W dniach 21–24 września zapraszamy serdecznie do redakcji POLITYKI na pokazy czterech filmów z cyklu „Pionierzy” Karola Jałochowskiego, prezentowane w ramach XIX Festiwalu Nauki.
Dziennikarzowi naukowemu POLITYKI udało się dotrzeć do najwybitniejszych uczonych współczesnego świata i przedstawić ich samych oraz ich poglądy – w nietrywialny, możliwie daleki od uczelnianego gabinetu i sali wykładowej sposób.
Filmy prezentują najbardziej frapujących myślicieli naszych czasów, pionierów, ludzi przekraczających granice dziedzin i obszarów nauki, działających na krawędzi poznania, stawiających pytania absolutnie fundamentalne – dotyczące natury rzeczywistości, istoty umysłu oraz wolnej woli czy relacji między nauką i wiarą.
Bohaterami cyklu są: Roy Glauber (najmłodszy i prawdopodobnie ostatni żyjący naukowy uczestnik projektu Manhattan i noblista z 2005 roku), Daniel Dennett (najważniejszym filozof umysłu naszych czasów), Gregory Chaitin (matematyk, badacz złożoności) i Julian Barbour (niezależny, ale stowarzyszony z uniwersytetem w Oksfordzie fizyk i historyk nauki).
TERMINY POKAZÓW:
– 21 września, poniedziałek, 18.00 – Roy Glauber – Bomba, która wstrząsnęła światem (dostępny także na DVD w naszym sklepie internetowym)
– 22 września, wtorek, 18.00 – Daniel Dennett – Czy homary mają wolną wolę?
– 23 września, środa, 18.00 – Gregory Chaitin – Wyspa cudów
– 24 września, czwartek, 18.00 – Julian Barbour – Koniec czasu, jaki znamy
Wszystkie pokazy odbędą się w siedzibie redakcji POLITYKI, ul. Słupecka 6, nieopodal placu Narutowicza w Warszawie. Wstęp wolny.
*
O cyklu:
Cykl popularnych filmów dokumentalnych „Pionierzy – rozmowy POLITYKI” to przedsięwzięcie jedyne w swoim rodzaju. Jego pomysłodawcą, a także twórcą wszystkich filmów jest dziennikarz działu naukowego POLITYKI Karol Jałochowski. Dzięki wrodzonej pasji do nauki, niebywałej konsekwencji i olbrzymiej pracy udało mu się dotrzeć do grona najwybitniejszych uczonych współczesnego świata i za pomocą kamery przedstawić ich samych oraz ich poglądy – w sposób nietrywialny, możliwie daleki od uczelnianego gabinetu i sali wykładowej.
Poszczególne odcinki cyklu przedstawiają najbardziej frapujących myślicieli naszych czasów, pionierów, ludzi przekraczających granice dziedzin i obszarów nauki, działających na krawędzi poznania, stawiających pytania absolutnie fundamentalne – dotyczące natury rzeczywistości, istoty umysłu oraz wolnej woli czy relacji między nauką i wiarą. Każdy z odcinków serii „Pionierzy” dedykowany jest jednemu uczonemu i stanowi rozszerzony zapis spotkania z bohaterem w wybranym i wskazanym przez niego miejscu, wzbogacony o archiwalia (zdjęcia, fragmenty filmów itp.) oraz materiały prywatne.
O filmach
1. Roy Glauber – Bomba, która wstrząsnęła światem (Czas trwania 47:12 min)
Roy Glauber (ur. 1925 r.) - wybitny fizyk amerykański, badacz oddziaływań światła i materii, laureat Nagrody Nobla z 2005 r. Glauber był dzieckiem Wielkiego Kryzysu – dzieckiem genialnym. W wieku zaledwie 16 lat rozpoczął studia na Uniwersytecie Harvarda. Dwa lata później został jednym z najmłodszych naukowych uczestników mającego na celu stworzenie bomby atomowej projektu Manhattan. Wynikiem programu Manhattan było powstanie pierwszej bomby jądrowej (Glauber był świadkiem jej testu), atak na Hiroszimę i Nagasaki, wynalezienie bomby termojądrowej – i rekonfiguracja układu sił po II wojnie światowej. Pracował potem w Institute for Advanced Study, w California Institute of Technology. Od lat mieszka i działa w Cambridge, w stanie Massachusetts. 16 lipca 1945 r. na pustyni Nowego Meksyku, w blasku „jaśniejszym niż tysiąc słońc”, ustalił się porządek powojennego świata. Nuklearny test Trinity miał niewielu świadków. A tylko niektórzy z nich brali udział w powstaniu samej bomby, która niecały miesiąc później zniszczyła Hiroszimę i Nagasaki.
