O tym, co w Polsce robi Niemiecki Instytut Historyczny, mówi jego szef prof. Miloš Řezník po napadzie posła Brauna na siedzibę Instytutu.
Polen”? To część naszej działalności wydawniczej, seria, w ramach której tłumaczymy prace historyczne polskich autorów, żeby udostępnić je niemieckiemu czytelnikowi. To po części prace klasyczne, choć wciąż aktualne – takich autorów jak Karol Modzelewski czy Henryk Samsonowicz
(W porządku alfabetycznym, wybór autorski).
nowoczesnych atlasów. Z lwowskim uniwersytetem był też związany Henryk Arctowski, badacz obszarów polarnych i pionier polskiej klimatologii, kierował pracami Międzynarodowej Komisji Zmian Klimatu. Jego kolegą z uczelni był geolog Jan Samsonowicz, który w 1923 r. odkrył neolityczną kopalnię krzemieni
I co zamierza w związku z katechezą minister Czarnek? Jego plany są w zasadzie sprzeczne z konstytucją i konkordatem i jako takie powinny być zakwestionowane przez sąd administracyjny. A nawet przez Trybunał Konstytucyjny.
Polski zdecydowanie opowiedziała się za religią w szkołach, co uznała Komisja Wspólna Rządu i Episkopatu. Premier Mazowiecki publicznie wyjaśnił, że powrót religii do szkół jest formą zadośćuczynienia za wspieranie przemian ustrojowych Polski przez Kościół katolicki (dalej KK). Polecił Henrykowi
Orderem Orła Białego prezydent Andrzej Duda uhonorował Antoniego Macierewicza. Najstarsze polskie odznaczenie nie po raz pierwszy posłużyło do nagradzania politycznych popleczników.
, Bogusław Nizieński oraz Jan Olszewski. Ich miejsce zajęli Władysław Bartoszewski, Aleksander Hall, Krzysztof Penderecki oraz Henryk Samsonowicz. Dwa ostatnie nazwiska były zapowiedzią, że pod kierownictwem Komorowskiego orderem nagradzani będą przede wszystkim ludzie ze świata kultury i nauki (otrzymał
strat, bez akcji hunwejbinów, bez wyrzucania ludzi za burtę. Dobro autonomicznego środowiska, jego wewnętrzna wolność, solidarność ważniejsza od podziałów, trzymanie się nieco na uboczu trwających wojen politycznych to była reguła trwania, której Samsonowicz był wyrazicielem i którą realizował jako
Po wypełnieniu misji ministra nie uczestniczył w życiu politycznym, nie kandydował do parlamentu, ale pozostawał wielkim autorytetem dla historyków.
Henryk Samsonowicz dla kilku pokoleń historyków jest postacią bliską i legendarną. Całe życie związany z Instytutem Historii Uniwersytetu Warszawskiego, badacz średniowiecza, nauczyciel akademicki, ale też życzliwy wszystkim dziekan, dyrektor Instytutu, rektor w latach „Solidarności
Artur Domosławski o swojej nowej książce „Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana”.
. Sypią się międzynarodowe nagrody i honorowe doktoraty zagranicznych uczelni. Od Rio de Janeiro po Florencję i Barcelonę jego wykłady zapełniają największe uniwersyteckie aule. Decyzję w sprawie uroczystego odnowienia doktoratu w Warszawie ma podjąć komisja złożona m.in. z poprzednich rektorów. Henryk
Rozmowa z Danielem Olbrychskim o zmarnowanej szansie na pojednanie, błędach powtarzanych od pokoleń i władzy, która powinna zostać rozliczona.
, począwszy od lat 90., byli raczej specjaliści od edukacji. Albo autorytety. Pamiętam lata, w których ministrem edukacji był prof. Henryk Samsonowicz, znawca średniowiecza, człowiek o ogromnej kulturze i inteligenckim etosie. I dzisiaj czuję się, jakbyśmy się do tego średniowiecza cofnęli. Jestem pewien
Rozmowa o rybach okazuje się rozmową o tym, co nas wszystkich dotyczy.
