Pomocnik Historyczny

W obiektywie kamery

Dzieje Rosji zapisane na celulojdzie

„Pancernik Potiomkin”, reż. Siergiej Eisenstein, 1925 r. – arcydzieło sowieckiej propagandy, jednocześnie jeden z najwybitniejszych filmów w historii kina. „Pancernik Potiomkin”, reż. Siergiej Eisenstein, 1925 r. – arcydzieło sowieckiej propagandy, jednocześnie jeden z najwybitniejszych filmów w historii kina. EAST NEWS
Historia filmu w Rosji przypada w znacznej mierze na czasy Związku Sowieckiego. A Lenin uważał, że „kino, to najważniejsza ze sztuk”. I tu właśnie najbardziej zaznaczyło się centralne planowanie działań twórców i artystów.
„Stieńka Riazin”, reż Władimir Romaszkow, 1908 r. – pierwszy rosyjski film fabularnyAN „Stieńka Riazin”, reż Władimir Romaszkow, 1908 r. – pierwszy rosyjski film fabularny

Na początek – fabuła historyczna. Kino zawsze prezentuje widzom jakąś wizję dalszej lub bliższej historii. Wizja ta zmienia się zarówno pod wpływem kontekstów zewnętrznych, jak i przeobrażeń samego kina, jego stylistyki, środków wyrazu, także techniki, która nie pozostaje bez wpływu na filmową narrację. Historia rosyjskiego kina nie jest wyjątkiem. A że rozwija się od 1908 r., mamy więc ponad sto lat zmian estetycznych oraz – a może przede wszystkim – politycznych. Bo w rosyjskim kinie, jak chyba w żadnym innym, te zmiany wpływały na wszystko – na wybór tematów, na sposób ich ujęcia, na kariery reżyserów i losy samych filmów.

We wspomnianym 1908 r. w atelier petersburskiego fotografa Aleksandra Drankowa nakręcono pierwszy rosyjski film fabularny (co nie znaczy, że był to pierwszy film nakręcony w Rosji). Obraz wyreżyserował Władimir Romaszkow, nosił tytuł „Stieńka Razin” i był nawiązaniem do popularnej postaci historycznej.

Kino przedrewolucyjne. Tematy historyczne pojawiły się więc już w pierwszych latach istnienia kina rosyjskiego. Realizowane były tak, jak nakazywała estetyka kina jarmarcznego, metodą tableau – żywych obrazów: kilkunastu, potem nawet kilkudziesięciu kadrów, za których pomocą przedstawiano wybrane, inscenizowane na sposób teatralny sceny o wydarzeniach z przeszłości. Tak wyglądały „Bojar Orsza” (1909) Piotra Czardynina, „Wańka-klucznik” (1909), „Rosyjskie wesele z XVIII w.” (1909), „Wołga i Sybir” (1909), „Mazepa” (1909) – wszystkie cztery w reżyserii Wasilija Gonczarowa (ostatni oparty na motywach poematu Aleksandra Puszkina, ale warto dodać, że w 1913 r.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Rosjan” (100087) z dnia 11.12.2014; Od Lenina do Putina; s. 155
Oryginalny tytuł tekstu: "W obiektywie kamery"
Reklama