Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Świat

Gwiazdy za orła

Kosowska flaga

Flaga Kosowa w obecnej formie przypomina trochę starą flagę Unii Europejskiej, gdy ta była jeszcze niewielka i wewnętrznie skłócona. Źródło: Wiki Flaga Kosowa w obecnej formie przypomina trochę starą flagę Unii Europejskiej, gdy ta była jeszcze niewielka i wewnętrznie skłócona. Źródło: Wiki
Kto wymyślił flagę dla Kosowa i na czym się wzorował?

Orzeł był zakazany, gdyż mają go już Serbowie. Kombinacja czerwieni i czerni jest jednoznacznie kojarzona z Albanią. Trójkolorowe zestawienie: czerwony, niebieski i biały wcześ­niej zarezerwowała sobie Serbia. Dozwolone było mieszanie kolorów i symboli. Pomysły na nową flagę narodową mogli zgłaszać wszyscy Kosowianie. Wpłynęło około tysiąca projektów. Na zwycięzcę konkursu czekała nagroda: dziesięć tysięcy euro (średnia zarobków w Kosowie to 250 euro miesięcznie). Fadil Hysaj, stojący na czele komisji, która przedłożyła parlamentowi propozycje flagi państwowej Kosowa, obawiał się, że flaga bez orła nie zostanie zaakceptowana przez naród. - Z politycznego punktu widzenia wszystko jest w porządku. Niestety flaga w tej formie nie wywołuje pożądanych emocji. Usunięcie orła dla większości Albańczyków jest równoznaczne z chirurgiczną amputacją. Ogłoszenie niepodległości państwa bez flagi to jak występ aktora, który podczas premiery nie ma na sobie kostiumu. Fadil Hysaj z zawodu jest dramaturgiem i reżyserem.

Ukryty przekaz

Zasady ustalania nowych symboli państwowości Kosowa zostały określone w tzw. planie Ahtisaariego. Mimo że Rada Bezpieczeństwa ONZ odrzuciła ten projekt, i tak został on wykorzystany jako podstawa budowy nowego państwa. A w planie jasno było powiedziane: żadnych orłów. Na zwycięskiej fladze nad żółtą mapą konturową Kosowa widnieje więc sześć białych gwiazd na ciemnobłękitnym tle. Symbolizują one sześć grup etnicznych kraju (Albańczycy - 90 proc., Serbowie - 6 proc., Bośniacy i Goranie - 2 proc., Romowie - 1 proc., Turcy - 1 proc. - przyp. FORUM), które w walkach niepodległościowych nie zawsze były dobrze traktowane. Haxhi Zylfi Merxha, przedstawiciel mniejszości romskiej, był zadowolony z decyzji, choć obstawiał kombinację trójkolorową.

Flaga w obecnej formie przypomina trochę starą flagę Unii Europejskiej, gdy ta była jeszcze niewielka i wewnętrznie skłócona. Wywołuje skojarzenia z konkursem Eurowizji i Brukselą. Być może kosowski parlament chciał przypodobać się Europejczykom, a nawet - jak niektórzy twierdzą - „podlizać się" im. To Europa ma bowiem być gwarantem bezpieczeństwa i pokoju dla nowego państwa. Z drugiej strony słychać głosy nacjonalistów.

- Flaga musi opowiadać historię narodu. Nie wierzę, że ludzie będą identyfikować się ze stworzoną w pośpiechu flagą - twierdzi Albin Kurti, były przywódca ruchu studenckiego, który najpierw walczył przeciwko Serbom, a później przeciw międzynarodowym siłom w Kosowie. Można zakładać, że Kurti chętnie widziałby na fladze czarnego, dwugłowego orła na czerwonym tle - narodowy symbol Albańczyków.

Wszystko zależy od punktu widzenia. Ktoś może powiedzieć, że nowa flaga Kosowa z żółtą mapką państwa nie jest szczególnie pomysłowa. Ale to nie jest odosobniony przypadek. Na fladze Republiki Cypru widnieje cała wyspa, choć państwo cypryjskie zajmuje tylko południową jej część. W ten sposób manifestuje ono swoje roszczenia do całej wyspy. Czy w przeciwieństwie do flagi Cypru, graficzne przedstawienie terytorium Kosowa ma pokazać, że nikt tu nie pragnie połączenia z Albanią?

Po pierwsze ideologia

Narody potrzebują symboli, które dają ludziom poczucie jedności. Takie przesłanie przyświecało pierwszym muzeom i hymnom, flagom i słownikom, dzięki którym prawdziwe dzieje znajdowały ujście w nowym obrazie narodu.

Wybór flagi rzadko odbywał się w drodze demokratycznej procedury i na ogół był podyktowany ideologią, symboliką religijną i poczuciem tożsamości etnicznej. To tłumaczy chrześcijańskie krzyże u świeckich Brytyjczyków i u jeszcze bardziej świeckich Norwegów, Islandczyków i Finów. To wyjaśnia kolor zielony i półksiężyc w świecie islamu i niezliczone flagi z młotem, sierpem i gwiazdą w państwach komunistycznych. Natomiast kolory panafrykańskie - zielony, żółty i czerwony - nawiązują do ruchu rastafarian. Symbole określają kierunek każdej utopii, odwołują się do religii państwa i pochodzenia etnicznego. I jeśli bacznie się im przyjrzeć, to symbole te i ich przekazy zawsze miały niezwykle prostą wymowę: wolność, równość, Bóg. Albo: nasz kraj, nasz piękny kraj. Albo: jesteśmy potęgą.

Niekiedy dochodziło do sporów. Grecja długo stawiała opór wobec nazwy państwa Macedonia i gwiazdy na jej fladze, w obawie, że Słowianie przywłaszczą sobie historię Greków (gwiazdę zamieniono na słońce). Chorwacji zarzucano, że na jej fladze pojawił się symbol skrajnie nacjonalistycznych ustaszy - herb w czerwono-białą kratę. Międzynarodowe protesty wymusiły modyfikację flagi w 1990 roku.

Czasami, choć bardzo rzadko, flaga miała być pochwałą pokoju i pojednania. Prezydent Rwandy Paul Kagamé w akcie sprzeciwu wobec ludobójstwa i konfliktów etnicznych wprowadził w 2002 roku nowe symbole państwowości. Od tamtej pory flaga miała symbolizować nadzieję, pracę i przyszłość. Kilka miesięcy później Timor Wschodni również wciągnął na maszt nową, a właściwie starą flagę, która powiewała przez kilka miesięcy w niepodległym państwie w 1975 roku.

Nowe flagi pojawiają się falami: po dekolonizacji, wraz z nadejściem wielkich ideologii i po ich upadku. Flagi powstałe na początku XXI wieku łączy z nimi wspólny mianownik - próbują wyrażać społeczne ideały i fobie. Dlatego też wybór symboli jest dość ograniczony: słońce, księżyc, gwiazdy, zwierzęta, miecz, krzyż, kontur kraju, do tego oczywiście kolory. Nawet amerykańska flaga narodowa, której narodziny miały miejsce podczas wojny o niepodległość, nie uchyliła się przed wpływem historii. Przejęła kolorystykę brytyjskiej flagi narodowej (Union Jack), symbolu wroga.

 

Więcej na ten temat
Reklama

Warte przeczytania

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną