Halucynogenne właściwości mają również dostępne w sklepach rozpuszczalniki organiczne. Halucynogeny pozwalają na przeżywanie alternatywnych stanów świadomości, odbiór niezwykłych wrażeń, często uważanych za doświadczenia transcendentalne. Były stosowane powszechnie w prymitywnych kultach religijnych. Chociaż mogą potęgować wizje artystyczne, uszkadzają silnie logiczne myślenie. Z wyjątkiem fencyklidyny nie są lekami uzależniającymi sensu stricto, ponieważ nigdy (prawie) nie wyzwalają zachowania poszukiwawczego. Natomiast są uzależniające w tym sensie, że wiele osób je stosujących chętnie do nich wraca, głównie ze względu na kontekst socjalny, w jakim są zażywane. Uważane za bardzo niebezpieczne ze społecznego punktu widzenia, bo ich użytkownicy tworzą atrakcyjne podkultury.
• Marihuana, konopie, haszysz
To produkty pochodzące z konopi siewnej Cannabis sativa. Główną czynną substancją jest tetrahydrokannabinol (THC). Marihuana (marycha, trawka) zawiera 0,5–5% THC, haszysz (żywica z pędów konopi) 2–19% THC, a olej haszyszowy 10–30% THC. Są palone lub brane doustnie. Czas ich działania wynosi 4–8 godz.
Co oferują?
Początkowo dobre samopoczucie, lekką euforię, odprężenie, poprawę humoru, aż do wesołkowatości. Nawet notoryczny mruk zaczyna dużo mówić. Następnie pojawia się faza, w której zmysły wydają się szczególnie wyostrzone. Przeżywa się niezwykłe uczucia słuchając muzyki. Czas się wydłuża i rozciąga. Seks może dostarczać silniejszych wrażeń, a ponadto zwiększać się może ochota na podjęcie aktywności erotycznej. Ogólnie rzecz biorąc – paląc odczuwasz przyjemności intensywniej. W dalszym biegu rzeczy możesz dojść do stanu, w którym masz wrażenie, że wiesz i rozumiesz wszystko. Potem zapadasz w sen. Wyższe dawki powodują jednak dezorientację i halucynacje.
Jakie efekty fizyczne powodują?
Pojawia się przyspieszone tętno, lekki wzrost ciśnienia krwi, czerwone oczy, rozszerzenie oskrzeli, zwiększony apetyt, suchość w ustach, zawroty głowy, nudności, często wzmożona wrażliwość na bodźce smakowe, dotykowe i węchowe.
Objawy i skutki przedawkowania
Zadziwiająco szeroki margines bezpieczeństwa, gdy używana jest bez innych narkotyków. Używanie wraz z alkoholem zwiększa prawdopodobieństwo wypadków.
Po czym można poznać, że ktoś pali?
Charakterystyczne objawy to powiększone źrenice i przekrwione oczy, nadmierna gadatliwość i chichotanie bez powodu, zaburzenia koordynacji ruchowej, czasem kaszel i nudności. Rodzice mogą podejrzewać, że ich dzieci używają marihuany, jeżeli wyczują charakterystyczny, silny zapach palonych liści i ziół, utrzymujący się zwłaszcza na włosach i ubraniu. Zauważenie w kieszeniach brązowo-zielonych liści i nasionek, znalezienie tutek i maszynek do wyrobu papierosów jest poważnym sygnałem ostrzegawczym.
Uwaga dla rodziców: Jeżeli zorientujecie się, że dziecko ma marihuanę, nie wpadajcie w panikę. Do uzależnienia jeszcze daleko. Ale też nie lekceważcie sprawy. Kontakt z psychologiem jest bardzo pożądany.
• Ecstasy (MDMA)
Szczególnie groźnym związkiem używanym w podkulturach młodzieżowych okazała się pochodna amfetaminy, ecstasy (MDMA). Daje ona w czasie tańca w rytmie techno uczucie braterstwa i wspólnoty, budzi miłość do świata i ludzi, współczucie, chęć czynienia dobra. Ten pozornie pozytywny narkotyk, ochrzczony mianem love drug (drag miłości), jest przyjacielem bardzo fałszywym. Ma równocześnie własności stymulantów typu amfetaminy i halucynogenów, takich jak meskalina. Jest odpowiedzialny za większość nagłych śmierci na dyskotekach, a konsekwencjami używania jest trwałe uszkodzenie pewnych swoistych neuronów w mózgu. Stosowany doustnie (tabletki), ale czasem też w drodze inhalacji i dożylnie. Czas działania zmienny, przeciętnie 6–8 godz.
Co oferuje?
Po zażyciu odczuwasz euforię, przypływ energii, uczucie silnej więzi z otoczeniem i wielkiej miłości do świata, podniecenie i pobudzenie seksualne. Twoje zmysły stają się wyostrzone. Znika senność, zmęczenie, ból głowy – możesz bawić się i tańczyć do upadłego. Niskie dawki dają efekty podobne jak po amfetaminie, wysokie jak po LSD (patrz niżej).