... Należy do nich Roy Glauber. Film, efekt wielogodzinnych rozmów z obdarzonym niebywałą pamięcią uczonym, jest zapisem osobistej relacji Glaubera z jego udziału w projekcie Manhattan. Uczony, któremu towarzyszy jego partnerka Atholie Rosett, opowiada o niezwykłym doświadczeniu pracy w tajnym ośrodku na pustyni Nowego Meksyku, o słynnych uczestnikach Projektu Manhattan – zwłaszcza o generale Lesliem Grovesie, będącym wojskowym szefem Projektu i Robercie Oppenheimerze, o tym, czego żałuje, i z czego jest dumny. Dokument jest podjętą przez Karola Jałochowskiego, dziennikarza POLITYKI, autorską próbą poszerzenia formuły reportażu prasowego. Zdjęcia zostały zrealizowane m.in. w Los Alamos (gdzie pracowano nad stworzenie bomby atomowej), Alamogordo (miejscu testu Trinity) i Santa Fe. Dokument wzbogacają także odtajnione niedawno materiały filmowe i zdjęcia z archiwów Los Alamos National Laboratory. Odcinek przedstawia osobiste wspomnienia i przemyślenia Glaubera, noblisty z 2005 roku, profesora Harvard University, na temat projektu oraz sylwetkę uczonego.
2. Daniel Dennett – Czy homary mają wolną wolę? (Czas trwania 45:42 min)
Daniel Dennett z Tufts University jest najważniejszym filozofem umysłu naszych czasów, wielkim reformatorem tej dziedziny wiedzy. Jest także autorem kilkuset artykułów naukowych, kilkudziesięciu książek. Od blisko pół wieku szuka odpowiedzi na pytania: Czym jest świadomość? Czym jest wolna wola? Jak rodzi się i ewoluuje moralność? Czy wiara jest zjawiskiem naturalnym, jakie są korzenie irracjonalizmu? Film jest zapisem osobistego spotkania z uczonym w jego prywatnym domu na północy Nowej Anglii.
3. Gregory Chaitin – Wyspa cudów (Czas trwania 45:51 min)
Gregory Chaitin jest matematykiem, badaczem złożoności, już jako (cudowne) dziecko dał ogromny wkład w filozofię matematyki i nauki komputerowe. Matematyk dowodzi, że nie istnieje coś takiego jak absolutna pewność w matematyce. Są prawdy, których nie można dowieść, problemy, których nie sposób rozwiązać. I jest to dla niego powód do ogromnego optymizmu.
Niezbędna do pokonywania trudności kreatywność nie różni się niczym od kreatywności, którą w niebywałej fantazji tworzenia przejawia także przyroda. Chaitin przekonuje, że ta analogia nie jest przypadkowa – dowodzi jej zasadności matematycznie. Spotkanie z matematykiem i jego żoną na małej brazylijskiej wyspie Paqueta, filozoficznym azylu Chaitinów.
4. Julian Barbour – Koniec czasu, jaki znamy (Czas trwania 45:42 min)
Julian Barbour jest niezależnym, ale stowarzyszonym z uniwersytetem w Oksfordzie, fizykiem i historykiem nauki, autorem licznych prac i kliku książek. Od ponad trzydziestu lat usuwa z przybornika fizyki pojęcia jego zdaniem zbędne. Należy do nich czas – który jest, według Barboura, iluzją. Do naukowego opisania świata jest on całkowicie zbędny. Od kilku lat pracuje nad teorią wyjaśniającą, skąd w tej iluzji bierze się towarzyszące nam poczucie upływu czasu – i jego kierunek. Spotykamy Barboura w jego rodzinnym domu, w niewielkiej miejscowości opodal Oksfordu, towarzysząc w codziennych domowych obowiązkach.