88. Czy wprowadzenie religii do szkół przez rząd Tadeusza Mazowieckiego zakłóciło rozdział Kościoła od państwa?
Istnieje kilka modeli rozdziału Kościoła od państwa. Jeśli uznamy za obowiązujący ten opisany w art. 25 obecnie obowiązującej konstytucji, mówiący nie tylko o „wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie”, ale i o „współdziałaniu dla dobra człowieka i dobra wspólnego”, to szkolną katechezę można uznać za przejaw owego współdziałania. Znacznie bardziej wątpliwy był natomiast sposób, w jaki rząd Tadeusza Mazowieckiego wprowadził nauczanie religii do szkół w 1990 r., gdy wciąż obowiązywał odziedziczony po epoce PRL porządek prawny, przewidujący wrogą separację państwa i Kościoła. Dał on bowiem początek tzw. zimnej wojnie religijnej, jaka przetoczyła się przez Polskę na początku ostatniej dekady minionego wieku.
Z inicjatywą w tej sprawie wystąpiła 2 maja 1990 r. Konferencja Episkopatu, a stanowisko Kościoła potwierdził list pasterski z 16 czerwca. Premier Mazowiecki, obawiający się zarzutów ze strony środowisk katolickich oraz pragnący zneutralizować hierarchię w obliczu zbliżających się wyborów prezydenckich, zdecydował się na szybkie spełnienie postulatu Kościoła. 27 czerwca Komisja Wspólna Rządu i Episkopatu osiągnęła stosowne porozumienie, a 3 sierpnia minister edukacji Henryk Samsonowicz wydał instrukcję dotyczącą powrotu nauki religii do szkół. Przewidywała ona, że katechizacja może się odbywać w szkołach podstawowych i średnich (w wymiarze 2 godzin lekcyjnych tygodniowo), jeśli wolę w tej sprawie wyrażą rodzice bądź – w przypadku szkół ponadpodstawowych – rodzice lub sami uczniowie. 24 sierpnia minister wydał analogiczną instrukcję dotyczącą nauczania religii innych wyznań.
We wrześniu 1990 r., z początkiem nowego roku szkolnego, deklarację uczestnictwa w lekcjach religii katolickiej złożyło ponad 95 proc. ogółu uczniów.