Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Rynek

Megalotnisko Kaczyńskiego staje się faktem. Ciekawe, kto za nie zapłaci

Oficjalnie decyzji o budowie Centralnego Portu Lotniczego nie ma, ale według naszych źródeł wszystko jest już przesądzone. Oficjalnie decyzji o budowie Centralnego Portu Lotniczego nie ma, ale według naszych źródeł wszystko jest już przesądzone. Tim Gouw / StockSnap.io
W kierownictwie PiS zapadła decyzja o budowie nowego centralnego lotniska. Projekt zaspokoi ambicje Jarosława Kaczyńskiego, Mateusza Morawieckiego i prezesa LOT-u, ale jest bardzo ryzykowny.

Oficjalnie decyzji o budowie Centralnego Portu Lotniczego wciąż nie ma, ale według naszych źródeł wszystko jest już przesądzone. Zostało przesądzone dokładnie 17 lutego, gdy na antenie Radia Białystok pozytywnie o pomyśle wypowiedział się Jarosław Kaczyński. Prezes PiS powiedział, że Polska potrzebuje „wielkiego międzynarodowego lotniska”, aby „nie być prowincją”. Dodał, że to priorytet rządu. Co w pisowskiej nowomowie znaczy: „wykonać”.

Inwestycja jest też priorytetem dla wicepremiera Mateusza Morawieckiego. Minister rozwoju i finansów chce uczynić z niej symbol swojego planu, zakładającego m.in. większe inwestycje wewnętrzne. Budowa nowego lotniska ma stać się tak ważna dla Polski w trzeciej dekadzie XXI w. jak budowa Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego była w międzywojniu.

Przy takim wsparciu dla projektów głosy ekspertów, mocno podzielonych co do zasadności inwestycji w CPL, zeszły na drugi plan. W ciągu kilku dni decyzja może zostać oficjalnie ogłoszona. Działający w ramach Ministerstwa Infrastruktury zespół, który miał analizować potrzebę inwestycji, zajmie się teraz głównie sprecyzowaniem, gdzie, kiedy, jak i za co ją zrealizować.

Nowe lotnisko dla nowego LOT-u

Centralny Port Lotniczy będzie zupełnie nowym lotniskiem. Zostanie zbudowany między Warszawą a Łodzią, będzie połączony z siecią autostrad i kolei. Niewykluczone, że razem z lotniskiem powstanie pierwsza polska linia kolejowa dużych prędkości.

Lotnisko ma mieć przepustowość do ok. 50 mln pasażerów. To czterokrotnie więcej, niż odprawiło w 2016 r. warszawskie Lotnisko Chopina, i dwukrotnie więcej, niż wynosi teoretyczna maksymalna przepustowość istniejącego portu lotniczego. Będzie stanowiło przede wszystkim bazę dla LOT-u, którego plany rozwoju też są bardzo ambitne. Do 2025 r. polski przewoźnik chce obsługiwać 17,5 mln pasażerów rocznie. To ponadtrzykrotnie więcej niż w 2016 r.

Jeśli LOT ma zrealizować te plany, to nowego lotniska bez dwóch zdań potrzebuje. Lotnisko Chopina ma wolną przepustowość tylko teoretycznie. W praktyce ponieważ przyloty i odloty są skoncentrowane w falach (co zapewnia pasażerom dogodniejsze przesiadki), już teraz w godzinach szczytu brakuje miejsca. Dalekodystansowe Dreamlinery LOT-u czasem nie mają gdzie zaparkować przy terminalu, a długie kolejki do kontroli paszportowej przeklinają zarówno pasażerowie lecący do Londynu, jak i do Seulu.

Warszawskiego portu nie ma też zbytnio jak rozbudować.

Ulokowanie obwodnicy w sąsiedztwie tego portu ostatecznie zablokowało jakąkolwiek możliwość jego rozbudowy (np. nowej, równoległej do istniejącej drogi startowej). Tym samym oznacza to brak możliwości dwukrotnego zwiększenia przepustowości portu, co byłoby konieczne, aby mógł on pełnić funkcję portu centralnego – przekonuje Mariusz Szpikowski, dyrektor naczelny zarządzającego Lotniskiem Chopina PPL. Sam jest zwolennikiem budowy CPL-u i zamknięcia obecnego lotniska.

Warszawskie lotnisko blokuje też położenie w centrum miasta, co wiąże się z coraz bardziej uciążliwymi i kosztownymi ograniczeniami środowiskowymi. Słaby jest też dojazd, zwłaszcza kolejowy, bo dwutorowa, ślepa bocznica do dworcowej stacji nie daje możliwości np. kursów Pendolino.

Tymi wszystkimi argumentami posługuje się też Rafał Milczarski, prezes LOT-u, który za CPL-em opowiada się niemal od objęcia sterów w spółce w styczniu 2016 r.

Od nowa czy nie?

Branżowy konsens kończy się na ogólnym stwierdzeniu, że przepustowość lotnisk w rejonie Warszawy trzeba pilnie zwiększyć. Nie ma zgody co do tego, jak to zrobić.

