Pokolenie coraz mniej hetero

Czują, że są coraz bardziej akceptowani w nienormatywności – tłumaczy psycholog prof. Grzegorz Iniewicz.

KATARZYNA CZARNECKA: 15,9 proc. dorosłych Amerykanów z generacji Z, czyli urodzonych w latach 1997–2002, w najnowszym badaniu Gallupa z 2021 r. określiło się jako osoby LGBT+. Dziwi pana ten wynik? GRZEGORZ INIEWICZ: Nie bardzo. Mimo że odsetek osób nieheteronormatywnych w społeczeństwach

Czy można kopnąć robota? Jakie ma prawa? Odpowiada polski prawnik i filozof

Czym jest przemoc wobec maszyn? Jak powinna być skodyfikowana? Tymi kwestiami zajmuje się dr Kamil Mamak, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI 2023 w kategorii Nauki humanistyczne.

Nie odczuwają bólu. Są efektami pomysłowości i umiejętności człowieka. Nie przysługują im więc prawa, jakimi cieszą się ludzie. A jednak odpowiedź na pytanie: „Czy można kopnąć robota?”, które zadaje dr Kamil Mamak, nie jest oczywista. Paragraf 1. Symulacja Intencjonalna dewastacja

Nagrody Naukowe w odmienionej rzeczywistości. Jest nadzieja dla polskich badaczy

„To deszczowy i przepiękny słoneczny dzień” – powiedział Jerzy Baczyński. W odmienionej rzeczywistości poznaliśmy laureatów 23. edycji Nagród Naukowych POLITYKI.

Nałogometr – jak działa aplikacja badająca uzależnienia

Polscy uczeni zaprojektowali aplikację, dzięki której od lat gromadzą informacje na temat uzależnień. Jej użytkownicy mogą aktywnie włączyć się w proces badawczy, ale także terapeutyczny.

Etanol a przyszłość narodu. Czyli jak się ma alkohol do płodności

Pojawiła się ostatnio publicznie teza, że spożycie alkoholu przez młode kobiety przyczynia się do zapaści demograficznej. Jakie są skutki jego działania i czy nauka może jednoznacznie powiedzieć, że zawsze negatywne dla płodności?

Dlaczego w Polsce wraca kultura przemocy. I spada zaufanie do policji

O mechanizmach kontestacji politycznej, rosnących wpływach kultury przemocy i błędach policji w trakcie demonstracji mówi dr hab. Joanna Rak, laureatka Nagród Naukowych POLITYKI w kategorii Nauki społeczne.

KATARZYNA CZARNECKA: – Jest pani zwierzęciem politycznym? JOANNA RAK: – Jak my wszyscy, ale to nie ma znaczenia. Przecież zajmuje się pani tą dziedziną zawodowo. Mój promotor zawsze powtarzał, że jest różnica między byciem białą myszką a obserwacją białych myszek. Nie podchodzę zatem do

Rozum krzepi! Laureaci Nagród Naukowych: mrówkolwy, ambitni fascynaci

22. raz wręczyliśmy Nagrody Naukowe POLITYKI. Niedzielna gala była wydarzeniem słodko-gorzkim, ale energetycznym.

kandydatów: 153 kobiety, 143 mężczyzn Płeć finalistów: 9 kobiet, 8 mężczyzn Płeć laureatów: 4 kobiety, 1 mężczyzna Doktoranci są realistami i nie domagają się kokosów. Przypominają nawet, że w realiach z 2017 r., kiedy prezentowano założenia reformy Gowina, ich stypendia były rozsądne. Z tym że wtedy

„Albo wyjazd do Ameryki, albo 50 tys. dolarów”. Żydowskie dzieci na sprzedaż

Pisanie o Holokauście jest sposobem odprawiania żałoby. To też opowieść o dzieciach, które nie przeżyły – mówi Anna Bikont, autorka książki „Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie”.