Szackim, Henrykiem Samsonowiczem, z Agnieszką Morawińską (o rybach w sztuce), ale też z Hanną Kirchner o rybach u Nałkowskiej. Rozmowy Krall to świetna szkoła dziennikarska: jak i o co pytać, jak zmieścić tematy niewypowiedziane, jak wykorzystać możliwości tej formy. Można np. zniknąć, jak w
To była na pewno największa bitwa polska w czasach średniowiecza i jedna z największych w dziejach rycerskiej Europy. Wyniknęła z zachodzących na kontynencie zmian, sama się do nich przyczyniając.
jej przebieg), determinacja Bolesława Krzywoustego w walce z cesarzem Henrykiem (na pewno skuteczniej prowadzonej w wojnie podjazdowej niż w legendarnej jedynie bitwie na Psim Polu), dzielność Łokietka pod Płowcami (czy w wiekach późniejszych strategia Chodkiewicza pod Kircholmem, męstwo wojsk pod
badacz historii, popularyzator wiedzy. Aleksandra Porada – dr, socjolog, pracuje na Uniwersytecie SWPS we Wrocławiu, zajmuje się historią idei i psychologią historyczną. Robert Rokicki – historyki sztuki, pierwszy sekretarz Ambasady RP w Wilnie w latach 2004–08. Henryk Samsonowicz
Mówimy: honor rycerski, miłość rycerska. Ale jacy naprawdę byli tamci ludzie w zbrojach? Ile tu literackiej konfabulacji, a ile psychologicznej i historycznej prawdy?
, braków i słabości. (Szkic ten – z konieczności w sporym uproszczeniu – opisuje psychologiczne funkcjonowanie ludzi późnego średniowiecza, gdy przez kontynent przetoczyli się jeźdźcy Apokalipsy, jak to ujął prof. Henryk Samsonowicz). Żył on w ciągłym poczuciu winy, spostrzegał siebie jako
Wiktoria grunwaldzka bardzo szybko stała się symbolem, mitem, punktem odniesienia dla następnych pokoleń, dla myśli politycznej i polityki historycznej. Nie tylko w Polsce.
drugiej strony powodowała wzmożoną patriotyczną mobilizację ogarniającą nie tylko elity, lecz także liczne rzesze mieszkańców wsi i miast. Była ona tym bardziej skuteczna, że przystąpili do niej najwybitniejsi pisarze. Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, którego literacka wizja ukazana w
Te dwie ryby były elementem diety mieszkańców basenu Morza Bałtyckiego od najdawniejszych czasów.
połowu tej ryby. Jak pisał Henryk Samsonowicz w książce „Hanza władczyni mórz”, „na wydzielonych obszarach Skanii (…) organizowano istne kombinaty śledziowe”. Również w Polsce połowy śledzia z czasem objęto książęcym przywilejem i każdy, kto chciał nim handlować, musiał
24 sierpnia 2019 r. mija 30 lat od objęcia urzędu premiera przez Tadeusza Mazowieckiego. Jego dawni współpracownicy wystosowali odezwę na tę okoliczność. Odkąd PiS przejął władzę, „dzieją się w Polsce rzeczy budzące głęboki niepokój” – piszą.
Europejskiego VI kadencji, prezes Stowarzyszenia Euroatlantyckiego Henryk Samsonowicz, historyk, prof. nauk humanistycznych, minister edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, rektor Uniwersytetu Warszawskiego 1980–82 Krzysztof Siemieński, dziennikarz, drukarz, żeglarz Ernest Skalski
Po co nam wiedza o przeszłości? Czy jest ona obciążeniem i należy się z niej wyzwolić? Czy historycy powinni stracić pracę?
wspólnocie, której historia jest zapisem ciągłości”. Pytanie o sposoby ratowania świadomości historycznej jest motywem przewodnim pierwszej części „O historii nie dla idiotów”, składającej się z rozmów z dziesięcioma wybitnymi badaczami, m.in. z Henrykiem Samsonowiczem, Andrzejem
Rzeczpospolitą, rozległą na ponad 800 tys. km kw., zamieszkiwało w jej rozkwicie ok. 10 mln osób. Formalnie rzecz biorąc, każda z nich należała do jednego z czterech stanów: szlachty, duchowieństwa, chłopów lub mieszczan.