Budowa zupełnie nowego CPL-u to rozwiązanie najbardziej spektakularne, ale i pełne ryzyk. Inwestycja będzie droga (mówi się o 25 mld zł i to bez dróg i linii kolejowych), skomplikowana (co wróży opóźnienia) i długotrwała (dotychczasowe analizy mówią o trzech latach projektowania i 14 budowy). Przeciwnicy projektu wskazują na przykład opóźnionego już o siedem lat i dwuipółkrotnie droższego od budżetu, a wciąż niedokończonego lotniska w Berlinie.

Do tego CPL to decyzja niepewna biznesowo, bo co, jeśli LOT nie zrealizuje swoich bardzo ambitnych planów? Kto wtedy zapełni nowy port?

Alternatywą było zbudowanie CPL-u na miejscu lotniska w Modlinie. Byłoby to znacznie tańsze (Norwegowie, którzy na miejscu starego portu wojskowego zbudowali nowe lotnisko dla Oslo, wydali na to nieco ponad 5 mld zł) i pewnie szybsze. Minusem jest położenie Modlina – w kierunku przeciwnym niż centrum kraju od Warszawy, co pogarsza możliwości zbudowania dobrego dojazdu. Do tego Modlin też jest ograniczony warunkami środowiskowymi, związanymi dla odmiany z terenami chronionymi.

Polityka wybrała, praktyka nie nadąża

O wyborze wariantu z budową nowego CPL-u zadecydowały przede wszystkim względy polityczne i ambicje tak Kaczyńskiego, jak Morawieckiego.

To mimo wszystko nie znaczy, że to zła decyzja. Ważne, że w ogóle jakaś została podjęta, bo w rozważaniach nad CPL-em stracono już tyle czasu i pieniędzy, że czas najwyższy coś zrobić. Gdyby decyzję podjęto 10 lat temu, gdy po raz ostatni na poważnie rozmawiano o nowym lotnisku, może dałoby się uniknąć przeinwestowania w Lotnisko Chopina lub strat związanych z tym, że w okresie przejściowym i tak trzeba będzie rozbudować obydwa stołeczne lotniska.

Trochę politycznej brawury nie jest zresztą do końca źle widziane. Jak będzie wyglądał transport za 15 lat, można dziś jedynie zgadywać, więc ryzyko związane z CPL-em można uzasadnić tym, że lepiej, by Polska miała nawet nadmiar przepustowości lotnisk, niż była ograniczona jej brakiem.

Problem w tym, że mimo wielu lat luźnego dywagowania nad sensownością budowy CPL-u wciąż niewiele wiadomo o konkretach.

Kto i skąd wyłoży 25 mld zł na budowę lotniska? Unia na pewno ich nie da, rząd mówił o inwestorach z Chin, ale nie wiadomo, jak chciałby ich sprowadzić. Zostaje Polski Fundusz Rozwoju i należący do niego Bank Gospodarstwa Krajowego. Czyli lotnisko sfinansujemy sobie sami, my, obywatele.

Kto ma zapełnić CPL? Plany LOT-u są bardzo ambitne i równie ryzykowne – choć teraz przewoźnik przeżywa okres gwałtownego wzrostu, to nie będzie on trwał wiecznie. A inne linie z CPL-u swojego hubu na pewno nie zrobią. Ryanair, obecnie drugi największy przewoźnik na obydwu warszawskich lotniskach, jest zresztą przeciwnikiem budowy i niemal na pewno zostanie w tańszym dla niego Modlinie.

Co będzie z Modlinem i Lotniskiem Chopina, też zresztą nie wiadomo. To pierwsze będzie rozbudowane tak czy inaczej w okresie przejściowym, więc niewykluczone, że po otwarciu CPL-u przejmie rolę lotniska miejskiego. Z kolei obecny główny port ma zostać zamknięty, co wydaje się strzałem w stopę, bo mogłoby to być doskonałe lotnisko miejskie dla ruchu biznesowego, podobne do londyńskiego City.

„Docelowo” to też na razie bardzo płynny termin, bo choć Szpikowski i Milczarski mówią o skróceniu budowy poprzez etapowość i wykorzystanie gotowych projektów, w praktyce należy spodziewać się raczej wydłużenia procesu. W Monachium nowe lotnisko budowano 12 lat po 11 latach planowania, w Berlinie – budowa trwa już 11 lat.

O tym, czy pisowska wizja CPL-u ma sens, będzie można rozmawiać dopiero, gdy poznamy odpowiedzi na te pytania. Na razie można jedynie żałować, że poprzedni rząd sprawę zarzucił, a obecny podjął decyzję w oparciu o polityczne ambicje – po części wprawdzie dlatego, że na poważne analizy już nie ma czasu.

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Ja My Oni

Jak dotować dorosłe dzieci? Pięć przykazań

Pięć przykazań dla rodziców, którzy chcą i mogą wesprzeć dorosłe dzieci (i dla dzieci, które wsparcie przyjmują).

Anna Dąbrowska
03.02.2015
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną