Warto być przyzwoitym – to chyba najważniejsze słowa Władysława Bartoszewskiego. Człowieka, o którym świadczy nie tylko to, co mówił, lecz także – a właściwie przede wszystkim – to, co czynił. Ale co dokładnie znaczy „przyzwoity”? Które cechy i zachowania sprawiają, że można kogoś tym przymiotnikiem określić? I czy altruizm, bezkompromisowość, ciekawość, idealizm czy wrażliwość zawsze wychodzą człowiekowi na dobre? Takie pytania zadajemy w sierpniowym numerze „Ja my oni” zatytułowanym „Alfabet przyzwoitego człowieka”.
Nietrudno zauważyć, że hasła będące motywem przewodnim tego wydania naszego Poradnika układają się w uniwersalny kanon etyczny. Od starożytnej filozofii poprzez rozmaite systemy religijne aż po współczesną psychologię postulaty godziwego postępowania nie tracą aktualności. Skoro tak, to dlaczego ludziom trudno im sprostać? Religie dają zwykle odpowiedź prostą, acz dla wielu niewystarczającą: bośmy z natury swej grzeszni, dusze nasze są poligonem wiecznego starcia dobra i zła, a życie może być co najwyżej mozolną wspinaczką ku boskim ideałom. A co mają do powiedzenia na ten temat psychologia, wiedza o ewolucji, inne nauki społeczne? Dlaczego jednym z nas łatwiej przychodzi prawdomówność, sumienność, odpowiedzialność, a inni nawet nie szukają usprawiedliwień na swój egoizm, oportunizm czy pychę?
Staramy się wyjaśnić, które z tych dyspozycji człowieka są stałymi cechami osobowości, które poddają się doskonaleniu (lub – przeciwnie – eliminacji), którym sprzyjają (bądź przeciwnie) współczesna cywilizacja i reguły życia społecznego. Choć w niejednej publikacji autorzy dochodzą do wniosku, że – mówiąc potocznie – przegięcie w dążeniu do doskonałości też nie jest zdrowe, to żadną miarą nie chcemy relatywizować powszechnie uznanych norm przyzwoitości. Życie bezustannie stawia człowieka przed etycznymi dylematami. Bez wątpienia lepiej stawać po stronie dobra niż zła. Choćby dla psychicznego dobrostanu. Dla poczucia sensu. Dlatego, że gdy nie wiadomo, jak się zachować, to warto, można i trzeba zachować się przyzwoicie.
***
Poradnik Psychologiczny „Alfabet człowieka przyzwoitego” (116 stron, cena 16,99 zł) dostępny od 28 sierpnia 2019 r. przez trzy miesiące w dobrych punktach sprzedaży prasy, a także w sklepie internetowym sklep.polityka.pl oraz w prenumeracie cyfrowej Polityka.pl.