Pomocnik Historyczny

Paralele: KKK/Matka Polka

Paralele: Kinder-Küche-Kirche/Matka Polka

Scena kuchenna na ilustracji z 1890 r. Scena kuchenna na ilustracji z 1890 r. AKG
Powstanie styczniowe na grafice Artura Grottgera z 1866 r.EAST NEWS Powstanie styczniowe na grafice Artura Grottgera z 1866 r.

Dokładny czas oraz okoliczności powstania sloganu Kinder–Küche–Kirche (dzieci–kuchnia–kościół) wzbudzają zaciekłe spory wśród niemieckich badaczy. O ile nie ma pewności, czy ów stereotyp po raz pierwszy pojawił się już na początku XIX w., w czasach napoleońskich, to można śmiało stwierdzić, że rola kobiety jako matki i żony, a zarazem strażniczki cnót chrześcijańskich stała się oficjalnym programem elit politycznych utworzonego w 1870 r. cesarstwa. Konserwatywny światopogląd niemieckiego mieszczaństwa, będącego kulturową i polityczną podporą zjednoczonych Niemiec, propagował jasny podział ról społecznych, ograniczając rolę kobiet do sfery prywatnej.

Istotną cezurą na tym polu była pierwsza wojna światowa. Wojenna rzeczywistość podmyła fundamenty patriarchatu. Kobiety poszły do pracy, angażowały się w działalność licznych stowarzyszeń i partii politycznych, zaczęły domagać się m.in. udzielenia rozwodu, jeśli mąż został uznany za zaginionego. Przede wszystkim jednak nieobecność dużej liczby mężczyzn, którzy zostali wcieleni do armii, sprawiła, że kobiety zaczęły opuszczać domowe zacisze. Stawały się tym samym coraz bardziej zauważalne w sferze publicznej. W Republice Weimarskiej uformował się już inny model kobiety: samotnej, bezdzietnej, pracującej i zarabiającej na siebie, z krótko ostrzyżonymi włosami i niestroniącej od alkoholu czy papierosów. Był to typ tzw. neue Frau. W kulturze popularnej reprezentowała ją przede wszystkim Marlena Dietrich. Żywot neue Frau był krótki – do lamusa odesłał go narodowy socjalizm, który powrócił do tradycyjnego wzorca żony i matki.

Powojenne wyobrażenie Niemców na temat kobiet znów przechodziło liczne metamorfozy: począwszy od tzw. kobiety z ruin (Trümmerfrau) odbudowującej zniszczone miasta, aż po buntowniczkę i bojowniczkę z okresu rewolty studenckiej 1968 r.

Pomocnik Historyczny „Polacy i Niemcy” (100142) z dnia 10.12.2018; Rzesza i Rzeczpospolita; s. 65
Oryginalny tytuł tekstu: "Paralele: KKK/Matka Polka"
Reklama