Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Rynek

Powstanie pasażerski samolot ponaddźwiękowy?

Ostatni pasażerski lot samolotu, który przekroczył barierę dźwięku, odbył się jesienią 2003 roku. Ostatni pasażerski lot samolotu, który przekroczył barierę dźwięku, odbył się jesienią 2003 roku. Wikipedia
Coraz więcej dużych linii lotniczych wyraża zainteresowanie samolotami ponaddźwiękowymi, autonomicznymi, a nawet lotami w kosmos.

„Jesteśmy bardzo zainteresowani projektem pasażerskiego samolotu ponaddźwiękowego i moglibyśmy być pierwszym komercyjnym użytkownikiem” – powiedział niedawno Akbar al-Baker, prezes Qatar Airways. To wymarzony projekt dla przewoźnika z Kataru, który jest przedsięwzięciem tyleż biznesowym, co wizerunkowym dla całego państwa, a do tego wozi wielu bogatych pasażerów. Sam al-Baker słynie zresztą z wypowiedzi obliczonych na wywołanie zainteresowania mediów.

Ale pomysł powrotu do samolotów pasażerskich przekraczających barierę to nie tylko piarowa mrzonka lub wizja szalonych menedżerów. Nowe technologie i ambitne start-upy powodują, że za kilka lat tego typu podróż może stać się rzeczywistością. I w przeciwieństwie do prób z drugiej połowy XX wieku tym razem ma szansę zarabiać.

Linie lotnicze interesują się, a nawet inwestują wielomilionowe kwoty także w inne innowacje – samoloty autonomiczne, elektryczne, a nawet przedsięwzięcia związane z eksploracją kosmosu. Skorzystają z nich co prawda głównie najzamożniejsi pasażerowie, ale nowe technologie powodują też, że podróże lotnicze staną się jeszcze powszechniejsze.

Concorde w wersji XXI-wiecznej

Ostatni pasażerski lot samolotu, który przekroczył barierę dźwięku, odbył się jesienią 2003 roku. Wtedy uziemione zostały samoloty Concorde, wykorzystywane przez British Airways i Air France. Nie uratowała ich wielka rozpoznawalność – w 2006 roku Concorde został uznany przez BBC i londyńskie Muzeum Designu za najlepszy projekt w historii Zjednoczonego Królestwa. Samolot przewożący do 128 pasażerów w niezbyt komfortowych warunkach (kabina była bardzo ciasna) był skrajnie nieekonomiczny. Po katastrofie w 2000 roku, w której zginęło 113 osób, oraz w wyniku załamania gospodarki po 11 września 2001 roku linie nie chciały już tracić milionów na utrzymywanie latającej ikony.

Przez 15 lat wydawało się, że do tego rozdziału lotnictwa nie ma powrotu. Mimo powtarzanych prób przywrócenia Concorde’ów do służby nikt nie znalazł modelu, w którym byłoby to choćby minimalnie opłacalne. Ale dzięki nowej technologii nagle okazało się, że podróże ponaddźwiękowe mogą wrócić.

Liderem prac jest amerykańska firma Boom. Jej samolot ma zacząć loty komercyjne w 2023 roku, ale linie lotnicze już wstępnie zamówiły 76 maszyn. 20 z nich ma trafić do Japan Airlines, które dodatkowo zainwestowały dziesięć mln dolarów w projekt. Innym inwestorem i klientem jest należąca do Richarda Bransona linia Virgin Atlantic. Qatar Airways może być kolejnym kupcem. Publiczne zobowiązania i inwestycje ze strony dużych linii świadczą o tym, że branża wierzy w powodzenie projektu, przynajmniej na tyle, by zaryzykować parę milionów dolarów.

Firma Aerion pracuje nad konkurencyjnym modelem AS2, który ma być niewielkim odrzutowcem biznesowym. W projekt zaangażowane są koncern Lockheed Martin i General Electric (jako dostawca silników), co również dodaje mu powagi.

Idealny moment dla samolotów ponaddźwiękowych

Powrót transportu ponaddźwiękowego akurat teraz nie dziwi, moment jest idealny. Branża lotnicza, tradycyjnie zarabiająca niewiele, przez ostatnich kilka lat notuje rekordowe wyniki, głównie dzięki taniemu paliwu i dużemu popytowi. Według stowarzyszenia IATA przewoźnicy w latach 2016–18 zarobią łącznie ponad 108 mld dolarów.

