Pomocnik Historyczny

Mistycy chasydzi

„Wesele żydowskie” - obraz olejny Wincentego Smokowskiego z 1858 r. „Wesele żydowskie” - obraz olejny Wincentego Smokowskiego z 1858 r. AN
Szczególne miejsce w dziejach religii Żydów zajmuje chasydyzm, określany w historiografii geograficznie – polskim lub wschodnioeuropejskim bądź, od określenia założyciela ruchu, besztiańskim.
Sabbataj Cwi - grawiura z 1666 r.Albert Harlingue/Roger-Viollet/AN Sabbataj Cwi - grawiura z 1666 r.

Israel ben Eliezer – Baal Szem Tow – Beszt. Pojęcia chasydu (hebr. hasid – pobożny) i chasydyzmu jako ideologii dążących do pogłębionej religijności, związane są z wieloma ruchami religijnymi w łonie judaizmu na przestrzeni wieków. Chasydyzm polski to ruch religijno-odrodzeniowy powstały w połowie XVIII w. na południowo-wschodnich kresach Rzeczpospolitej, Podolu i Wołyniu, który istnieje nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Jego początki związane są z małą grupą pobożnych mistyków zgromadzonych wokół Israela ben Eliezera (ok. 1700–60), znanego jako Baal Szem Tow (Pan dobrego imienia) lub po prostu Beszt (akronim zarezerwowany tylko dla twórcy chasydyzmu). Jak się wydaje, to właśnie baal szemowie działający wśród Żydów polskich od XVII w. wpłynęli na kształt ludowej religijności opartej na mistycznych ideałach zaczerpniętych z kabały i późniejszych kierunków mistycznych oraz na rozwój opozycji wobec skostniałej religijności kultywowanej przez rabinów i kahały.

Kabała, sabataizm, chasydyzm. Gershom Scholem – pionier badań nad mistyką żydowską – podkreślał, iż luriańska kabała i sabataizm mają ścisły związek z powstaniem i sukcesem chasydyzmu w religijnym świecie żydowskim. (Kabała luriańska – nurt kabały, od nazwiska jej twórcy, mistyka Izaaka Lurii; sabataizm, sabatianizm – ruch mesjanistyczny w XVII w. zapoczątkowany przez Sabataja Cwi, rozpowszechnił się wśród Żydów Bliskiego Wschodu i Europy). Scholem podkreślał przy tym, że kabała, sabataizm i chasydyzm są trzema etapami tego samego procesu transpozycji i popularyzacji mistycznych idei w różnych epokach, w każdej kładąc nacisk na inne aspekty mistycznych treści.

Pomocnik Historyczny „Historia Żydów polskich” (100070) z dnia 01.04.2013; Polin; s. 44
Reklama