4 mieszkańców na 1 km kw., natomiast w Małopolsce, Wielkopolsce i na Mazowszu ta liczba dochodziła do 17 mieszkańców. Litwę właściwą, czyli Auksztotę i Żmudź, zaludniało ok. 10 osób na km kw., mniej tereny dzisiejszej Białorusi. Najbardziej na wschód wysunięte województwa – witebskie
Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, historyk wojskowości i wojen na morzu. Henryk Samsonowicz, prof. emeritus, członek rzeczywisty PAN, wybitny mediewista, autor licznych i fundamentalnych prac z zakresu historii Polski. Janusz Tazbir , prof. dr hab., wybitny badacz dziejów kultury staropolskiej
Ranga średniowiecznej Polski rosła wraz ze znaczeniem tzw. Młodszej Europy. Ale potęgę Rzeczpospolitej można uznać za zagadkę dziejową.
Wbrew utartym sądom, dni wolnych od pracy, a więc czasu na zabawę, było w XVI–XVIII w. prawie tyle samo, co i obecnie. Jakim rozrywkom oddawano się najchętniej?
Fajrant. Ongiś, oprócz świąt kościelnych uznawanych i dziś, nie pracowano w dnie patronów miasta, cechu lub bractwa, przyjazdu monarchy, narodzin jego potomka itd. Wybitny mediewista Henryk Samsonowicz naliczył się w skali rocznej od 80 do 100 dni wolnych od pracy (obecnie mamy tych dni ponad setkę
30-letnie dzieje opanowywania szkolnictwa przez kler i jego ideologię pokazują, jakim strasznym błędem (żeby nie powiedzieć: zdradą interesu narodowego) było wpuszczenie Kościoła do polskich szkół.
w 1990 r. bez żadnych konsultacji społecznych ani decyzji Sejmu. Premier Tadeusz Mazowiecki z szefem MEN prof. Henrykiem Samsonowiczem posłużyli się formą „instrukcji” ministerialnej. W ten sposób rozpoczął się proces klerykalizacji szkoły, którego rezultatem jest narodowo-katolickie
Powstał nie tyle zobiektywizowany wykład historii, ile autorska interpretacja, opowieść o władcach z krwi i kości, często idąca w poprzek utrwalonych poglądów.
, wciąga. Po trzecie, świetni rozmówcy. Znawcy poszczególnych epok, choćby Maria Bogucka, Mirosław Nagielski, Henryk Samsonowicz. Erudyci, którzy potrafią przykuć uwagę czytelnika. Powstał nie tyle zobiektywizowany wykład historii, ile autorska interpretacja, opowieść o władcach z krwi i kości, często
sierpnia minister edukacji Henryk Samsonowicz wydał instrukcję dotyczącą powrotu nauki religii do szkół. Przewidywała ona, że katechizacja może się odbywać w szkołach podstawowych i średnich (w wymiarze 2 godzin lekcyjnych tygodniowo), jeśli wolę w tej sprawie wyrażą rodzice bądź – w przypadku szkół
Przez Polskę od 1989 r. przetoczyły się już kilkakrotnie fale sporów i dyskusji o świeckości państwa. Teraz uderza kolejna, być może najważniejsza.
osiągnął. W 1990 r. ówczesny minister oświaty prof. Henryk Samsonowicz przywrócił katechizację drogą rozporządzenia. Właśnie sprawa szkolnej katechezy jest idealnym przykładem taktyki stosowanej przez Kościół i reakcji władz na nią. Front był przesuwany stopniowo. Premier Tadeusz Mazowiecki pisał we
Ostatni Jagiellonowie mieli to szczęście, że cokolwiek działo się w Europie, owocowało bogaceniem się Rzeczpospolitej.
łącząca Bałtyk z Morzem Czarnym. Produkty azjatyckie do Flandrii przewożone były przez Polskę szlakiem, na którym wyrósł Lwów i rozwinęły się Poznań, Toruń i inne miasta” – opisują Maria Bogucka i Henryk Samsonowicz w „Dziejach miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej
Żeby dać sobie radę z biedą, potrzeba sporo determinacji albo sprytu. Gdy mieszka się w Wałczu, potrzeba jeszcze Stefanii Ludwiczak.
