Liczba małych i średnich firm w Polsce jest najniższa w UE. Sprawdź, co hamuje ich wzrost
Wielokrotnie z ust polityków mogliśmy usłyszeć, że Polacy to bardzo przedsiębiorczy naród, a polska gospodarka stoi małymi i średnimi firmami, potocznie nazywanymi „misiami”. Okazuje się jednak, że liczba firm zatrudniających od 10 do 249 pracowników w przeliczeniu na mieszkańca jest w Polsce najniższa w Unii.
Także w porównaniu z dużymi polskimi firmami małe i średnie nie wypadają najlepiej: przypada na nie 36 proc. przychodów, czyli jedna piąta mniej niż w przypadku dużych przedsiębiorstw. Tak wynika z raportu Polityki Insight na zlecenie BZ WBK.
Małe i średnie firmy nie są też głównym motorem wzrostu polskiej gospodarki. Okazuje się, że przeciętnie rosną w tym samym tempie co firmy duże. Dzieje się tak głównie dlatego, że misie inwestują mniej niż ich więksi konkurenci. MŚP są jednak głównym motorem wzrostu efektywności – ich produktywność rośnie szybciej niż dużych firm i w latach 2006–2013 odpowiadała za 52 proc. wzrostu wartości dodanej sektora.
To zasługa coraz lepszego wykorzystania kapitału i pracy oraz stosunkowo wysokiej skłonności do inwestycji w badania i rozwój.
MŚP inwestują przy tym więcej w ludzi niż w maszyny. Na wynagrodzenia przekazują o jedną trzecią więcej dochodów niż duże przedsiębiorstwa, które muszą wypłacać dywidendy oraz ponosić koszty zakupu i utrzymania środków trwałych. To dzięki rozwojowi MŚP pracownicy mają więc większy udział we wzroście PKB Polski.
Dlaczego w Polsce małe i średnie przedsiębiorstwa napotykają przeszkody w rozwoju? Jako największe bariery wzrostu MŚP przedsiębiorcy wymieniają wysokie obciążenia podatkowe i biurokrację. To nie tyle efekt wysokości obciążeń, co uciążliwości kontaktów ze skarbówką.
Z kolei trudności ze znalezieniem nowych pracowników i problemy z pozyskaniem finansowania najmocniej hamują innowacyjność. Wśród firm, które nie mają kłopotów z pozyskaniem środków zewnętrznych, odsetek podmiotów inwestujących w badania i rozwój wynosi 18,4 proc. wobec 8,6 proc. wśród firm, dla których dostęp do finansowania jest dużym utrudnieniem. Jednocześnie im więcej firma wydaje na B+R, tym większe ma problemy z zatrudnianiem.
Największą barierą wzrostu jest jednak pułapka małej skali, czyli niski wzrost skali działalności mikroprzedsiębiorstw zatrudniających mniej niż 10 osób. Firmy tej wielkości rozwijają się wolniej od konkurencji nawet wówczas, gdy już staną się małymi przedsiębiorstwami i zostaną wliczone do sektora MŚP.
Zjawisko to wynika z innego modelu rozwoju mikrofirm, które stosunkowo często nastawione są na działalność jedynie w skali lokalnej, a także z wysokiej niechęci do podejmowania ryzyka biznesowego i braków w umiejętnościach zarządzających.
Artykuł jest podsumowaniem wniosków z raportu „Małe i średnie firmy w Polsce – bariery i rozwój”, przygotowanego przez PI RESEARCH na zamówienie BZ WBK.