Przejdź do treści
Janina Paradowska
23 grudnia 2016
Galerie

Takie były polskie święta Bożego Narodzenia

23 grudnia 2016
Najsłynniejsza szopka miejska – krakowska, z elementami charakterystycznymi dla architektury tego miasta. Dzieci wybierają szopkę na krakowskiej ulicy, podczas radosnych przygotowań do Świąt. Grudzień 1934 r. Najsłynniejsza szopka miejska – krakowska, z elementami charakterystycznymi dla architektury tego miasta. Dzieci wybierają szopkę na krakowskiej ulicy, podczas radosnych przygotowań do Świąt. Grudzień 1934 r. Narodowe Archiwum Cyfrowe
moi bracia ludzie Boży
a bywajcie tutaj skorzy
poszukujcie zatajone
w tej tu stajni Dziecię one
 „Pastorałki” Tytusa Czyżewskiego

Narodziny Dzieciątka, narodziny dziecka. To święto chyba najbardziej otworzyło europejską kulturę na dzieciństwo. Jednocześnie święto chrześcijańskie najłatwiejsze do pojęcia przez dzieci. Pełne elementów im bliskich: szopka, stroje kolędników, przebrania jasełkowe, kolędowanie i wreszcie prezenty. Później radość nie tylko przyjmowania, ale i obdarowywania. To jedne z piękniejszych chwil, nie tylko dzieciństwa.
Najważniejszy moment świąt Bożego Narodzenia – przed północą 24 grudnia wierni wchodzą na pasterkę. Tu do kościoła pw. św. Aleksandra przy placu Trzech Krzyży. Warszawa na początku XX wieku.Narodowe Archiwum Cyfrowe Najważniejszy moment świąt Bożego Narodzenia – przed północą 24 grudnia wierni wchodzą na pasterkę. Tu do kościoła pw. św. Aleksandra przy placu Trzech Krzyży. Warszawa na początku XX wieku.
Na nasze wyobrażenia o tym historycznym wydarzeniu wpłynęła szopka. W stylizacji orientalnej albo polskiej, góralskiej. Ludowe obrazki malowane na szkle: „Boże Narodzenie” ze zbiorów prywatnych dr. Lustgartena.Narodowe Archiwum Cyfrowe Na nasze wyobrażenia o tym historycznym wydarzeniu wpłynęła szopka. W stylizacji orientalnej albo polskiej, góralskiej. Ludowe obrazki malowane na szkle: „Boże Narodzenie” ze zbiorów prywatnych dr. Lustgartena.
Aktorzy teatru Wagajty idą od gospodarstwa do gospodarstwa, odtwarzając dawną tradycję kolędowania.Michal Gmitruk/Forum Aktorzy teatru Wagajty idą od gospodarstwa do gospodarstwa, odtwarzając dawną tradycję kolędowania.
Kolędnicy z szopką wśród żołnierzy 3. Pułku Piechoty Legionów Piłsudskiego. Chwila wytchnienia podczas zmagań I wojny światowej. Po drugiej stronie walczyli i świętowali Polacy z zaboru rosyjskiego. Polska Górka, grudzień 1915 r.Reprodukcja FoKa/Forum Kolędnicy z szopką wśród żołnierzy 3. Pułku Piechoty Legionów Piłsudskiego. Chwila wytchnienia podczas zmagań I wojny światowej. Po drugiej stronie walczyli i świętowali Polacy z zaboru rosyjskiego. Polska Górka, grudzień 1915 r.
Święta w niepodległej Polsce obchodzone oficjalnie. Gwiazdka w gimnazjum żeńskim. 1936 r.Narodowe Archiwum Cyfrowe Święta w niepodległej Polsce obchodzone oficjalnie. Gwiazdka w gimnazjum żeńskim. 1936 r.
Arcybiskup metropolita krakowski Adam Sapieha dzieli się opłatkiem z chorymi spędzającymi święta Bożego Narodzenia w szpitalu przy ulicy Prądnickiej w Krakowie. Koniec lat 30. XX wieku.Narodowe Archiwum Cyfrowe Arcybiskup metropolita krakowski Adam Sapieha dzieli się opłatkiem z chorymi spędzającymi święta Bożego Narodzenia w szpitalu przy ulicy Prądnickiej w Krakowie. Koniec lat 30. XX wieku.
Polska wieczerza wigilijna. W tym dniu w sposób szczególny ma połączyć się cała rodzina. 1931 r. (Na choince palą się świeczki.)Narodowe Archiwum Cyfrowe Polska wieczerza wigilijna. W tym dniu w sposób szczególny ma połączyć się cała rodzina. 1931 r. (Na choince palą się świeczki.)
