Wszystkie media informują o sprawie Siergieja Skripala i jego córki Julii, zaatakowanych przez nieznanych dotąd sprawców posługujących się silnie toksycznym środkiem paraliżującym, prawdopodobnie tzw. związkiem XV. Porównują ją z głośną sprawą innego Rosjanina, Aleksandra Litwinienki, agenta zamordowanego przez Rosjan w 2006 roku przy użyciu herbaty zatrutej polonem. Wdowa po Litwinience uważa, że Skripal może być ofiarą podobnej tajnej operacji na zlecenie Kremla. Ale dziwi się, że doszło do niej tuż przed wyborami prezydenckimi w Rosji.
Słusznie, bo to policzek dla służb specjalnych Wielkiej Brytanii, katastrofa wizerunkowa i powód do kryzysu dyplomatycznego w stosunkach brytyjsko-rosyjskich. Oto agenci państwa nieprzyjaźnie nastawionego do Zjednoczonego Królestwa urządzają skrytobójczy atak na jego terenie i pod nosem brytyjskich służb specjalnych. Atak wymagający profesjonalizmu, dostępu do laboratoriów chemicznych i wyszkolenia na wysokim poziomie. To wynika wyraźnie z informacji przedstawionych przez policję brytyjską.
Sprawa Skripala – podobieństwa ze sprawą Litwinienki
Byłby to jakby podwójny komunikat. Po pierwsze do innych Rosjan współpracujących ze służbami zachodnimi: nie idźcie drogą zdrady, prędzej czy później czeka was kara. Po drugie do Zachodu: jesteśmy zdolni do działania na waszym terytorium, jeśli taka będzie wola naszego przywództwa.
Litwinienko zbiegł do Wielkiej Brytanii i mówił publicznie rzeczy kompromitujące rosyjskie specsłużby. Według niego zainscenizowały one zamachy terrorystyczne w Moskwie, by pomóc w zdobyciu władzy przez Władimira Putina. Zginęło wtedy wielu mieszkańców bloków, gdzie podłożono ładunki wybuchowe. Były agent umierał w szpitalu na oczach świata długie tygodnie.
Kim jest Siergiej Skripal?
Skripala wraz z córką znaleziono nieprzytomnych na ławce w centrum handlowym Salisbury. To nie jest zwykły imigrant z Rosji, tylko szpieg z najwyższej półki i podwójny agent. Zaczynał w specsłużbach radzieckich, od upadku ZSRR współpracował zarazem ze służbami brytyjskimi. Wskazywał im agentów rosyjskich działających w Europie. Schwytany w Moskwie przez FSB, dostał wieloletni wyrok, ale nie karę śmierci, bo współpracował ze śledczymi.
Po czterech latach odsiadki Siergiej Skripal został ułaskawiony przez ówczesnego prezydenta Miedwiediewa. Wtedy wymieniono go wraz z grupą innych zachodnich szpiegów za szpiegów rosyjskich schwytanych przez służby zachodnie, amerykańskie i brytyjskie. Na Wyspach osiadł w Salisbury i wiódł spokojne życie emeryta, którego często odwiedzała córka mieszkająca na stałe w Rosji. Znawcy świata służb twierdzą, że atak w Salisbury jest nietypowy, bo ułaskawienie Skripala i jego wypuszczenie z Rosji można uznać za zamknięcie sprawy. Czemu więc do niego doszło, i to tak brutalnie? Może nie wszyscy w Rosji odpuścili? Może Skripal działał dalej? Może wybrano go na kozła ofiarnego w jakiejś rozgrywce między służbami i politykami?
Czy Rosja brała udział w ataku na Skripala?
Władze brytyjskie nie przesądzają, kto stoi za atakiem. Na razie koncentrują się na okolicznościach przestępstwa, nie wykluczając udziału obcego państwa. Rosjanie oczywiście zaprzeczają, by w jakikolwiek sposób maczali w tym palce. I deklarują gotowość współpracy w śledztwie. Na razie Londyn oferty nie podejmuje, bo widać zakłada, że śledztwu to nie pomoże, a udziału Rosji wykluczyć nie można.
Będzie to trudne do udowodnienia, tak jak trudno udowodnić, że Rosja ingerowała w referendum na temat brexitu czy w brytyjskie wybory parlamentarne, a takie sugestie padają dziś w brytyjskich kręgach rządowych. Co tylko pogarsza obustronne relacje. Sprawa Skripala pogorszy je dodatkowo. To, że trudno znaleźć dowody, nie znaczy, że się ich nigdy nie znajdzie. A wtedy Brytania będzie musiała pokazać Rosji lwie kły.