Już od przełomu 1942/43 r. pozycja komunistów we francuskim podziemiu staje się dominująca. Wpływa na to zarówno ich sprawność organizacyjna i konsekwencja jak też – paradoksalnie – propaganda vichystowsko-niemiecka, która przypisuje komunistom (często niesłusznie) ogromną większość aktów oporu. Obóz Petaina (marszałek, szef kolaboracyjnego rządu Vichy) chce w ten sposób zdemonizować Resistance (ruch oporu) i odepchnąć od niej „prawdziwych Francuzów”, wywołuje jednak skutek akurat odwrotny. Do de Gaulle'a (generał, lider tzw. Wolnych Francuzów, sprzymierzonych na emigracji z aliantami w walce z Niemcami) docierać zaczynają wiadomości wręcz alarmujące.
Generał reaguje na to dość makiawelicznie. Z jednej strony, nie szczędząc marchewki, stara się wciągnąć komunistów w obręb swoich wpływów. „Komuniści uczestniczyli w wojnie narodowej z odwagą i zręcznością – napisze w „Pamiętnikach wojennych” – starali się jednak nieustannie zachować swobodę działania. Ja zaś chciałem, by służyli!... i mówiąc krótko, pod moją ręką!”. Z drugiej – nieustannie, acz po cichu – straszy aliantów widmem rewolucji komunistycznej w wyzwolonej Francji, której oczywiście on jeden tylko może zapobiec. Zdaje sobie przy tym doskonale sprawę, że sytuacja komunistów nie jest łatwa. Opowiedzenie się ich przeciw de Gaulle'owi oznaczałoby w jakiejś mierze przemówienie jednym głosem z Vichy, co nie zostałoby w społeczeństwie zrozumiane. Z kolej wejście we wspólne struktury z gaullistami oznaczać musiało ograniczenie samodzielności, a nawet, w pewnym przynajmniej zakresie, podporządkowanie. Z dużym wahaniem przyjęli ostatecznie wariant współdziałania.
Czy na tym etapie komuniści myśleli o przejęciu władzy po wojnie?
Jest to wątpliwe, większość historyków stanowczo neguje taką tezę.