w Oksfordzie dowodzą, że, aby coś skutecznie i trwale zapamiętać, każdą informację należy powtórzyć, bagatela, 30 razy.
3. Myślenie przestrzenne
Ludzki mózg lepiej zapamiętuje przestrzenie, a więc dobrą metodą na zapamiętywanie jest powiązanie nowego pojęcia z konkretnym miejscem w pokoju czy mieszkaniu. Mogą to być nawet najprostsze, ale i najdziwniejsze skojarzenia. Tę metodę dobrze znają zwłaszcza zwolennicy rozmaitych technik mnemotechnicznych.
4. Otaczanie się odpowiednimi... zapachami
Badania opublikowane w magazynie branżowym „International Journal of Neuroscience” przyniosły ciekawe rozstrzygnięcia: grupa badanych przebywająca w komorze, gdzie aplikowano zapach rozmarynu, miała lepsze wyniki w zapamiętywaniu nazw, imion i pakietów informacji niż grupa, której tego bodźca zapachowego odmówiono.
Przeciwne działanie odnotowano w komorze wypełnionej zapachem lawendy. Olejki eteryczne uwalniane przez rośliny pobudzają aktywność części mózgu odpowiedzialnych za pamięć i koncentrację. Może warto przenieść doniczkę z rozmarynem z kuchennego parapetu na biurko?
5. Jedzenie produktów bogatych w przeciwutleniacze
To stwierdzenie bardzo często występuje w poradach dotyczących metod powstrzymywania starzenia się skóry, ale dotyczy to również naszego mózgu. Jedzenie jabłek, bananów, zielonych warzyw, marchwi, czekolady, orzechów i ryb dostarcza bardzo dużo związków neutralizujących wolne rodniki, które biorą udział w procesach starzenia. Dodatkowo obecność kwasów Omega-3, które znajdziemy głównie w rybach, usprawnia pracę mózgu.
6. Ćwiczenia fizyczne
Naukowcy z Uniwersytetu w Illinois udowodnili, że dzięki regularnemu wysiłkowi fizycznemu obszar hipokampa (obszaru mózgu odpowiedzialnego za pamięć) zwiększa się o ok. 2 proc. Badania przeprowadzone zostały na grupie seniorów (w wieku 55–80 lat). W przypadku młodszych osób wzrost może być jeszcze większy.
Na czym polega owa korelacja wysiłku fizycznego z lepszą kondycją mózgu? Podczas uprawiania sportu wydzielane są hormony stresu, które w połączeniu z większym przepływem krwi (a co za tym idzie: tlenu) zwiększają namnażanie się komórek w mózgu. Wystarczą 40-minutowe ćwiczenia trzy razy w tygodniu.
7. Żucie gumy
Badania brytyjskich naukowców, opublikowane w „British Journal of Psychology” dowiodły, że żucie gumy poprawia zdolności zapamiętywania. Nie wiadomo dokładnie, na czym ta zależność polega, ale prawdopodobnie jest to związane z wyrzutem insuliny w oczekiwaniu na pokarm, który imituje czynność żucia.
8. Porzucenie multitaskingu
Jak już pisaliśmy, multitasking (wielozadaniowość) nie wpływa pozytywnie na wydajność i jakość naszej pracy, ale także na naszą pamięć. Wykonywanie kilku czynności na raz, nieskupianie się na nich w stu procentach generuje wiele błędów oraz przeszkadza w zapamiętywaniu. Nie jesteśmy w stanie powtórzyć informacji w celu utrwalenia ich, możemy pomieszać cenne skojarzenia. Krótko mówiąc: nie warto.
9. Wysypianie się
Wszyscy powtarzają to jak mantrę, jednak obserwacje pokazują, że coraz mniej osób stosuje się do tej rady. Praca, obowiązki domowe i dodatkowe aktywności zabierają nam cenny czas, który powinniśmy przeznaczyć na spanie. Podczas snu komórki ulegają regeneracji, a przyswojone w ciągu dnia informacje są „zapisywane” w pamięci długotrwałej.
10. Stosowanie mnemotechnik
Technik wspomagających zapamiętywanie jest bardzo wiele. Do najważniejszych należą: skojarzenia nowych pojęć z już znanymi, kojarzenie nowych pojęć z kolorami oraz układanie historii, w które wpleciemy pojęcia i informacje, które usiłujemy zapamiętać.
Tutaj też sprawdza się metoda nietypowych skojarzeń. Tak naprawdę czym dziwniejsze i abstrakcyjne skojarzenie czy historyjka, tym szybciej i trwalej przyswoimy informacje. Mnemotechnika sprawdza się także w przypadku zapamiętywania numerów, skrótów czy nazw. Rezultaty przynosi również w trakcie uczenia się języków.