Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Nauka

Słońce się burzy

Burza magnetyczna nad Polską. Czym jest, jak powstaje i czy należy się jej bać?

Słoneczne burze magnetyczne nie mogą ludziom na Ziemi jakoś szczególnie zaszkodzić. Słoneczne burze magnetyczne nie mogą ludziom na Ziemi jakoś szczególnie zaszkodzić. Scott Lough / Flickr CC by 2.0
Dzisiaj nad Ziemią pojawiła lub pojawi się tzw. burza magnetyczna, która jest efektem chwilowej wzmożonej aktywności Słońca.

Burza może utrudnić pracę sztucznym satelitom i jakoś wpłynąć na ziemskie przesyłowe linie energetyczne oraz sieci telefonii komórkowej. Póki co nie nadchodzą hiobowe wieści z żadnej części świata, że burza pozbawiła prądu miliony ludzi. Ale tak się już zdarzało. W latach 90. ubiegłego wieku silna burza słoneczna pozbawiła elektryczności sporą część pogranicza USA-Kanada.

Pozytywnym zjawiskiem towarzyszącym burzom są wyraźniejsze i większe zorze polarne, czyli świecenie górnych warstw atmosfery wywołane oddziaływaniem cząstek wiatru słonecznego z cząstkami ziemskiej atmosfery. Poza tym słoneczne burze magnetyczne nie mogą ludziom na Ziemi jakoś szczególnie zaszkodzić.

Jak powstaje burza magnetyczna?

To, co czyni Słońce aktywnym, to jego pola magnetyczne. Słońce nie ma jednego, jednorodnego pola magnetycznego. Są ich setki i pokrywają, jak wielkie plamy, całą gwiazdę. Gdy dwa pola magnetyczne o przeciwnych kierunkach zetkną się, powoduje to nagłą zmianę energii tych pól i podgrzanie plazmy.

W rezultacie pola magnetyczne anihilują i dochodzi do erupcji plazmy na zewnątrz. Nazywa się to rozbłyskiem słonecznym. Rozbłyski, powstające przede wszystkim w chromosferze i koronie słonecznej, są zwykle krótkotrwałe (od kilkunastu minut do półtorej godziny), ale w ich trakcie emitowane są ogromne ilości energii Słońca w postaci fal elektromagnetycznych oraz strumieni cząstek. W chromosferze dochodzi głównie do rozbłysków, których efektem są protuberancje oraz arkady pętli magnetycznych.

Protuberancje to wąskie łuki gęstej i stosunkowo zimnej plazmy (od kilku do kilkudziesięciu tysięcy stopni), uformowane polem magnetycznym, które wystrzeliwują ponad tarczę słoneczną. Są długie na dziesiątki tysięcy kilometrów. Z kolei arkady pętli magnetycznych też powstają w wyniku rozbłysków, potrafią jednak trwać godzinami lub nawet przez kilka dni.

Reklama