W sondażach monitoruje się przecież nieustannie zaufanie do partii rządzącej czy prezydenta, a kolejne wybory w trakcie kadencji – samorządowe czy parlamentarne/prezydenckie stanowią wskaźnik zadowolenia wyborców z aktualnej sytuacji politycznej.
Na jakie poparcie po wyborach może więc realnie liczyć zwycięska partia lub zwycięski kandydat? O ile mają za sobą, przynajmniej na początku, zaufanie i sympatię swoich własnych wyborców, to jednocześnie mają przeciwko sobie większość tych, którzy głosowali na kandydata czy partię, która przegrała. Część z tych wyborców może uznać, że ostatecznie w wyborach wygrał lepszy i zacząć sympatyzować ze zwycięskim kandydatem albo przynajmniej „dać mu szansę”, jednak większość pozostanie nieufna i nieprzekonana nawet do dobrych decyzji nowego prezydenta/rządu.
Ta nieufność u wyborców, których kandydat/partia przegrała, zdaniem dr Mirony A. Gheorghiu z Queen's University Belfast w Irlandii Północnej, przeobraża się w uogólnione poczucie braku satysfakcji z sytuacji w kraju (kondycji ekonomicznej, stanu demokracji, edukacji, opieki zdrowotnej etc.). Takie poczucie niekoniecznie wynika z faktycznych działań zwycięskiej partii czy nowego prezydenta, lecz w dużej mierze jest konsekwencją wyłącznie tego, że „nie-mój” kandydat wygrał wybory.
Ponadto nowy prezydent czy rząd mają przeciw sobie – jak wynika z analiz Mirony A. Gheorgiu na danych European Social Survey dla 18 europejskich krajów – również te osoby, które nie głosowały wyborach, ale sympatyzują z przegraną partią/kandydatem oraz te, które nie głosowały i nie identyfikują się z żadną partią polityczną. Osoby takie są z reguły nieufne wobec polityki i źle oceniają sytuację w kraju.
Z drugiej jednak strony nowy kandydat/rząd ma też wielką szansę – na zmobilizowanie swoich sympatyków, którzy do wyborów nie poszli. Przy frekwencji sięgającej zaledwie pięćdziesięciu paru procent może się okazać, że to całkiem spora grupa.
*dr Katarzyna Growiec jest psychologiem i politologiem, adiunktem w Katedrze Psychologii Osobowości Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.