Świat wreszcie ze sobą rozmawia – już nie tylko o bezpieczeństwie (rozbrojenie Iranu), ale także o gospodarce (reforma systemu finansowego) i klimacie (redukcja emisji). To dobrze. Problem w tym, że niewiele z tego dialogu wynika. Od Rady Bezpieczeństwa, poprzez G20, aż po Kopenhagę widać tę samą niemoc – świadomość globalnych problemów nie przekłada się na skuteczność globalnej polityki. Dlaczego?
Po odpowiedź wystarczy zajrzeć do Unii Europejskiej, pierwszego laboratorium polityki ponadnarodowej. Z mozołem przyjęliśmy w tym roku traktat z Lizbony, utworzyliśmy nowe urzędy, ale Europa nie stała się przez to silniejsza. Politykę unijną dławi konflikt interesów narodowych – niby wszyscy chcą silnej Europy, ale każdy rząd patrzy, czy jego kraj przypadkiem na tym nie straci, i co chwila szarpie za hamulec. W rezultacie wygrywa logika najniższego wspólnego mianownika, minimalnych kompromisów, niedających pola do skutecznej polityki. Tę samą nacjonalizację interesów widać w skali globu.
Europa wypisała się z globalnej polityki na własne życzenie, ale nie wskórałaby wiele więcej, będąc dziś federacją z silnym prezydentem na czele. Tutaj wymowny jest przykład Ameryki – odbudowała swoją wiarygodność, ale świat jest dziś znacznie mniej zainteresowany jej przywództwem, niż spodziewał się tego rok temu Barack Obama, a Chiny promują bardziej kolegialny model rządów światowych. To skutek przesuwania się globalnego środka ciężkości z Zachodu na Wschód i z Północy na Południe.
Rok 2009 potwierdził, że jedyną stałą cechą współczesnego świata jest jego niestabilność. Ta nowa geopolityka wymuszać będzie przebudowę właściwie wszystkich istniejących międzynarodowych instytucji. Jesteśmy dopiero na początku tego procesu.