Gdyby wierzyć w najbardziej pesymistyczne przewidywania naukowców z lat 70., zasoby ropy naftowej powinny były wyczerpać się dobre 10 lat temu. Jednak prognozy te nie sprawdziły się w najmniejszym stopniu, a rozpoznane i zbadane zasoby ropy rosną z roku na rok. Dość powiedzieć, że od lat 60. zapasy, uznane za odpowiednie do eksploatacji, znajdujące się na terenie państw zrzeszonych w Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC), zwiększyły się o 100 proc. i wystarczą na niemal 90 lat ciągłej eksploatacji.
Ocena zapasów ropy naftowej jest trudna, bo wpływają na nią trzy zmienne czynniki: wielkość obszarów faktycznie przebadanych przez geologów w poszukiwaniu surowca, ciągły postęp techniczny w obszarze poszukiwań i eksploatacji oraz zmieniający się poziom zużycia ropy. Elementy tej układanki są zależne od bieżących i oczekiwanych cen tego surowca. Jeśli prognozy są odpowiednio wysokie, zwiększają wyliczalną opłacalność eksploracji znanych zasobów (wykorzystanych jedynie w 1/3), a także pozwalają pozytywnie oceniać potencjał i ekonomikę wydobycia ropy ze złóż niekonwencjonalnych (piasków roponośnych czy skał łupkowych). Dlatego istnieje bardzo ścisły związek między ceną ropy a faktem, że jej szacowane zasoby ciągle rosną. Z drugiej strony odpowiednio wysokie prognozy cenowe powodują ograniczanie zużycia i zastępowanie ropy innymi paliwami. Kiedyś nie myślano o wykorzystaniu gazu ziemnego w transporcie, dzisiaj efektem rewolucji łupkowej (patrz poprzednie pytanie) jest to, że surowiec ten – dostępny w niewyobrażalnych jeszcze niedawno ilościach i po cenie kilkakrotnie niższej od ceny ropy naftowej – jest poważnym jej konkurentem.
Najczęściej, mówiąc o dostępnych złożach ropy, mówimy o zasobach, które zostały zbadane, opisane, oszacowane oraz z bardzo dużym prawdopodobieństwem (ponad 90 proc.