Jakie efekty fizyczne powoduje?
Pojawia się reakcja „walcz lub zmykaj” z podniesionym ciśnieniem krwi, przyspieszonym tętnem i oddechem, rozszerzonymi źrenicami.
Po czym poznać, że ktoś bierze?
Charakterystycznym objawem fizycznym jest rozszerzenie źrenic i pękanie naczynek krwionośnych, zaś psychicznym – pobudzenie oraz dziwne i mało racjonalne zachowanie, zwłaszcza okazywanie uczuć przyjacielskich osobom nieznanym. Czasem może pojawić się brak koordynacji ruchowej albo wysoka temperatura.
U dzieci stosujących ecstasy rodzice mogą zauważyć po powrocie z dyskoteki popękane żyłki na twarzy. W domu mogą się pojawić białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonymi wzorkami.
• LSD
Najsłynniejszym lekiem klubowym jest najpotężniejszy znany halucynogen, dietylamid kwasu lizergowego (LSD), zsyntetyzowany w 1938 r. przez A. Hofmanna. Rozpowszechniony, nie w złej wierze, przez odkrywcę stał się sztandarowym narkotykiem rewolucji hipisowskiej. Zażywany doustnie, często przez lizanie płatków papieru, do których jest przylepiony, lub ssanie nasączonych kostek cukru. Działa w ilościach mikrogramowych – przeciętna dawka to 25 milionowych części grama.
Co oferuje?
Jest uważany za środek rozszerzający umysł, wielu biorących twierdzi, że po LSD ich życie się zmieniło. W pierwszej godzinie „podróży” użytkownicy odczuwają lekki niepokój, napięcie, a kolory mogą wydawać się jaskrawsze. Szczyt działania następuje w trzeciej godzinie. Mamy wówczas niesłychane halucynacje wzrokowe – wszystko jest w ruchu, kolory są jaskrawe. Stan umysłu zmienia się od oszołomienia do poczucia głębokiego wglądu w istotę świata. Często mówi się od rzeczy i jest się niezwykle podejrzliwym w stosunku do innych. Idee rozwijające się pod wpływem LSD są niewzruszone. Umysł jest nadzwyczaj wrażliwy na zmiany w otoczeniu i jakiekolwiek zaburzenie może użytkownika wyprowadzać z równowagi. Kiedy to zdarza się, mówimy o złej podróży.
Zła podróż
To przerażające doświadczenie psychiczne, przeżycie koszmaru. Jeżeli twój przyjaciel przeżywa to, nie można go zostawić samemu sobie. Trzeba być z nim, starać się go uspokoić i mówić, choć rozmowa jest wtedy bardzo trudna. Osoba w takim stanie może reagować tak gwałtownie, że rani siebie albo innych. Niekiedy ucieka na oślep, wyskakuje przez okno. To właśnie stanowi największe niebezpieczeństwo stosowania LSD.
Co gorsza – raz przeżyta zła podróż może nieoczekiwanie się powtórzyć bez żadnej zewnętrznej przyczyny, w nieoczekiwanym momencie, nawet lata po zaprzestaniu używania LSD (retrospekcja, flashback). Jeżeli zdarzy się w czasie pływania, prowadzenia samochodu, to poważny lub tragiczny wypadek jest prawie pewny.
Jakie efekty fizyczne powoduje?
Rozszerzenie źrenic, podniesienie temperatury i tętna, pocenie się, utratę apetytu, bezsenność, suchość w ustach, drżenia. Są one zazwyczaj niezauważane przez użytkownika pochłoniętego swoimi reakcjami psychicznymi i emocjonalnymi.
• Meskalina, peyote
Meskalina pochodzi z kaktusa peyote Lophophora williamsi. Jest znacznie słabsza od LSD, ale powoduje podobne efekty. Zwykle palona lub połykana jako kapsułki i tabletki. Działa do 12 godz. Kaktus peyote może być żuty, ale jest strasznie gorzki.
Co oferują?
Przeżywasz odmienne stany świadomości, czasem możesz doznać ekstatycznych i mistycznych uczuć jedności z Bogiem, ze wszechświatem. Widzisz dźwięki i słyszysz kolory, przeżywasz urojenia i halucynacje wzrokowe. Twoje zmysły są bardzo wyostrzone. Halucynacje wywołane przez meskalinę są przyjemne, barwne i przebiegają z zakłóceniem poczucia czasu. Samokrytycyzm jest zachowany. Niektórzy artyści, np. Witkacy, malowali pod wpływem meskaliny. Halucynacje występują po wstępnym okresie złego samopoczucia, bólów głowy itp. W odróżnieniu od innych narkotyków okres kaca przychodzi przed pożądanym efektem, a nie po nim. Z tego powodu uzależnienie od halucynogenów jest rzeczą rzadką i wynika tylko z kontekstu środowiskowego.
