Jest to szczególny sposób uhonorowania osoby związanej z Wydziałem od wielu lat i mającej istotny wkład w rozwój nauk ekonomicznych. Pragniemy w ten sposób podkreślić wagę dorobku Jubilata i podziękować Mu za inspirację, zaangażowanie w kształcenie kolejnych pokoleń ekonomistów i aktywność w dziedzinie popularyzacji zagadnień ekonomicznych.
Droga Jerzego Kleera do Warszawy wiodła z rodzinnego miasta, Bielska-Białej, przez Wrocław, gdzie w roku 1951 ukończył pierwszy stopień studiów w Wyższej Szkole Handlowej. Magisterium z ekonomii politycznej uzyskał w Warszawie na ówczesnym SGPiS po uczestnictwie w seminarium prof. dr Maksymiliana Pohorillego. Pracę doktorską pt. Ekonomiczne aspekty spółdzielczości, przygotowaną pod kierunkiem prof. Oskara Langego, obronił na Wydziale Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego w dniu 28 listopada 1958 roku. Jej recenzenci prof. Stefan Ignar (SGGW), prof. Józef Zawadzki (UW) oraz prof. Remigiusz Bierzanek (UJ) podkreślali potencjał tematu i ważkość problemów ujętych w dysertacji. Profesor Bierzanek pisał: […] Za szczególnie cenne uznać należy rozważania, w wyniku których autor dochodzi do wniosku, że przedsiębiorstwa spółdzielcze odznaczają się niewielką elastycznością, a z drugiej strony wykazują mniejszą, niż przedsiębiorstwa prywatne, zależność od fluktuacji rynkowych, rozważania, w których stwierdza inną jakościowo rolę spółdzielczości w krajach gospodarczo rozwiniętych i w krajach zacofanych, analizuje warunki, w jakich działa spółdzielczość zachodnio-europejska. W 1975 roku Jerzy Kleer uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego w zakresie nauk ekonomicznych, a w 1983 roku tytuł naukowy profesora zwyczajnego.
Cechą zainteresowań badawczych Jerzego Kleera jest interdyscyplinarność oraz – jak pisał profesor Andrzej Karpiński - szczególna umiejętność dostrzegania tych aspektów problemów i zjawisk, które nie są dostrzegane przez innych badaczy[1]. Pierwsze lata swojej pracy naukowej Profesor Kleer poświęcił tematyce spółdzielczej, jej owocem stały się liczne opracowania, których głównym przesłaniem było uznanie zasad uniwersalizmu ruchu spółdzielczego zarówno na poziomie organizacji jak i w podstawach gospodarowania.Drugą dziedziną zainteresowań stała się problematyka zacofania gospodarczego. W publikacjach jej poświęconych Profesor dowodził, iż wejście na ścieżkę modernizacyjną wymaga silnego pchnięcia, którego kreatorem zazwyczaj jest państwo, następnie pomocy zewnętrznej oraz wsparcia ze strony przynajmniej części społeczeństwa. Podkreślał wagę szeroko rozumianych czynników kulturowych, mogących proces przemian hamować bądź wzmacniać.
Bliska tym zagadnieniom była problematyka transformacji systemowej państw socjalistycznych. Profesor dowodził, iż przejście do gospodarki rynkowej wymaga szokowej zmiany, której nieuchronnym skutkiem są liczne nierówności tak w sferze ekonomicznej jak i społecznej. Zwracał uwagę na istotną rolę państwa, którego zadaniem jest tworzenie regulacji, mogących owe nierówności łagodzić, ale też wizji celów oraz strategii średnio i długookresowych wyborów ekonomicznych i społecznych. Od tego ostatniego zależy, czy rozwój będzie miał charakter imitacyjny czy autonomiczny. Analiza roli państwa zapoczątkowała podjęcie w kolejnych latach problematyki sektora publicznego, jego roli w gospodarce oraz identyfikacji dóbr publicznych jako swoistej infrastruktury dla państw tworzących gospodarkę światową, szczególnie w okresie ostatniej fali globalizacji. W licznych publikacjach zwracał uwagę na problem „instytucjonalnej nieodpowiedzialności” na poziomie międzynarodowym.
Zagadnienia powyższe nawiązywały do analiz gospodarki światowej prowadzonych przez Profesora także we wcześniejszym okresie. Już w latach 70. wskazywał On na prawidłowości rozwoju gospodarki światowej takie jak wzrost otwartości rynków, umiędzynarodowienie postępu technicznego oraz obiektywizacja efektu naśladownictwa. Z kolei w publikacjach z ostatnich lat zwracał uwagę, że wzrost gospodarczy nie przekładał się w dostatecznym stopniu na rozwój cywilizacyjny. Jego zdaniem źródła owego „dryfu cywilizacyjnego” – zarówno w przeszłości jak i teraźniejszości - tkwiły w systemie kulturowym, nadmiernym rozwoju imitacyjnym oraz zbyt silnym zróżnicowaniu dochodowym.
Aktywność naukowa Profesora w ostatnich latach wiąże się udziałem w Komitecie Prognoz „Polska 2000 plus” przy Prezydium PAN, którego jest członkiem od ponad 20 lat, a od 2003 roku wiceprzewodniczącym. Kierując działalnością naukową Komitetu zainicjował między innymi projekty poświęcone zmianom we współczesnym świecie, wizjom przyszłości Polski (Raport „Polska 2050”) oraz zagrożeniom globalnym stającym się hamulcami rozwoju (projekt prowadzony do 2014 roku).
Owocem owej rozległej działalności naukowo-badawczej Profesora Jerzego Kleera jest ponad 300 prac naukowych opublikowanych w Polsce i za granicą. Część z nich powstała w wyniku współpracy z zagranicznymi placówkami naukowo-badawczymi, przede wszystkim niemieckimi.
Podkreślić też należy ogromne zasługi Profesora Kleera w zakresie popularyzowania wiedzy o gospodarce. Dowodzi tego ponad 600 tekstów o charakterze popularno-naukowym, które zostały opublikowane na łamach licznych periodyków ekonomicznych. Przez wiele lat kierował On Działem Ekonomicznym tygodnika „Polityka”, był też redaktorem naczelnym dodatku „Polityka- Eksport- Import”.
Działalność naukowo-dydaktyczną Profesor Kleer prowadził nie tylko na Wydziale Nauk Ekonomicznych. Przez wiele lat związany był z Zakładem, następnie Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN i Spółdzielczym Instytutem Badawczym. Założył Wyższą Szkołą „Olympus” w Warszawie, był też jej rektorem. Przez kilkanaście lat był członkiem Komisji d.s. Tytułów i Stopni Naukowych. Wielkie zasługi położył dla rozwoju środowiska naukowego poprzez pracę dydaktyczną, wypromowanie kilkuset magistrów i 30 doktorów, inicjowanie nowych projektów, aktywizowanie uczestników życia naukowego.
Znakomity wkład Profesora Kleera w rozwój nauki, wychowanie kolejnych pokoleń ekonomistów oraz popularyzowanie wiedzy o gospodarce podkreślili recenzenci dorobku naukowego Jubilata prof. dr hab. Marian Gorynia, prof. dr hab. Stanisław Owsiak i prof. dr hab. Bogusław Fiedor.
Więcej informacji na stronie http://konstelacja.wne.uw.edu.pl/kleer-z-bliska/.
[1] Andrzej Karpiński, Działalność profesora Jerzego Kleera w Komitecie Prognoz „Polska 2000 plus”, „Olympus” 2008/1(5) 102-103.