. Rozpłakała się, bo po raz pierwszy w życiu zobaczyła morze. Aż w końcu Stefania trafiła do Mirosławia. Szkoła mieściła się w zawilgoconej piwnicy. Jeszcze rok i sanepid zakazałby wstępu. Więc Stefania ruszyła w Polskę. Trochę dał prof. Henryk Samsonowicz, trochę Aleksander Kwaśniewski, Marek Borowski i
Koniec roku szkolnego. Początek katastrofy, zwanej przez jednych reformą, a innych – deformą. Dlaczego nauczyciele nie stanęli do walki o swoje szkoły? I co to mówi o całej edukacji?
uczestniczyć. Grzech pierwszy: centralizacja Prof. Henryk Samsonowicz, pierwszy minister edukacji w solidarnościowym rządzie Tadeusza Mazowieckiego, napisał w 1989 r. list do rodziców i dyrektorów szkół. Obiecał w nim, że już nigdy więcej ministerstwo nie będzie zarządzać szkołami i przedszkolami
„pewnego uchodźcy”: „Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba/ Podnoszą z ziemi przez uszanowanie/Dla darów Nieba/Tęskno mi Panie…”. Prof. Henryk Samsonowicz w „Gazecie Wyborczej” o „prawdziwej polskości”: „to chciejstwo, żebyśmy to my
był już wówczas wakat po zmarłym Kanclerzu Kapituły Władysławie Bartoszewskim. Niebawem z zasiadania w niej zrezygnowali Henryk Samsonowicz i Aleksander Hall (po ułaskawieniu przez prezydenta byłego szefa CBA), a także Jerzy Buzek. 25 lutego 5-letnia kadencja wygasła
W dniu 4 maja 2016 r. zmarł profesor Janusz Tazbir, znakomity uczony, wierny kolega, serdeczny przyjaciel.
Powrócił temat przerywania ciąży. Okazuje się, że nawet tak zwany kompromis aborcyjny jest teraz zagrożony.
jak postrzegają obecne spory. Ponadto w POLITYCE: o tym, czym był dla Polski chrzest Mieszka I przed 1050 laty, opowiada znakomity mediewista prof. Henryk Samsonowicz, o teorii chaosu, która rządzi dzisiejszą polską polityką, o Sławomirze Cenckiewiczu, kontrowersyjnym historyku
Rozmowa z prof. Henrykiem Samsonowiczem, historykiem, o pożytku i użytkach z chrztu przyjętego przez Mieszka I 1050 lat temu.
Adam Szostkiewicz: – Panie profesorze, co się właściwie wydarzyło w 966 r.?Henryk Samsonowicz: – O chrzcie polskim bardzo trudno mówić, to był chrzest tylko i wyłącznie księcia i jego dworu. I to niecałego. W istocie było to pierwsze wejście Polski do Europy. X w. był okresem, kiedy
Jesteśmy przekonani, że to właśnie ze środowiska akademickiego, do którego Pan także należy, powinien płynąć przykład prowadzenia debaty – tak czterystu naukowców pisze do ministra Gowina.
. Paweł Gancarczyk (prof. IS PAN)dr hab. Krzysztof Gawędzki, Directeur de Recherche émérite (CNRS, ENS–Lyon, FR)prof. dr hab. Wojciech Gawlik (WFAIS UJ)dr hab. Paula Gawryszewska-Wilczyńska (WCh UWr)dr hab. Piotr Gąsiorowski (WA UAM)dr Anna Geremek-Samsonowicz (IFPS)mgr Katarzyna Anna
Przeciw jego decyzji protestują ludzie kultury i nauki.
hab. Jerzy Pysiak, Anda Rottenberg, prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, prof. dr hab. Henryk Samsonowicz, dr Halina Małgorzata Sieradz, prof. dr hab. Mirosław Skarżyński, Lucyna Skompska, prof. dr hab. Lech Sokół, dr inż. arch. Renata Stachańczyk, dr hab. Grzegorz Stachańczyk, Arkadiusz
Co wiemy o początkach pisma na ziemiach polskich?
się dużym autorytetem. Informacja o odkryciu szybko stała się sensacją archeologiczną. Większość badaczy przyjęła wyjaśnienia odkrywców i uznała doniosłość tabliczek. Prof. Henryk Samsonowicz stwierdził wręcz, że „można ocenić napisy z Podebłocia jako jedno z najważniejszych
Do Fundacji Rockefellera przyszła prośba od Alberta Einsteina o 500 dolarów na finansowanie badań. „Daj mu tysiąc. To, co robi, wygląda obiecująco” – powiedział John D. Rockefeller.