W innym domu, tego samego roku dużo skromniejsza wigilia. Łamanie się opłatkiem.Narodowe Archiwum Cyfrowe W innym domu, tego samego roku dużo skromniejsza wigilia. Łamanie się opłatkiem.
Swojska atmosfera podczas podróży na transatlantyku „Batory” w 1937 r. Model kościoła z migdałów prezentowany w sali jadalnej przez kuchmistrza Kanabusa.Narodowe Archiwum Cyfrowe Swojska atmosfera podczas podróży na transatlantyku „Batory” w 1937 r. Model kościoła z migdałów prezentowany w sali jadalnej przez kuchmistrza Kanabusa.
II wojna światowa. Rodacy starają się dochować tradycji mimo trudności i grozy dwu okupacji. Uchodźcy w Wielkiej Brytanii łamią sie opłatkiem podczas Wigilii. Lata 40. XX wieku.Polityka II wojna światowa. Rodacy starają się dochować tradycji mimo trudności i grozy dwu okupacji. Uchodźcy w Wielkiej Brytanii łamią sie opłatkiem podczas Wigilii. Lata 40. XX wieku.
Święta w peerelu. Wraz z komunizmem i pałacem kultury dostaliśmy Dziadka Mroza. Przybysz musiał konkurować z wyobrażeniami: Świętego Mikołaja (ma jego pastorał) i krasnala amerykańskiej coca-coli (ma jego czerwony strój). Warszawa, 1955 r.Edward Falkowski / CFK/Forum Święta w peerelu. Wraz z komunizmem i pałacem kultury dostaliśmy Dziadka Mroza. Przybysz musiał konkurować z wyobrażeniami: Świętego Mikołaja (ma jego pastorał) i krasnala amerykańskiej coca-coli (ma jego czerwony strój). Warszawa, 1955 r.
Gdańskie przygotowania do świąt – „Gwiazdki i Sylwestra” w 1963 r. Neon o kształcie neutralnym światopoglądowo.Zbigniew Kosycarz/KFP Gdańskie przygotowania do świąt – „Gwiazdki i Sylwestra” w 1963 r. Neon o kształcie neutralnym światopoglądowo.
Gdańsk w świątecznych dekoracjach. Radośnie, bo to jeszcze rok 1974, a pod koniec dekady zaczną się systematyczne wyłączenia prądu w zakładach i dzielnicach mieszkaniowych.Zbigniew Kosycarz/KFP Gdańsk w świątecznych dekoracjach. Radośnie, bo to jeszcze rok 1974, a pod koniec dekady zaczną się systematyczne wyłączenia prądu w zakładach i dzielnicach mieszkaniowych.
Początek lat 70. XX wieku – zaczyna się czas konsumpcji. Gwiazdkowa loteria w domu handlowym „Sezam”. Warszawa 1971 r.Aleksander Jałosinski/Forum Początek lat 70. XX wieku – zaczyna się czas konsumpcji. Gwiazdkowa loteria w domu handlowym „Sezam”. Warszawa 1971 r.
W tym czasie „Polska rośnie w siłę” i słynie z wydobycia siarki, węgla oraz ręcznie robionych szklanych bombek. Piotrków Trybunalski, 1979 r.Narodowe Archiwum Cyfrowe W tym czasie „Polska rośnie w siłę” i słynie z wydobycia siarki, węgla oraz ręcznie robionych szklanych bombek. Piotrków Trybunalski, 1979 r.
Radosne przygotowania. Zuchy dekorują choinkę zrobionymi przez siebie ozdobami. 1977 r.Zbigniew Kosycarz/KFP Radosne przygotowania. Zuchy dekorują choinkę zrobionymi przez siebie ozdobami. 1977 r.
Rodzice muszą „dostać” to, co ma być pod choinką. Malbork, 1971 r.Zbigniew Kosycarz/KFP Rodzice muszą „dostać” to, co ma być pod choinką. Malbork, 1971 r.
Przedświąteczny ruch pod domem towarowym. Gdańsk, 1974 r.Zbigniew Kosycarz/Polityka Przedświąteczny ruch pod domem towarowym. Gdańsk, 1974 r.
Grudniowe oblężenie w księgarniach.Zbigniew Kosycarz/KFP Grudniowe oblężenie w księgarniach.
A tu pusto, bez kolejki przed sklepem. W roku 1983 oznacza to tylko jedno, nie „rzucono towaru” i w środku jest tylko obsługa oraz dekoracja na witrynie.Zbigniew Kosycarz/KFP A tu pusto, bez kolejki przed sklepem. W roku 1983 oznacza to tylko jedno, nie „rzucono towaru” i w środku jest tylko obsługa oraz dekoracja na witrynie.
