W sklepach, supermarketach i na targach pojawił się nowy rodzaj konsumenta, który nie tylko patrzy na kolorowe opakowania, ale też wnikliwie studiuje opisany na etykiecie skład. Nic dziwnego! Jak często na opakowaniach najprostszych produktów można natrafić na istną tablicę Mendelejewa? Za często.
Jak wśród chemicznego żargonu wyłowić substancje, które mogą być szkodliwe? Odpowiedź nie jest prosta, ponieważ naukowcy często nie mogą dojść do ostatecznego porozumienia w sprawie szkodliwości (lub nie) poszczególnych ulepszaczy. Ale na co zwracać uwagę? Dla nieufnych publikujemy listę najbardziej kontrowersyjnych dodatków do żywności znajdujących się w produktach, które są obecne w diecie większości z nas.
clement127/Flickr CC by 2.0
<b>Azotyn sodu (E250)</b> stosowany jako „super-sól”. Wzmacnia smak i aromat jedzenia, pozwala mu zachować ładny kolor oraz wydłuża datę przydatności do spożycia. Stosowany głównie jako chemiczny środek do peklowania mięsa, dlatego znajdziemy go między innymi w wędlinach oraz hot-dogach. Środek jest uznawany za nieszkodliwy, o ile nie przekroczymy jego dziennej, dopuszczalnej dawki, która wynosi 0,06 mg na kilogram masy ciała.
<br></br>
Jednak przekroczenie dawki może prowadzić do przykrych konsekwencji zdrowotnych takich jak zatrucie organizmu, astma, zapalenie nerek, bóle i zawroty głowy, czy problemy behawioralne. Część naukowców uważa też, że środek może mieć działanie rakotwórcze. Informacja ta nie została ostatecznie potwierdzona w badaniach na ludziach, jednak znaczna rzesza dietetyków i specjalistów od żywienia twierdzi, że wskazane jest całkowite usunięcie tego środka z diety.
Flickr CC by 2.0
<b>Triklosan</b> – środek przeciwgrzybiczy i przeciwbakteryjny, który występuje m.in. w niektórych pastach do zębów, płynach do płukania ust, antybakteryjnych mydłach, dezodorantach, żelach pod prysznic, kremach, szminkach itd.
<br></br>
Według badań opublikowanych na łamach „Environmental Science & Technology”, triklosan, w kontakcie z chlorowaną wodą (czyli np. w czasie szczotkowania), powoduje powstawanie chloroformu, który ma właściwości rakotwórcze. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska sklasyfikowała triklosan jako prawdopodobnie rakotwórczą dla człowieka, a Unia Europejska wprowadziła zakaz używania triklosanu w produktach, które mają styczność z żywnością.
Triklosan znalazł się także w wykazie substancji niebezpiecznych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r.
Flickr CC by 2.0
<b>Aspartam</b> – to najpopularniejszy na świecie sztuczny słodzik. Ale też najbardziej kontrowersyjny. Dyskusje na temat szkodliwości tej substancji trwają od dziesięcioleci.
<br></br>
Wiadomo, że aspartam podczas trawienia rozkłada się na kwas asparaginowy, fenyloalaninę i nieznaczne ilości metanolu. Z kwasu asparaginowego powstaje asparaginian –neuroprzekaźnik. Ich zbyt duże stężenie powoduje ich nadmierne pobudzenie i w rezultacie śmierć. Dlatego zwiększone spożycie aspartamu może wpływać na obumieranie komórek nerwowych. Jednak Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności uznał, że obecne dopuszczalne dzienne spożycie (40 mg aspartamu na 1 kg masy ciała – co odpowiada spożyciu ok. 17 puszek napoju dietetycznego dziennie przez dorosłego człowieka o masie ciała 70 kg) jest bezpieczne.
<br></br>
Aspartam jest dostępny w wieku produktach spożywczych, zwłaszcza tych określanych mianem „light”, w których rekompensuje brak cukru lub tłuszczu, a także: smakowych wodach mineralnych, większości gum do żucia, galaretkach, a także niektórych lekach, np. tabletkach do ssania (zwłaszcza tych bez cukru), czy bardzo popularnych tabletkach musujących.
Flickr CC by 2.0
<b>Substancje przeciwzbrylające</b> – to substancje zapobiegające zlepianiu się produktów spożywczych. Są dodawane do soli kuchennej, soli spożywczej, cukru pudru, koncentratów itd. Często składają się z fosforanów, węglanu, krzemianu, które zawierają aluminium (glin). Naukowcy z Keele University w Wielkiej Brytanii wykazali, że wysoki poziom tego metalu w mózgu prowadzi do choroby Alzheimera.
<br></br>
Aluminium stosowane jest często przy produkcji kosmetyków: środków do pielęgnacji ciała, dezodorantów, antyperspirantów, filtrach w kremach przeciwsłonecznych, szamponach, pastach do zębów.