Mało znane właściwości wybranych przypraw i ziół

Niektórym przypisuje się właściwości lecznicze i ściśle biologiczne. Innym wręcz magiczne, bo pomagają zredukować stres i wyciszyć się przed snem. A nawet łagodzą skutki... depresji. Na ogół nie zastępują tradycyjnej farmakologii. Ale ją wspomagają.

Oto zbiór przypraw i ziół, które warto mieć pod ręką, bo nawet jeśli nie wyleczą – to przynajmniej nie zaszkodzą.

KŻ/Polityka <b>Witania</b> znalazłaby w naszych pędzących czasach szereg zastosowań. Spowalnia bowiem procesy starzenia się i redukuje stres. Poza tym wspomaga pracę wątroby i nerek, poprawia pamięć i koncentrację. Dobrze robi na sen i uspokaja, regulując układ hormonalny. Uważa się ponadto, że wspomaga sprawność seksualną, wydolność fizyczną w ogóle (dlatego zaleca się ją sportowcom). I do tego wszystkiego spowalnia siwienie włosów.

KŻ/Polityka <b>Bazylia</b> działa zwłaszcza na układ pokarmowy: poprawia trawienie i pomaga przyswajać jedzenie (pobudza m.in. wydzielanie soku trawiennego, działa przeciwskurczowo). Uważa się poza tym, że poprawia nastrój i dodaje sił – niczym łagodny antydepresant.<br/><br/> Co niektórzy wierzą w jej pozabiologiczną moc. Mawia się bowiem, że noszenie liści bazylii w portfelu przyciąga pieniądze. Przechowywana w domu zaś zapewnia ochronę i ściąga szczęście. Nic dziwnego, że starożytni zalecali, aby siejąc bazylię, wykrzykiwać przekleństwa...

KŻ/Polityka <b>Kocimiętkę</b> zaleca się w leczeniu zaburzeń i chorób układu nerwowego i trawiennego. Działa moczopędnie, żółciopędnie i uspokajająco. A do tego... odstrasza owady.

KŻ/Polityka <b>Ostryż długi</b>, nazywany m.in. kurkumą długą. Ponieważ zawiera przeciwutleniacz (kurkuminę), działa przeciwzapalnie. Badania wykazują poza tym, że ostryż może łagodzić ból, naśladując działanie leków! Pochodna kurkuminy (desmetylokurkumina) działa antyoksydacyjnie. Mieszkańcy Dalekiego Wschodu powiadają poza tym, że zjadanie kurkumy zmniejsza ryzyko nowotworów. Do tego dobrze robi układowi pokarmowemu, zwłaszcza gdy cierpimy na niedrożność dróg żółciowych.<br/><br/> Kurkumina znana jest także kosmetologom. Barwi szminki i podkłady do makijażu.

KŻ/Polityka <b>Muszkatołowiec</b> poprawia potrawom smak. Ale poza tym pomaga w leczeniu reumatyzmu, zaburzeń oskrzelowych i zaparć. Ponoć przyswojony w nadmiarze może wywołać halucynacje!

KŻ/Polityka <b>Ostropest</b> także wspomaga pracę układu pokarmowego. Wykorzystywany zwłaszcza przy takich dolegliwościach jak marskość wątroby, kamica żółciowa, powikłania po żółtaczce, a nawet nowotwory. Podawany także ludziom pracującym w oparach chemicznych – ze względu na swoje profilaktycznie działania.

KŻ/Polityka <b>Kozieradka</b> sprzyja karmiącym matkom, bo wspomaga laktację. Ale pomaga też pozostałym, poprawiając m.in. zapach... potu.

KŻ/Polityka <b>Szałwia</b> działa bakteriobójczo, dlatego bywa wykorzystywana m.in. do płukania jamy ustnej, przy zapaleniu dziąseł i anginie. Wspomaga pracę układu trawiennego i obniża poziom cukru we krwi. Napar z szałwii zaleca się poza tym przy zapaleniu gardła i skóry. Działa też kojąco – na zmęczenie i stres.<br/><br/> Napar z szałwii można też wykorzystać do okładów na rany, wysypki i inne skórne schorzenia.

