Pomocnik Historyczny

Blady cień komunizmu

Komuniści w powojennej Europie

Plakaty ze Stalinem przed paryską siedzibą komunistycznego dziennika „L’Humanite”, marzec 1953 r. Wpływy FPK były silne po wojnie, ale z czasem słabły. Plakaty ze Stalinem przed paryską siedzibą komunistycznego dziennika „L’Humanite”, marzec 1953 r. Wpływy FPK były silne po wojnie, ale z czasem słabły. AFP
Czy komuniści na zachodzie Europy mogli liczyć – na fali sukcesów Stalina w walce z hitlerowskimi Niemcami – na przejęcie władzy po wojnie? Pytanie dotyczy głównie Francji, gdzie istniał rzeczywiście silny ruch oporu.

Wariant współdziałania. Już od przełomu 1942/43 r. pozycja komunistów we francuskim podziemiu staje się dominująca. Wpływa na to zarówno ich sprawność organizacyjna i konsekwencja jak też – paradoksalnie – propaganda vichystowsko-niemiecka, która przypisuje komunistom (często niesłusznie) ogromną większość aktów oporu. Obóz Petaina (marszałek, szef kolaboracyjnego rządu Vichy) chce w ten sposób zdemonizować Resistance (ruch oporu) i odepchnąć od niej „prawdziwych Francuzów”, wywołuje jednak skutek akurat odwrotny. Do de Gaulle’a (generał, lider tzw. Wolnych Francuzów, sprzymierzonych na emigracji z aliantami w walce z Niemcami) docierać zaczynają wiadomości wręcz alarmujące.

Generał reaguje na to dość makiawelicznie. Z jednej strony, nie szczędząc marchewki, stara się wciągnąć komunistów w obręb swoich wpływów. „Komuniści uczestniczyli w wojnie narodowej z odwagą i zręcznością – napisze w „Pamiętnikach wojennych” – starali się jednak nieustannie zachować swobodę działania. Ja zaś chciałem, by służyli!... i mówiąc krótko, pod moją ręką!”. Z drugiej – nieustannie, acz po cichu – straszy aliantów widmem rewolucji komunistycznej w wyzwolonej Francji, której oczywiście on jeden tylko może zapobiec. Zdaje sobie przy tym doskonale sprawę, że sytuacja komunistów nie jest łatwa. Opowiedzenie się ich przeciw de Gaulle’owi oznaczałoby w jakiejś mierze przemówienie jednym głosem z Vichy, co nie zostałoby w społeczeństwie zrozumiane. Z kolej wejście we wspólne struktury z gaullistami oznaczać musiało ograniczenie samodzielności, a nawet, w pewnym przynajmniej zakresie, podporządkowanie. Z dużym wahaniem przyjęli ostatecznie wariant współdziałania.

Plany komunistów.

Pomocnik Historyczny „Tajemnice końca wojny” (100165) z dnia 04.05.2020; Skutki; s. 127
Oryginalny tytuł tekstu: "Blady cień komunizmu"
Reklama