Józef Piłsudski był politycznym pragmatykiem, współpracującym ze stroną dającą w danej chwili największe szanse na realizację planów niepodległościowych. Austriaków (koncepcja legionowa) rychło w jego wizji zastąpili Niemcy; powierzyli oni Piłsudskiemu w grudniu 1916 r. stanowisko referenta Komisji Wojskowej w Tymczasowej Radzie Stanu Królestwa Polskiego. Niemcom Piłsudski potrzebny był jedynie do firmowania akcji werbunkowej. Wybuch rewolucji lutowej w Rosji, abdykacja cara i deklaracje nowego rządu w sprawie polskiej wpłynęły jednak na zmianę politycznych koncepcji Komendanta, dla którego współpraca z państwami centralnymi stała się niewygodna. Pretekstu do zerwania dostarczyła kwestia przysięgi, którą w lipcu 1917 r. miały złożyć Legiony, przekształcone w tzw. Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht). Buntowników internowano w Beniaminowie i Szczypiornie, a Piłsudskiego w nocy z 21 na 22 lipca aresztowano i po paru tygodniach przetrzymywania w różnych więzieniach osadzono w twierdzy magdeburskiej, notabene w całkiem niezłych warunkach.
Uwięzienie miało decydujące znaczenie dla budowania legendy Komendanta, który ze współpracownika okupantów stawał się ofiarą bezkompromisowej walki o niepodległość. Mit ten podsycali umiejętnie pozostający na wolności współpracownicy. W obliczu klęski militarnej i rewolucji w Niemczech Piłsudski został 8 listopada 1918 r. zwolniony. Dwa dni później był już w Warszawie. (IK)