KŻ/Polityka <b>Chmiel</b> pomaga usnąć i odpocząć, bo zmniejsza nadpobudliwość. Ma poza tym właściwości bakteriobójcze, więc zaleca się stosować go przy trudno gojących się ranach. Usprawnia też trawienie.

KŻ/Polityka <b>Pieprz metystynowy</b> (kava) działa i leczniczo, i kojąco. Ponoć lubił go nawet Jan Paweł II. Mieszkańcy wysp Pacyfiku (którzy, jak wiadomo, potrafią dożywać nawet setki) stosują kavę przy infekcjach, chorobach skórnych, astmie, bezsenności, reumatyzmie. W 2000 r. dowiedziono, że zmniejsza zachorowalność na raka, zwłaszcza raka płuc, pęcherza i jelita grubego. Ale uwaga! Zgodnie z ustawą z 2009 r. o przeciwdziałaniu narkomanii hodowanie kavy jest w Polsce zakazana. Jesteśmy jedynym krajem UE, który broni ją stosować.

KŻ/Polityka <b>Papryczka chilli</b> zawiera związek zwany kapsaicyną o właściwościach antyoksydacyjnych. Wykazano, że hamuje wzrost komórek nowotworowych. Według wierzeń działa też niczym... afrodyzjak.

KŻ/Polityka <b>Prawoślaz lekarski</b> wspomaga pracę układu pokarmowego. Działa przy podrażnieniach, wrzodach, nadkwaśności, zaparciach. Wykorzystywany także przy chorobach górnych dróg oddechowych (wchodzi w skład środków przeciwkaszlowych, łagodzących i osłaniających). Uwaga: wykazano, że ma ponadto działanie hipoglikemiczne (obniża poziom glukozy we krwi).

KŻ/Polityka <b>Melisa</b>, jak wiadomo, przede wszystkim uspokaja. Pomaga poza tym w walce z bezsennością. Zalecana cierpiącym na depresję i nerwicy. Mało kto jednak wie, że maść z melisy łagodzi zranienia i ukąszenia. Stosowana też bywa jako... inhalator. Pomaga alergikom i dobrze robi na kaszel. W starożytności w naparze z melisy nawet się kąpano, bo ma przyjemny aromat.

KŻ/Polityka <b>Pluskwica</b> przyda się zwłaszcza kobietom. Reguluje bowiem menstruację i hormony, łagodzi objawy menopauzy i ból (działanie to wykryli jako pierwsi Indianie!). Działa rozkurczowo. Jest wykorzystywana w leczeniu neuralgii, bólów mięśniowych, stanów zapalnych i reumatyzmu. A czasem też bywa stosowana przy napadach kaszlu i... w eliminowaniu szumu w uszach.

KŻ/Polityka <b>Dziewanna</b> pomaga leczyć kaszel, bóle gardła i zatory w klatce piersiowej. Zalecana przy przeziębieniach, grypie, anginie, katarze, stanach zapalnych gardła. Napar z dziewanny ma działanie moczopędne i przeciwbólowe, pomaga przy biegunce, czerwonce, żółtaczce i chorobach wątroby. Kwiaty i liście dziewanny wykorzystuje się jako okłady na obrzęki i stłuczenia.

KŻ/Polityka <b>Pokrzywie</b> już w starożytności przypisywano właściwość tamowania krwotoków. Stosowano ją przy zatruciach i oparzeniach. A także jako... afrodyzjak. Sam Kopernik stosował ją w leczeniu zaburzeń nefrologicznych, takich jak kolka nerkowa i krwiomocz.<br/><br/> Pokrzywa łagodzi alergie sezonowe i stany zapalne dróg moczowych i skóry, łagodzi objawy prostaty. Wspomaga ponadto przyrost włosów.