Widokówka świąteczna z drugiego obiegu. Słowo „spokój” weszło do słownika generała. Zomowcy z gwiazdą i turoniem w czarnych okularach wykluczają wszelkie „niepokoje”.Reprodukcja FoKa/Forum Widokówka świąteczna z drugiego obiegu. Słowo „spokój” weszło do słownika generała. Zomowcy z gwiazdą i turoniem w czarnych okularach wykluczają wszelkie „niepokoje”.
1989 r. – wigilia parlamentarzystów demokratycznej opozycji wybranych w czerwcowych wyborach. Bronisław Geremek, Tadeusz Mazowiecki, Zofia Kuratowska.Waldemar Gorlewski/Agencja Gazeta 1989 r. – wigilia parlamentarzystów demokratycznej opozycji wybranych w czerwcowych wyborach. Bronisław Geremek, Tadeusz Mazowiecki, Zofia Kuratowska.
To też „nowa Polska” – handlująca na straganach, stoliczkach, łóżkach polowych i szczękach nie tylko w „przedświąteczną niedzielę handlową”.Marcin Wegner/PAP To też „nowa Polska” – handlująca na straganach, stoliczkach, łóżkach polowych i szczękach nie tylko w „przedświąteczną niedzielę handlową”.
Zmiany w mediach publicznych. Noworoczne wystąpienie I sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ustępuje miejsca wigilijnemu orędziu Prymasa.Mariusz Szyperko/CAF/PAP Zmiany w mediach publicznych. Noworoczne wystąpienie I sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ustępuje miejsca wigilijnemu orędziu Prymasa.
W latach 90. bardzo polubiliśmy żywe szopki. Arcybiskup Tadeusz Gocłowski składa życzenia właśnie przed taką szopką w Gdańsku Matemblewie, 1999 r.Maciej Kosycarz/KFP W latach 90. bardzo polubiliśmy żywe szopki. Arcybiskup Tadeusz Gocłowski składa życzenia właśnie przed taką szopką w Gdańsku Matemblewie, 1999 r.
Żywe choinki też dzielnie konkurują z tymi sztucznymi, znanymi od lat 70. Ale nikt już nie stosuję świeczek jak na zdjęciach z lat 30.włodi/Flickr CC by SA Żywe choinki też dzielnie konkurują z tymi sztucznymi, znanymi od lat 70. Ale nikt już nie stosuję świeczek jak na zdjęciach z lat 30.
To święto wszystkich chrześcijan. Styczniowe, prawosławne nabożeństwo dla turystów ze wschodu w kościółku na Pęksowym Brzysku. Zakopane, 2011 r.Marek Podmokły/Agencja Gazeta To święto wszystkich chrześcijan. Styczniowe, prawosławne nabożeństwo dla turystów ze wschodu w kościółku na Pęksowym Brzysku. Zakopane, 2011 r.
Wigilia dla bezdomnych w schronisku Brata Alberta. Słupsk, 2009 r. To czas obdarowywania i mobilizacji do dobrych uczynków, urzeczywistniania tego, co symbolizuje dodatkowe nakrycie przy wieczerzy.Arturo Bissari/KFP Wigilia dla bezdomnych w schronisku Brata Alberta. Słupsk, 2009 r. To czas obdarowywania i mobilizacji do dobrych uczynków, urzeczywistniania tego, co symbolizuje dodatkowe nakrycie przy wieczerzy.
To także czas nowinek i mieszających się tradycji. Pokazy konne podczas zlotu Świętych Mikołajów. Szymbark, 2005 r.Wojtek Jakubowski/KFP To także czas nowinek i mieszających się tradycji. Pokazy konne podczas zlotu Świętych Mikołajów. Szymbark, 2005 r.
To czas kultywowania tradycji, czas wspólnego muzykowania. „Chwala na wysokosci” Bożonarodzeniowy koncert kolęd na Świętym Krzyżu, Sebastian Karpiel Bułecka i Zakopower. Grudzień 2010 r.Dawid Łukasik/Echo Dnia/Forum To czas kultywowania tradycji, czas wspólnego muzykowania. „Chwala na wysokosci” Bożonarodzeniowy koncert kolęd na Świętym Krzyżu, Sebastian Karpiel Bułecka i Zakopower. Grudzień 2010 r.
Boże Narodzenie pozostaje jednym z piękniejszych wspomnień dzieciństwa.Aleksander Knitter/KFP Boże Narodzenie pozostaje jednym z piękniejszych wspomnień dzieciństwa.
Janina Paradowska

Reklama