Niezbędnik

Rewolucja neolityczna

Prace rolne na egipskim malowidle ściennym z XIII w. p.n.e. Prace rolne na egipskim malowidle ściennym z XIII w. p.n.e. Charles & Josette Lenars / Corbis
Pomysł, że można udomowić rośliny i zwierzęta, był genialny. Upowszechnienie rolnictwa, zwane rewolucją neolityczną, zmieniło nie tylko ludzką dietę, sposób życia oraz gospodarkę, ale też geny, bogów i politykę.
Kamienne narzędzia z epoki neolitu znalezione na pustyni Negew, Izrael.Bible Land Pictures/AKG/EAST NEWS Kamienne narzędzia z epoki neolitu znalezione na pustyni Negew, Izrael.

Rozwój kultury ludzkiej lubi meandrować, są jednak innowacje, których pojawienie się wywiera tak przemożny wpływ, że wywraca do góry nogami dotychczasowe postrzeganie świata. Przejście z gospodarki myśliwsko-zbierackiej na wytwórczą z pewnością do nich należy. Długo historycy byli przekonani, że udomowienie dzikich zbóż i zwierząt było jednorazowe, dokonało się na terenie Żyznego Półksiężyca (ziem ciągnących się od dzisiejszego Izraela, przez południową Turcję, aż po zachodni Iran) i stamtąd rozszerzyło się na cały Bliski Wschód, Europę i Azję. Dziś dysponujący doskonalszymi narzędziami badacze przeszłości twierdzą, że początki rolnictwa sięgają co prawda ok. 10 tys. lat p.n.e., ale pojawiły się w różnych częściach świata niezależnie, jego utrwalenie i udoskonalanie metodą prób i błędów trwało długo. Według genetyków urolnienie Europy zajęło ponad 2 tys. lat, ale podczas gdy na Bałkanach zawdzięczamy je przybyciu rolników z Bliskiego Wschodu, na północy, zachodzie i wschodzie pierwszymi rolnikami byli potomkowie dawnych łowców-zbieraczy, którzy nowy typ gospodarki skopiowali od sąsiadów.

Pociąg do roli

Najstarsze ślady zbierania dzikiego sorgo zachowały się w Mozambiku i mają 90 tys. lat. Jednak od zbierania do uprawy była jeszcze długa droga, w dodatku nie ma nawet pewności, co sprawiło, że myśliwy postanowił założyć przydomowy ogródek. Nie wszystkich przekonuje stwierdzenie, że zrobił to, bo potrzebował więcej jedzenia, a poddane obróbce cieplnej zboża były pożywne i smaczne. Niektórzy twierdzą, że nasi przodkowie zajęli się uprawianiem roślin, by zapewnić sobie stały dostęp do alkoholu, do którego produkcji niezbędne były zboża.

Niezbędnik Inteligenta „Wynalazki, które wstrząsnęły światem” (100105) z dnia 29.02.2016; Wynalazki założycielskie; s. 19
Reklama