KŻ/Polityka <b>Dziurawiec</b> ma działania iście magiczne. Z jednej strony ma właściwości żółciopędne, pobudza trawienie, działa przeciwzapalnie i dezynfekuje rany. Z drugiej strony – pomaga leczyć bezsenność i migrenę, a nawet stany łagodnej depresji (hamuje m.in. rozkład neurotransmiterów w mózgu).<br/><br/ Ponoć przyjmując dziurawiec, należy unikać słońca. W starożytności uważano, że dziurawiec chroni przed złem.

KŻ/Polityka <b>Macierzanka</b> przejawia właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze i wykrztuśne. Pomaga więc w leczeniu schorzeń dróg oddechowych, kaszlu, chrypy. Wzmaga apetyt, poprawia trawienie. Pomaga też w pielęgnacji włosów. W starożytności używana także jako kadzidło i... wykorzystywana w procesie mumifikacji.

KŻ/Polityka <b>Cynamon</b> pomaga regulować poziom cukru we krwi, zaleca się go więc zwłaszcza osobom, które mają problemy z ciśnieniem, cukrzycę albo przeszły choroby serca. Właściwości dodatkowe? Mawia się, że cynamon redukuje zmęczenie i frustrację, wzmaga koncentrację. Zdaniem naukowców może ponadto hamować rozwój komórek Alzheimera. Cynamon ma działanie przeciwwirusowe i antybakteryjne. Ponieważ, jak się sądzi, poprawia dopływ krwi do mózgu i ogólny poziom ukrwienia organizmu – pomaga łatwiej pamiętać i jaśniej myśleć.

KŻ/Polityka <b>Biedrzeniec</b> działa rozkurczowo i wykrztuśnie. Pobudza laktację (dobra wiadomość dla matek). Stosowany na zewnątrz odkaża skórę, zabija pasożyty i odstrasza owady.

KŻ/Polityka <b>Imbir</b> działa przeciwzapalnie, wspomaga trawienie, łagodzi roztrój żołądka. Zalecany nawet przy migrenie (zwłaszcza w jej początkowych fazach, więc dobrze go stosować, gdy ból dopiero nadchodzi). Imbir podnosi ponadto poziom testosteronu.

KŻ/Polityka <b>Ogórecznik</b> ma właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze, a poza wszystkim uspokajające. Stosowany do leczenia zapaleń błon śluzowych jamy ustnej, górnych dróg oddechowych, żołądka, jelit, zapalenia nerek, chorób reumatycznych. I na zewnątrz: do leczenia oparzeń, odmrożeń, trądziku młodzieńczego, trudno gojących się ran.<br/><br/> Dobrze go stosować, gdy musimy akurat wytężyć umysł, działa bowiem na mózg, poprawia krążenie i wspomaga pracę gruczołów dokrewnych. Odwary z ogórecznika (tj. łyżka ziół zalana szklanką wody i gotowana ok. 5–7 minut) pomaga usunąć z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii. <br/><br/> W dawnych czasach ogórecznik podawano żołnierzom, bo wzmagał ponoć ich waleczność. Tak właśnie z cesarstwa rzymskiego zioło przywędrowało do północnej Europy.

KŻ/Polityka <b>Lebiodka</b>. Czyli popularne oregano. Poza tym, że nadaje potrawom smak, działa przeciwbakteryjnie (zwłaszcza przy zatruciach pokarmowych). Zawiera przeciwutleniacze, na przykład antyoksydanty (więcej nawet niż jagody). Zawarty w lebiodce beta-kariofilen zmniejsza zapalenie związane z chorobami serca. Dobrze ją stosować przy złożonych schorzeniach układu trawiennego (atonia jelit, choroba wrzodowa żołądka, niedoczynność wątroby itd.). Zdrowotne działanie lebiodki docenili już nawet Arystoteles i Hipokrates.

KŻ/Polityka <b>Bylica</b> (znana m.in. jako estragon) uzupełnia niedobory witaminy A, wzmaga wydzielanie soków trawiennych. Pobudza także apetyt. Dawniej chowano bylicę do... butów, bo uważano, że dodaje sił.