KATARZYNA CZARNECKA: Jaką wartość ma dziecko?ANNA BIKONT: Można ją mierzyć albo wyobrażeniami o zamożności tych, którzy są gotowi dziecko – nazwijmy to zgodnie z pewną terminologią – kupić, albo chciwością osoby sprzedającej. I wystarczy wystawić rachunek?Często bardzo szczegółowy. Jest

Startuje PULSAR – popularnonaukowy portal POLITYKI

O nauce opowiadać można rozważnie, i romantycznie. Wierząc w to, uruchamiamy – przy okazji jubileuszu 65 lecia POLITYKI – pierwszy w Polsce tego typu portal popularnonaukowy: pulsar. Znajdą w nim Państwo pod adresem: projektpulsar.pl potężną porcję naukowych aktualności, pogłębionych artykułów, odkłamań a także podkasty i cyfrowe wydania „Świata Nauki” oraz „Wiedzy i Życia”.

Agnieszka Graff i Elżbieta Korolczuk dla „Polityki”: Prawica nauczyła się grać w gender

Rozmowa z Agnieszką Graff i Elżbietą Korolczuk o kobietach, które na ulicach pokazują nowy feminizm, i mężczyznach zakażonych ultrakonserwatyzmem.

KATARZYNA CZARNECKA: – Mamy w Polsce do czynienia z sojuszem populistycznych partii politycznych i ruchów antygenderowych zawartym przy poklasku Kościoła katolickiego. Czy opiera się on na przekonaniu, że współczesna kobieta to grzesznica? AGNIESZKA GRAFF: – Ależ nie, ona jest niewinna

Chłopaki też płaczą. Też cierpią na depresję

Wzorzec kulturowy jest taki, że mężczyzna nie ma prawa do żadnych słabości, smutków i lęków. Faceci nie proszą o pomoc, co często kończy się tragicznie.

43. Ile istnieje płci?

chromosomem XX, jeśli na przykład podczas podziału komórki, z której powstanie później plemnik, SRY przeskoczy na chromosom X i zostanie odczytany w trakcie rozwoju zarodka. Raz na 1 tys. przypadków rodzą się osoby interseksualne. Możliwe są: • pseudohermafrodytyzm kobiecy – człowiek ma

74. Czy można czytać w ludzkich myślach?

, które wymagały namysłu, pisał z prędkością średnio 73,8 znaków, czyli ok. 15 słów na minutę. Jednocześnie wskaźnik błędów przy odczytywaniu zdań wynosił ok. 1 na 18 lub 19 znaków, a przy swobodnej wypowiedzi ok. 1 na 11 lub 12 znaków. A kiedy naukowcy użyli funkcji autokorekty – podobnej do

53. Dlaczego jedni boją się pająków, inni wind, a jeszcze inni otwartej przestrzeni?

62. Czy ludzie są skazani na samotność?

64. Dlaczego ludziom nie służy Zoom?

, • osobisty – 0,5–1 m – w interakcjach z osobami bliskimi, • społeczny – 1–3,5 m – w relacjach w pracy, ze znajomymi, • publiczny – 3,5–7 m – wobec osób nieznajomych. Siedząc przed monitorem, widzimy twarze ludzi w dystansie

99. Jakie wynalazki, odkrycia i pomysły zmieniły życie współczesnego człowieka?

myśleć o poruszaniu się samochodem (w 1883 r. Gottlieb Daimler zaprezentował szybkobieżny silnik spalinowy, a 3 lata później powstało pierwsze auto: Patentwagen Nr. 1 konstrukcji Carla Benza). Mniej więcej od tego czasu używał też prądu (pierwszą elektrownię uruchomił w 1882 r. w USA Thomas Edison

94. Czy gry komputerowe to samo zło?

Opłata za rodzenie? Rozwiązania typu „coś za coś” są uwłaczające

Rząd zafiksował się na jednym rozwiązaniu: płacić za rodzenie. „Przekonanie, że więcej świadczeń finansowych jest właściwą odpowiedzią na potrzeby współczesnych rodzin, jest błędne” – mówi prof. Kotowska, honorowa przewodnicząca Komitetu Nauk Demograficznych PAN.

żłobkami. To istotny, brakujący element naszego systemu opieki nad dziećmi od roku do lat trzech” – odpowiada minister Socha. Te środki to 12 tys. zł na drugie dziecko pomiędzy pierwszym a trzecim rokiem życia, do wydania po 1 tys. zł miesięcznie przez rok lub 500 zł przez dwa lata

Osoby LGBT+ mają dość zaczepek i ataków za to, kim są

To nie jest czas na wahanie się i ukrywanie praw osób LGBT+ w ogólnym sformułowaniu „prawa człowieka”, żeby się nikomu nie narazić. To czas na sprzeciw wobec homofobii – mówi Mirosława Makuchowska z Kampanii Przeciw Homofobii.

