Paulina Święcicka
Paulina Święcicka, finalistka Nagród Naukowych 2013
Dr Paulina Święcka o swojej pracy naukowej:
Prawo rzymskie to podstawowa i najważniejsza dziedzina moich badań naukowych. Interesuje mnie jednak nie tyle sama dogmatyka prawa rzymskiego, co zagadnienia metodologiczne związane ze specyfiką systemu źródeł oraz prawotwórczą działalnością rzymskiej jurysprudencji, zwłaszcza w powiązaniu z takimi problemami, jak formowanie się instrumentarium metodologicznego stosowanego przez jurystów rzymskich - „antyczną doktrynę prawniczą”. Zagadnieniom tym poświęcona była moja rozprawa doktorska, jak i wiele krótszych studiów (zob. retro, publikacje).
Znaczenie badań nad sposobem tworzenia prawa przez rzymską jurysprudencję, jak i nad prawniczym instrumentarium ma ogromne znaczenie współcześnie z uwagi na to, że nierzadko twierdzi się, że rzymska jurysprudencja dała początek i podstawę prawoznawstwu europejskiemu, jak i z uwagi na to, że obecnie zaobserwować można intensyfikację nie-imperatywnego tworzenia prawa na drodze jego uzgadniania. Podkreślić tym samym należy, że właśnie „argumentacyjna interpretacja” rzymskiej jurysprudencji, będąca perswazyjnym, „miękkim” środkiem tworzenia prawa, oparta na idei, że proponowane rozwiązanie prawne powinno być racjonalne, a także jak najbardziej użyteczne, czy też jak najbliższe idei słuszności, to przykład fenomenu, który obecnie w naukach teoretyczno- i filozoficzno-prawnych określa się jako pozytywizację prawa w dyskursie dogmatycznym.
Moje najbliższe plany naukowe:
- zagadnienie konsensu doktrynalnego jako podstawy dla przyjęcia rozwiązania problemu prawnego;
- jurysprudencyjny dyskurs dogmatyczny jako przykład specyficznego dyskursu praktycznego
o charakterze naukowym;
- monografia nt. jurysprudencji jako uzupełnienie dla prowadzonego wykładu (zob. retro - dydaktyka)
- antyczna retoryka prawnicza i możliwość wykorzystania określonych reguł i zasad retoryki opisowej, jak i określonych toposów w pracy prawnika (zob. retro - dydaktyka)
- grant: etyka i jurysprudencja – złożony wniosek grantowy, wspólnie z dr Łukaszem Marcem (UJ), projekt miałby na celu studia nad relacją antycznych pryncypiów etycznych oraz współczesnych zasad etyki adwokackiej; projekt złożony do NCN i w trakcie rozpatrywania
- grant: obraz prawnika w sztuce – projekt interdyscyplinarny z udziałem historyków prawa
i historyka sztuki, który miałby na celu analizę wizerunków prawnika w dziełach sztuki, od czasów antycznych po współczesność, determinację atrybutów postaci, tendencji epok, ocenę celu określonego przedstawienia (realizm lub karykatura) etc.; projekt zostanie złożony
w jednym z kolejnych konkursów NCN
- prawo rzymskie w Nowym Testamencie, w tym w szczególności problem oceny
w świetle prawa rzymskiego postępowania karnego w sprawie Jezusa z Nazarethu
Zagadnienia dotyczące prawnych aspektów procesu Jezusa, który miał miejsce w I w. n.e. są przedmiotem moich zainteresowań od czasu seminarium magisterskiego. Dotyczyła ich praca magisterska publikowana w 2004 roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez następne lata nadal zajmowałam się tymi zagadnieniami, czego wynikiem są krótsze studia na ten temat opublikowane w zbiorach lub czasopismach, oraz wystąpienia na konferencjach
i seminariach, m. in. wykład na posiedzeniu Polskiej Akademii Umiejętności, np. wykład na spotkaniu Koła Naukowego UJ. W 2012 r. opublikowałam nowe opracowanie tego tematu, nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer, uwzględniające nowe ustalenia i nowa literaturę przedmiotu. Choć z tematem tym nie wiążą się obecnie żadne plany badawcze, z uwagi na jego „uniwersalność” wciąż pozostaje on w ramach moich aktualnych zainteresowań naukowych, jak również w ramach zainteresowań tzw. „ludzkości”.
- recepcja prawa rzymskiego, w szczególności formowanie się wspólnej europejskiej kultury prawnej na przestrzeni wieków; historia prawa w Polsce i w Europie
Zagadnienia tradycji prawnej i formowania się wspólnej kultury prawnej w Europie jako komplementarnej dla dziejów prawa na ziemiach polskich, i w szczególności istotne z punktu widzenia procesów i zmian, jakim podlega obecnie prawo i kultura prawna w Europie i na świecie, jest mi bliskie od długiego już czasu. Od 2009 r. podjęłam się prowadzenia wykładu monograficznego na Wydziale Filologii Klasycznej właśnie na ten temat. Opublikowałam także różne krótsze studia. Regularnie uczestniczę – z referatami – w spotkaniach naukowych w Polsce i za granicą, współpracuję z badaczami z Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte we Frankfurcie nad Menem – instytucji, która grupuje specjalistów w dziedzinie historii prawa i wspólnej tradycji europejskiej. Od 2010 roku realizuję projekt naukowy, którego celem jest przybliżenie nauce sylwetki hiszpańskiego romanisty z XVII wieku, jak i opis jego dorobku naukowego, które dotychczas pozostawały poza zainteresowaniami badaczy. Niewątpliwie ten projekt badawczy dotyczy jednego z ważniejszych momentów w dziejach europejskiej kultury prawnej, a mianowicie stopniowego rozwarstwiania się uniwersalizmu ius commune i dążeniu do ius diversum, właściwego kulturze narodowej. W celu badań archiwalnych przyznane mi zostało 2 msc stypendium w Hiszpanii.
W najbliższych planach naukowych mam również grant badawczy, wspólny z prof. dr hab. Januszem Sondlem, którego przedmiotem miałyby być miejsce i rola Uniwersytetu Jagiellońskiego wśród uniwersytetów europejskich powstałych i działających w okresie średniowiecza.