” poseł PiS Henryk Kowalczyk, z wyksztalcenia matematyk, z przekonań katolik, przymierzany do fotela ministra resortu, w którym trzeba umieć liczyć. Domokrążna kontrola patologii ma bogate tradycje. Za moich czasów szkolnych była to tak zwana lekka kawaleria, czyli zwiad nauczycielski. Drużyna złożona z
„Czerpanie przyjemności z samego zabijania zwierząt jest chore, niemoralne i niegodne chrześcijanina” – napisał ostatnio na forum rozmawiamy.jezuici.pl jeden z ojców. Jednak chyba nigdy w historii polowania nie miały tak ostentacyjnej katolickiej otoczki jak dziś.
Kościele, obejmując je, najczęściej nie wyrzekali się stylu życia oraz obyczajów właściwych dla warstwy rycerskiej z ich nieodłącznym składnikiem – aktywnością łowiecką” – pisze dr Agnieszka Samsonowicz w swojej pracy „Łowiectwo w Polsce
Kogo i za co historia czyni wielkim.
miasta samorządowe, których założył więcej niż ktokolwiek przed nim i po nim, przypomina prof. Henryk Samsonowicz. – Poza tym wcielił do Królestwa Polskiego Ruś Halicką, co dało początek tak ważnej dla naszego państwa wielokulturowości. Był naszym pierwszym władcą nowożytnym
Profesor Samsonowicz prowadzi nas po średniowiecznych miastach.
Wybitny historyk, wspaniały gawędziarz (któż nie pamięta jego audycji radiowych i telewizyjnych wystąpień) Henryk Samsonowicz wydał książkę o miastach w średniowieczu. Tytułowe szkice należy rozumieć jako demonstrację skromności autora, bo choć zawartość książki, kolejnych rozdziałów
„Szkice o mieście średniowiecznym” - to swoiste kompendium wiedzy na temat rozwoju miast średniowiecznych w kręgu cywilizacji zachodniej.
Henryk Samsonowicz w sposób przystępny, nie tylko dla czytelnika zorientowanego w temacie, przekazuje wyniki swoich wieloletnich badań nad zagadnieniem wpływu miasta na kształt życia społecznego, kulturalnego, religijnego, politycznego oraz gospodarczego; miasto jawi się tutaj jako
Państwo dotuje renowację i konserwację zabytkowych kościołów. Ale nie stawia żadnych wymagań, aby te zabytki były udostępniane zwiedzającym. Wszystko zależy od dobrej woli księży.
historią tego miejsca, ale nie może znieść, gdy mówi na ten temat ktoś inny. Poluje na grupy uniwersyteckie i gdy ktoś z kadry zaczyna wykładać, zwraca się do studentów: co on za bzdury wygaduje! Nawet prof. Henryk Samsonowicz padł jego ofiarą – opowiada Gołąbek. Według niej problem w tym, że
Statut, wydany 750 lat temu w Kaliszu przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego, był powtórzeniem przywileju nadawanego Żydom przez innych władców europejskich. Zawierał też jednak oryginalne przepisy mogące świadczyć o lepszym ich traktowaniu.
Dlaczego w średniowieczu powstały w Europie uniwersytety, na jakich zasadach działały i co z nich warte jest naśladowania, opowiada prof. Henryk Samsonowicz.
Agnieszka Krzemińska: – Panuje przekonanie, że średniowiecze to zacofane wieki ciemne, w których odwrócono się od rozumu. Tymczasem to właśnie wtedy pojawiły się uniwersytety – nowy pomysł kształcenia wyższego. Skąd on się wziął?Henryk Samsonowicz: – Nie był nowy, już w Biblii
Matematyka na dobre wróciła do polskich szkół. Czas w końcu dobrze jej uczyć, i to od najmłodszych lat.