A to oznacza, że po raz pierwszy od dawna mają pieniądze na projekty, które nie przyniosą zysku ani oszczędności w najbliższych kilku latach. Mogą pozwolić sobie na nieco długoterminowego szaleństwa. W przypadku Virgin Atlantic i Qatar Airways, których szefom trudno odmówić wyobraźni, to nie dziwi, ale już Japan Airlines zwykle prowadziły biznes bardzo konserwatywnie. Zresztą inna japońska linia, ANA, poszła jeszcze dalej i zainwestowała w PD AeroSpace, firmę z Kraju Kwitnącej Wiśni pracującą nad wahadłowcami kosmicznymi.

Nie ma jednak co się oszukiwać – zwykli pasażerowie o przeciętnych zarobkach nieprędko skorzystają z tych innowacji. Wszystkie firmy pracujące nad samolotami ponaddźwiękowymi liczą na klientów klasy biznes i pierwszej, czy to latających samolotami rejsowymi, czy to prywatnymi. Mimo spadku kosztów tego typu transportu bilety kosztujące poniżej kilku tysięcy dolarów za rejs transatlantycki byłyby nadal nieopłacalne, i to się szybko nie zmieni.

Jednak nie oznacza to, że lotnicze innowacje nie zmienią wkrótce na lepsze życia zwykłych pasażerów.

Samoloty nie tylko dla biznesu

To właśnie „zwykli” podróżni stali się największymi beneficjentami zmian w technologii produkcji samolotów. Znacznie bardziej paliwooszczędne i dysponujące większym zasięgiem maszyny, takie jak boeingi 737 z rodziny MAX, airbusy A320neo czy większe Dreamlinery i Airbusy A350, umożliwiły przewoźnikom ekspansję na niespotykaną dotąd skalę i wpłynęły na znaczny spadek cen biletów, choć często kosztem komfortu. Zresztą drobniejsze zmiany, takie jak stające się standardem Wi-Fi na pokładzie samolotów czy ułatwiające odprawę technologie biometryczne i mobilne, to też nowości.

Te innowacje wkrótce mogą jednak zblednąć przy nowych pomysłach na zwiększenie dostępności lotnictwa. Większość z nich ma związek z napędem elektrycznym oraz samolotami autonomicznymi.

Nad samolotami w pełni elektrycznymi lub hybrydowymi pracują Airbus, Boeing i dziesiątki start-upów. Duzi producenci i przewoźnicy starają się też inwestować w najambitniejsze projekty – Boeing i amerykańska linia jetBlue są udziałowcami firmy Zunum Aero, która chce do 2022 roku wprowadzić na rynek hybrydowy samolot regionalny, a Airbus pracuje nad latającą hybrydą z Rolls-Roycem i Siemensem.

Ograniczeń związanych z wagą i pojemnością baterii na razie nie da się przeskoczyć, więc innowacje są ograniczone do transportu regionalnego. Ale nie są już marzeniami ani niszą. Norwegia, już będąca liderem we wprowadzaniu e-samochodów, chce, by do 2040 roku wszystkie loty krajowe były wykonywane maszynami o napędzie elektrycznym. I termin ten jest raczej ostrożny, bo nie brakuje głosów, że regionalny e-transport lotniczy może stać się rzeczywistością nawet dekadę wcześniej.

Samoloty autonomiczne, w tym tzw. osobiste, to nieco bardziej skomplikowany problem prawnie i psychologicznie, bo niekoniecznie technologicznie. Skonstruowanie samolotu, który będzie latał bez ingerencji pilota, już teraz byłoby możliwe, ale badania wskazują, że pasażerowie baliby się tak podróżować. Mimo to jetBlue, razem m.in. z Intelem i Toyotą, wyłożyło w tym roku łącznie 100 mln dolarów na Joby Aviation, start-upa z Kalifornii, który od dziewięciu lat skrycie pracuje nad elektrycznym, autonomicznym samolotem osobistym do transportu krótkodystansowego.

Co to znaczy dla pasażerów? Że za kilka lat będziemy latać taniej, w sposób mniej szkodliwy dla środowiska i jeszcze częściej niż obecnie. Niewielkie samoloty elektryczne, regionalne lub osobiste, mogą upowszechnić taki transport tam, gdzie dziś latanie nie ma sensu. Największym wyzwaniem wcale nie jest technologia budowy samolotów, ale rozwój infrastruktury naziemnej, przystosowanie kontroli ruchu lotniczego i przepisów. To zadanie dla międzynarodowych i krajowych władz lotniczych, bo branża będzie wkrótce gotowa na rewolucję.

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Ja My Oni

Jak dotować dorosłe dzieci? Pięć przykazań

Pięć przykazań dla rodziców, którzy chcą i mogą wesprzeć dorosłe dzieci (i dla dzieci, które wsparcie przyjmują).

Anna Dąbrowska
03.02.2015
Reklama