Edwin Bendyk: – Czy klimatologia jest nauką?
Maciej Sadowski: – O, i to bardzo starą, badaniem klimatu zajmowali się już starożytni Grecy. Trudniej zdefiniować przedmiot jej badania, czyli klimat. Rozumiemy, oczywiście intuicyjnie, czym klimat jest, jednak podczas próby jednoznacznego definiowania popadamy w szkolny banał lub w nadmierną opisowość. Możemy więc posługiwać się stwierdzeniem, że klimat to ogół zjawisk pogodowych w okresie wieloletnim. Tak naprawdę jednak klimat jest złożonym systemem połączonym licznymi sprzężeniami z innymi systemami Ziemi, jak biosfera i oceany, co niezwykle utrudnia jego badanie, nie mówiąc już o prognozowaniu przyszłych stanów.
Czym różni się klimat od pogody?
Przyjmujemy, że pogoda to zjawiska atmosferyczne obejmujące okres jednego niżu, a więc około pięciu dni. Gdy sięgamy poza ten horyzont, zaczynamy mówić o zjawiskach klimatycznych.
Czy w takim razie można prognozować zmiany klimatu, skoro nawet synoptycy mają kłopoty z określeniem pogody na najbliższe dni?
Jeszcze w XIX w. wydawało się to prostsze. Ówcześni klimatolodzy dysponowali już danymi pochodzącymi z pomiarów z powierzchni Ziemi i z mórz zbieranymi przez wiele lat. Na rozwój synoptyki wielki wpływ miał m.in. rozwój telegrafu. Panowało dość optymistyczne przekonanie, że wystarczy dokonać analizy statystycznej danych historycznych, by móc wyciągać wnioski na przyszłość. Oczywiście, to było złudzenie. Dziś klimatologia musi odwoływać się do ustaleń wielu innych nauk: chemii, fizyki, oceanografii, oraz posługiwać coraz bardziej złożonymi modelami uwzględniającymi oddziaływania i przepływy energii między atmosferą a oceanami, wpływ chmur, biosfery, zjawisk zachodzących na powierzchni Ziemi.