Jakie efekty fizyczne powodują?
Reakcje podobne do wywołanych amfetaminą. Podniesione ciśnienie krwi, przyspieszone tętno i oddychanie. Rozszerzone źrenice.
Jak rozpoznać, że ktoś bierze?
Ma rozszerzone źrenice, występuje u niego potliwość, drżenie, ślinotok, nudności, podwyższona temperatura, nadczynność ruchowa, zaburzenie orientacji przestrzennej, niespójność wypowiedzi, zmiany nastroju – od poczucia euforycznego szczęścia do panicznego lęku, depresji – brak kontaktu z rzeczywistością, poczucie głodu.
• Psylocybina, grzybki
W Polsce psylocybinę zawierają niektóre gatunki z rodzaju łysiczka Psilocybe, stożogłówka Conocybe oraz kołpaczek Panaeolus. Halucynogenny jest również muchomor czerwony Amanita muscaria ze względu na zawartość muscymolu, kwasu ibotenowego i muskazonu. Świeże lub suszone grzyby albo wywar z nich są połykane. Czas działania 2–4 godz.
Co oferują?
Niskie dawki dają uczucie przyjemnego odprężenia i obojętności w stosunku do świata. Dawki wysokie dają okazyjne miłe halucynacje, zaburzenia poczucia czasu i przestrzeni, a nawet poczucie opuszczenia własnego ciała. W sumie efekty są podobne do powodowanych przez LSD, lecz łagodniejsze.
Jakie efekty fizyczne powodują?
Objawem jest słaba lub mierna reakcja „atakuj lub zmykaj”.
Objawy i skutki przedawkowania
O ile same grzyby są nieszkodliwe (z wyjątkiem większych dawek muchomora czerwonego), to istnieje wielkie niebezpieczeństwo spożycia grzybów trujących zamiast psychodelicznych – laik może ich nie odróżnić. W wypadku zatrucia, którego objawy występują późno, natychmiast wzywaj pogotowie. Weź do szpitala próbki użytych grzybów, aby ułatwić identyfikację.
Jak rozpoznać, że ktoś bierze?
Jest mało wrażliwy na sygnały z zewnątrz, ale gadatliwy, w wesołym nastroju, może prowadzić rozmowy z wyimaginowanymi partnerami. Pierwszy okres działania muscymolu przypomina upojenie alkoholowe.
• Fencyklidyna (PCP)
Znana także jako anielski pył (angels’ dust), została zsyntetyzowana jako nowy typ substancji do znieczulenia ogólnego, stała się jednak popularnym halucynogenem. Jest głównie palona, ale może też być stosowana dożylnie i doustnie. Czas pełnego działania wynosi 4–6 godz., ale całkowicie spod jej wpływu wychodzi się po 24–72 godz. PCP jest dodawana do wielu narkotyków ulicznych, aby nasilić ich działanie. Zwłaszcza popularna jest kombinacja z marihuaną.
Jej mechanizm działania jest różny od innych halucynogenów: utrudnia przekazywanie sygnałów w mózgu, a powstałe stąd luki mózg wypełnia własnymi opowieściami, jak we śnie. Jest związkiem silnie uzależniającym, wywołującym szybko nieprzepartą chęć ponownego użycia.
Co oferuje?
Daje poczucie wniknięcia w istotę wszechświata i mistycznej jedności z naturą, przy oderwaniu od rzeczywistości.
Jakie efekty fizyczne powoduje?
Osłupienie, sztywność mięśniową, śpiączkę, przyspieszenie tętna i oddechu, podniesienie ciśnienia krwi, pocenie, wymioty, niekontrolowane ruchy gałek ocznych, drgawki.
Jak rozpoznać, że ktoś bierze?
Typowe objawy to zmniejszona reaktywność na bodźce słowne lub dotykowe, dziwaczne zachowania, niezborność, niekontrolowane ruchy gałek ocznych, gapienie się w przestrzeń, brak apetytu, drażliwość, drgawki.
• Azotan amylu, azotan butylu (poppers)
Azotan amylu jest dostarczany w małych, pokrytych siateczką ampułkach, które się rozgniata, aby uwolnić gaz. Azotan butylu jest sprzedawany w małych buteleczkach jako płyn zapachowy. Czas działania: od 30 s do 5 min.
Co oferują?
Nasilenie orgazmu, poczucie niefrasobliwości i zwolnienia czasu.
Jakie efekty fizyczne powodują?
Ból głowy, zaczerwienienie twarzy, zmniejszenie ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna, oszołomienie, rozkurcz mięśni niezależnych od woli, zwłaszcza mięśni ściany naczyń i zwieracza odbytu (możesz pobrudzić pościel lub bieliznę).
Objawy i skutki przedawkowania
Nudności, wymioty, spadek ciśnienia krwi i oddychania, mdlenie, chłód skóry. Może nastąpić załamanie krążenia i śmierć.