Samsonowicz, wybitny historyk. Już przecież u wejścia do platońskiej Akademii wisiał zakaz wstępu dla tych, którzy nie znają geometrii. W Akademii nie prowadzono jednak studiów matematycznych, lecz uprawiano filozofię. Po co filozofom „geometria”? 1. Nie trzeba
Miałam wejściówkę na obrady Okrągłego Stołu. Zachowałam ją zresztą do dzisiaj. Do Pałacu przychodziłam prawie codziennie. To były szalone tygodnie, pełne napięcia, oczekiwania, nadziei. Za chwilę miał się zmienić świat, to się czuło w powietrzu.
, wtedy dziennikarka Życia Warszawy i rzeczniczka Uniwersytetu Warszawskiego przychodziła zwykle z prof. Henrykiem Samsonowiczem, rektorem UW i członkiem delegacji opozycyjnej. Relacjonowała też obrady stolika ds. młodzieży. W sekretariacie „Solidarności” zwijali się jak w ukropie Beata
Podróżowano nim już wcześniej, ale rangę królewskiego trakt zyskał w 1386 r., kiedy wielki książę litewski Jagiełło wyruszył z Wilna do Polski – już nie na łupieżczą wyprawę (jak dwa lata wcześniej), ale po to, by w Krakowie się ochrzcić, poślubić młodszą o 18 lat polską królową i, poza Jadwigą, posiąść także królewską koronę.
Narodów, stała się osią państwową i głównym szlakiem handlowym, co potwierdza prof. Henryk Samsonowicz w pracy o średniowiecznych sieciach drożnych. Trakt znaczenie utracił w 1611 r. po przeprowadzce królewskiego dworu z Krakowa do Warszawy. Różne były potem losy położonych przy nim miast i osad, o
Prof. Andrzej Zoll, były rzecznik praw obywatelskich, o naukowcach przekraczających swoje kompetencje, o mowie nienawiści, groźbie recydywy IV RP, prokuraturze i kodeksach.
. rektor UAM; Tadeusz Luty, b. rektor Politechniki Wrocławskiej i b. przewodniczący KRASP; Karol Musioł, b. rektor UJ; Marek Krawczyk, rektor WUM; Henryk Samsonowicz, b. minister edukacji i b. rektor UW; Piotr Węgleński, b. rektor UW; Franciszek Ziejka, b. rektor UJ i b. przewodniczący KRASP; Andrzej Zoll, b. rzecznik praw obywatelskich
Skąd pojawił się Mieszko I, który z niczego stworzył zalążki państwa polskiego? Długo przypisywano mu skandynawskie korzenie, teraz wraca koncepcja, że pochodził z Wielkich Moraw.
, wytykaniem błędów i nieścisłości, ale gdyby nie tacy wichrzyciele jak prof. Urbańczyk, nauka skupiłaby się na szczególe i zastygła w samozadowoleniu. Prof. Henryk Samsonowicz podsumował dyskusję wokół „Mieszka Pierwszego Tajemniczego”, powołując się na
. Henryk Samsonowicz w ankiecie „Rok 2011. Jakim go zapamiętamy?”: „Był to pierwszy rok od 1100 lat, kiedy Polska przewodniczyła Europie. Wydarzenie jest na tyle znaczące, że niezależnie od tego, jak niektórzy »przyjaciele« władzy to określają, zapisze się w naszej najnowszej historii”.Jan
Od bitwy pod Legnicą w 1241 r. po tzw. cud nad Wisłą w 1920 r. wielokroć ogłaszano Polskę zbawcą Europy. Jak z tą naszą dziejową rolą było naprawdę?
1998 r.) Henryk Samsonowicz wyraźnie bagatelizuje znaczenie ewentualnej klęski pod Grunwaldem. Jego zdaniem Zakon Krzyżacki był tak osłabiony, że prędzej czy później musiałby ulec połączonym siłom polsko-litewskim. „Po prostu rozstrzygnęlibyśmy rzecz całą w innym miejscu, o innej porze