Archiwum Polityki

Nie ryj po rytach

Odkrycie w Wielkiej Brytanii prehistorycznych rytów naskalnych daje nadzieję, że podobne zabytki mogą znajdować się także w polskich jaskiniach. Do tej pory nikt ich jednak nie szukał.

W środkowej Anglii, w skalistym wąwozie Creswell Crags położonym w pobliżu miasta Workshop, niedaleko słynnego lasu Sherwood (siedziby Robin Hooda) dokonano niezwykłego odkrycia: na ścianach jaskiń znaleziono pochodzące sprzed 12 tys. lat ryty przedstawiające różne zwierzęta. Są to – jak informuje najnowszy kwartalnik „Antiquity” – najstarsze przykłady prehistorycznej sztuki jaskiniowej w tym kraju. Badacze do tej pory uważali, że wszystkie takie wytwory ręki ludzkiej jeśli były, to ze względu na panujący tam klimat uległy zniszczeniu. Równocześnie jest to pierwsze takie odkrycie na całym obszarze objętym ostatnimi zlodowaceniami.

Pierwsze malowidła i ryty naskalne odnaleziono niemal 125 lat temu w hiszpańskiej jaskini Altamira. Od tego czasu podobne zabytki z epoki paleolitu znaleziono w ponad 120 jaskiniach, głównie północno-zachodniej Hiszpanii i południowo-zachodniej Francji. Dlatego też sztuka paleolityczna bywa określana mianem sztuki franko-kantabryjskiej. Poza tym regionem natrafiono tylko na nieliczne takie jaskinie, m.in. na południu Półwyspu Iberyjskiego, we Włoszech i w południowym Uralu.

Dwaj badacze angielscy Paul G. Bahn i Paul Pettitt oraz Sergio Ripoll z Hiszpanii wiedząc, że nie mają szans na odkrycie malowideł (są one łatwo zauważalne, więc byłyby już odnalezione), skoncentrowali się na poszukiwaniu rytów. Są one zwykle trudne do dostrzeżenia i ich poszukiwania wymagają sporo doświadczenia oraz specjalnego oświetlenia. Wiedzieli, że nikt wcześniej nie przeglądał brytyjskich jaskiń pod tym kątem. Jak się spodziewali, ryty istniały w wielu jaskiniach. Najciekawsze odkryli w Church Hole, jednej z największych jaskiń Creswell Crags. Na jej ścianach wykonane są ryty (o wymiarach 30×32 cm) przedstawiające dwa ptaki, najprawdopodobniej żurawia lub łabędzia oraz jakiegoś ptaka drapieżnego, a także największy ryt – 57×40 cm – najpewniej koziorożca alpejskiego.

Polityka 41.2003 (2422) z dnia 11.10.2003; Nauka; s. 88
Reklama