Tradycja podtrzymywana przez GROM

Misja delikatna. Początek lat 90. to barwny okres w historii polskiego wojska. Zupełnie jak za Mieszka I przeszło niemal zbiorowy chrzest. Na potęgę zmieniało sztandary, nazwy jednostek i patronów. GROM (Grupa Reagowania Operacyjno-Manewrowego) był w tej komfortowej sytuacji, że niczego zmieniać nie musiał, bo rodził się w 1990 r. I nie tylko nie miał patrona, ale nawet oficjalnie nie istniał. Stopień utajnienia był taki, że poszczególni operatorzy nie znali prawdziwych imion i nazwisk kolegów. Znajomym mówili, że pracują w Firmie. Przybywało żołnierzy. Jednostka zaliczyła pierwszą oficjalną misję na Haiti. A politycy bardzo chcieli pochwalić się tym sukcesem. GROM musiał wyjść z cienia. Historia o tym, jak wybierany był jej patron, obrosła mitami. We wszystkich wersjach zgadza się tylko jedno – kiedy pojawiła się propozycja nadania imienia cichociemnych, nikt nie oponował. Trzeba było tylko to załatwić oficjalnie. Na emisariusza do Sławomira Petelickiego, dowódcy GROM, wybrano płk. Mieczysława Kurasa. Nawet nie dlatego, że był zastępcą dowódcy do spraw bojowych i szkoleniowych. – Prawda jest taka, że miałem wojskowy mundur i czerwony beret, pamiątkę po latach służby w 1. Batalionie Szturmowym w Lublińcu, który stanowił doskonałe nawiązanie do tematyki spotkania. Petelicki był perfekcjonistą i do takich drobiazgów przywiązywał szczególną wagę. Misja była delikatna, ale zaszczytna, bo o cichociemnych zdążyłem już sporo przeczytać – wspomina. Trafił swój na swego. Posiadanie munduru, co w tamtych latach w GROM nie było wcale oczywiste, nie załatwiało jeszcze sprawy. Trzeba było odnaleźć samych cichociemnych. Za pośrednictwem znajomych ustalono, że ich stowarzyszenie znajduje się w prywatnym mieszkaniu Bronisława Czepczaka-Góreckiego, „Zwijaka”. – Do dziś pamiętam adres, ul. Niska 12. Zastukałem do drzwi. Otworzył starszy pan. Zaprosił do środka. No i tu zaczęły się kłopoty, bo nie za dużo mogłem mu powiedzieć, a jednocześnie musiałem załatwić sprawę – ciągnie opowieść były gromowiec. Trafił swój na swego. Cichociemni jeszcze wiele lat po wojnie nie chwalili się dokonaniami z czasów wojny. Czepczak-Górecki po wojnie był dwukrotnie aresztowany. Pierwszy raz dostał pięć lat, ale szybko wyszedł dzięki amnestii. Długo wolnością się nie nacieszył, bo po trzech latach znów go aresztowano i skazano na 15 lat więzienia. Wyrok, na szczęście niepełny, odsiadywał we Wronkach, jednym z najcięższych więzień PRL. Służbie Bezpieczeństwa nie udało się go zmusić do współpracy. Dlatego gromowcy uznali, że przed takim człowiekiem można jednak szerzej uchylić drzwi. – Panu Bronisławowi nie trzeba było za dużo tłumaczyć. Jak złapaliśmy wspólny język, to postanowiliśmy pokazać mu naszą robotę na gorąco – dodaje płk Kuras. Kilka tygodni po pierwszym spotkaniu GROM miał pierwsze ćwiczenia z angielskim SAS na terenie Polski. Ćwiczenia były tajne. Ale dowódcy GROM udało się na nie zaprosić cichociemnego. Tym bardziej że Anglicy nie mieli nic przeciwko. Dla nich to był starszy kolega i to po ich szkołach. Wielką atrakcją ćwiczeń był brytyjski samolot transportowy Hercules, który chyba po raz pierwszy latał po polskim niebie. Czepczak-Górecki odbył jeden z lotów. – Piloci Herculesa C-130, profesjonaliści w każdym calu, współdziałali z wojskami specjalnymi, więc latali z fantazją. Pan generał wyraźnie dobrze się bawił. Stawał na krawędzi rampy, żeby zobaczyć, jak sobie radzą w powietrzu spadochroniarze. Skoki wykonywane były z wysokości 4 tys. metrów. Widać było, że się nie pomyliśmy z tym wyborem – opowiada Kuras. Gromiki. Wybór trzeba było jeszcze przepchnąć przez czynniki oficjalne, bo przepisy wyraźnie zabraniały patronatów bohaterów zbiorowych. A gromowcy nie chcieli wybierać jednego z cichociemnych, no bo jak wybrać spośród tylu wspaniałych żołnierzy? I znów zadziałały upór i siła przebicia gen. Petelickiego (wtedy jeszcze pułkownika). Z prawnego ambarasu wybrnięto poprzez zgrabną frazę. Cichociemni nie tyle zostali patronem jednostki, co jednostka „przejęła ich dziedzictwo”. Decyzja podpisana została na początku sierpnia 1995 r. Już w czasie uroczystości żołnierze GROM mieli przypięte do mundurów „gromiki”, czyli własną odznakę wzorowaną na Znaku Spadochronowym cichociemnych. – Realizację projektu powierzono mnie, bo miałem trochę talentu plastycznego i myślę, że całkiem nieźle znałem historię Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – mówi Paweł Moszner, były oficer GROM. – Gromika wzorowałem na Znaku Spadochronowym zwykłym. Spadający orzeł jest ten sam. Mój pomysł polegał na tym, żeby w szponach trzymał grom. Pierwszy wzór odznaki wykonano w Mennicy Państwowej. – Tak się składa, że przy okazji zaginął zwykły znak spadochronowy z mojej kolekcji, który został pierwowzorem – wspomina Moszner. – Odznaka GROM powstała w roku 1992 r., zanim w ogóle była mowa o przejęciu tradycji cichociemnych. Jak widać siła przyciągania pomiędzy GROM i cichociemnymi była silna. Fajni faceci. Przejęcie dziedzictwa szybko zamieniło się w najzwyklejszą przyjaźń. W tajnym ośrodku szkoleniowym zawisły zdjęcia wszystkich cichociemnych, a wizyty tych z nich, którzy przeżyli, stały się stałym elementem życia jednostki. Weterani spotykali się z nowymi żołnierzami przyjmowanymi do Firmy. Mówili im o własnych wyborac