Jak najłatwiej zgubić się w wielkim azjatyckim mieście? Zapytać przypadkowo napotkaną osobę o drogę. A potem, kiedy już się okaże, że jej sugestia nie pokrywa się z rzeczywistością, zapytać kolejną. I jeszcze jedną. Różnorakość udzielonych z jednakową życzliwością odpowiedzi każe potem pytającemu krążyć po siatce ulic godzinami, aż do wyczerpania (choć można też sięgnąć po Google Maps). Nierzadko bowiem łatwiej pytanym udzielić błędnej odpowiedzi, niż przyznać się do niewiedzy.
Ten błahy, wydawałoby się, fenomen obyczajowy ma niebagatelne konsekwencje dla całej cywilizacji Zachodu. Ba – podsuwa myśl, że jej przyszłość rysuje się w niekoniecznie ponurych barwach i że dominacja czerwonego smoka Chin nie będzie totalna – zwłaszcza w nauce. W uzasadnieniu tego poglądu pomagają dwie wydane niedawno książki – „Brilliant Blunders” urodzonego w Rumunii, a pracującego w Ameryce matematyka Mario Livio, „Ignorance” Stuarta Firesteina, neurobiologa z Columbia University – oraz niezawodny Stanisław Lem.
O powstawaniu głupoty
Gdyby ktoś trwał w przekonaniu, że nauka rozwija się w sposób uporządkowany, konsekwentny, a przede wszystkim wolny od emocji, intelektualnych obstrukcji i żenujących uprzedzeń, temu Mario Livio raz na zawsze otworzy oczy. Niech pożegna się z reżimem logicznym ten, kto sięga po kroniki odkryć fundamentalnych. Urodzony w 1945 r. Livio, który na co dzień spełnia się naukowo jako pracownik Space Telescope Science Institute, opowiada, jak bardzo produkcja poznania odbiega od powszechnych wyobrażeń.
W „Brilliant Blunders: From Darwin to Einstein – Colossal Mistakes by Great Scientists That Changed Our Understanding of Life and the Universe” (Olśniewające błędy: od Darwina po Einsteina – kolosalne pomyłki wielkich uczonych, które zmieniły nasze rozumienie życia i świata) wyjaśnia, zgodnie z tytułem, że nasze rozumienie życia i Wszechświata zostało zmienione w równym stopniu przez przełomowe odkrycia dokonane przez wielkich uczonych, jak i ich kolosalne wpadki.