Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Nauka

Przebiegła supernowa

Pierwsza taka obserwacja w kosmosie: supernowa, która wybuchła dwukrotnie

Zwykle zjawisko wybuchu supernowej jest jednorazowe. Zwykle zjawisko wybuchu supernowej jest jednorazowe. ESA, G. Bacon / NASA
Badacze nieba odkryli gwiazdę supernową, czyli wybuchającą, która eksplodowała po raz drugi. Zwykle zjawisko wybuchu supernowej jest jednorazowe.

Chodzi o odkrycie astronomów pracujących w Obserwatorium Palomar, którzy w 2014 roku zarejestrowali wybuch gwiazdy supernowej oznaczonej następnie symbolem iPTF14hls. Było to dość spektakularne zjawisko, ponieważ wybuchająca gwiazda miała co najmniej 50 mas naszego Słońca – lub więcej – a więc była to jedna z najpotężniejszych, jeśli nie najpotężniejsza supernowa z zaobserwowanych dotychczas.

Ale teraz, kilkanaście miesięcy później, badacze z Las Cumbres Observatory oraz z obserwatorium Kecka na Hawajach dostrzegli, że 14hls wciąż istnieje i nagle mocno pojaśniała. Zwykle supernowe osiągają szczyt blasku po wybuchu, po czym znikają z horyzontu obserwacyjnego na zawsze. Normalny okres szczytu aktywności i zniknięcia trwa do stu dni po eksplozji. Tu mamy zupełnie inną sytuację. Ale na tym nie koniec: kiedy badacze zajrzeli do archiwów obu obserwatoriów, odnaleźli w nich zapis obserwacji wybuchu tej samej supernowej, który nastąpił w 1954 r. Odkrycia te omawia ostatni numer czasopisma „Nature”.

„Ta supernowa przewraca do góry nogami wszystko, co wiemy na temat historii tych gwiazd. To największa zagadka, z jaką zetknąłem się podczas ponad dziesięciu lat studiowania zjawiska gwiezdnych eksplozji” – tak komentuje to odkrycie główny autor publikacji dla „Nature”, Iair Arcavi z NASA oraz z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara.

Śmierć gigantów

Największe gwiazdy, a więc o masach wielokroć – kilkadziesiąt lub kilkaset – przewyższających masę Słońca, mogą ewoluować na kilka różnych sposobów. Po pierwsze, po wypaleniu całego swojego wodoru, a następnie helu przekształcają się w jasne błękitne gwiazdy zmienne (luminous blue variable), czyli tzw.

Reklama