KATARZYNA CZARNECKA: Ile w Polsce w ubiegłym roku było ataków na osoby LGBT+?MIRKA MAKUCHOWSKA: Nie wiadomo. Ostatnie badania na ten temat przeprowadziła Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej w 2019 r. Co z nich wynika?Ataku fizycznego lub seksualnego z powodu orientacji doświadczyło w ciągu

Pokolenie mniej hetero. Mamy pełzającą rewolucję seksualną

Młodzi ludzie dużo o sobie wiedzą, wsłuchują się w siebie. I czują, że są coraz bardziej akceptowani w nienormatywności – tłumaczy prof. Grzegorz Iniewicz, psycholog kliniczny i psychoterapeuta z Instytutu Psychologii UJ.

KATARZYNA CZARNECKA: 15,9 proc. dorosłych Amerykanów z generacji Z, czyli urodzonych w latach 1997–2002, w najnowszym badaniu Gallupa określiło się jako osoby LGBT+. Dziwi pana ten wynik?GRZEGORZ INIEWICZ: Nie bardzo. Mimo że odsetek osób nieheteronormatywnych w społeczeństwach określa się na

Zmęczenie, stres, narcyzm zbiorowy. Jak ogrywa nas wirus

Na początku wydawało się, że pozostaniemy solidarni w walce z pandemią. Ale wirus rodzi kolejne konflikty – mówi dr Marta Marchlewska z Instytutu Psychologii PAN.

KATARZYNA CZARNECKA: Mamy rozmawiać o pandemii, ale – jak w październiku ogłosił Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna – niemal co piąty Polak (17 proc.) uważa, że żadnej pandemii nie ma.MARTA MARCHLEWSKA: Cóż, od początku pandemii obserwujemy wzrost popularności teorii spiskowych

Fake news Czarnka. Czy minister zna problemy młodych?

Ostatnią wypowiedzią szef MEiN odkrył się z przekonaniem, że aby ukształtować kobietę tak, by była ozdobą swego mężczyzny, trzeba zacząć to robić, kiedy jest jeszcze dzieckiem.

obrzydliwy atak. Wyjęli z kontekstu jedno zdanie: „krzywa otyłości wśród dzieci, zwłaszcza z klas 1–3, niestety zwłaszcza wśród dziewcząt, zdaniem specjalistów z AWF, z którymi spotkałem się już dwukrotnie, którzy przygotowują specjalny program wsparcia dla dzieci i młodzieży właśnie po powrocie

Psychiatria dziecięca w Polsce. Jak bomba tykająca przy uchu

Mam nadzieję, że premier nie chce wyważać otwartych drzwi – pomysły rządu komentuje socjolożka Renata Szredzińska, członkini zarządu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

KATARZYNA CZARNECKA: „Dzisiaj wiemy doskonale, że dzieci są narażone na niesamowite ryzyka. Na ataki różnego rodzaju: hejt, nienawiść. Poprzez to dochodzi do różnego rodzaju działań destrukcyjnych, do wielu problemów psychicznych, psychiatrycznych. (...) To wszystko razem tworzy środowisko, w

Gdy dziecko zabija dziecko. Jak powinni zachować się dorośli?

Ciało dziewczyny znaleziono przykryte kartonem na nieużytkach w Piekarach Śląskich. Policja ustaliła, że we wtorek Patrycja pokłóciła się z chłopakiem.

Świąt można nie lubić. I można je spędzić samotnie

Święta nie są obowiązkiem i można ich po prostu nie lubić. Jeśli uważamy, że to właśnie jest nam potrzebne, spędźmy je u siebie, po swojemu. Nawet w pojedynkę.

Ociężali, nerwowi, senni. Mamy swój polski Blue Monday?

Dziś mogło nam być nieco smutniej, bo od ciemnego ranka do ciemnej nocy wciąż nam przypominano, że to ten najkrótszy dzień roku. Czerń za oknem nie pomaga. A co może?

Kto nie wierzy w katastrofę klimatyczną?

Gdy brak ludzi o umiarkowanych poglądach, porozumienie jest niemożliwe – mówią dr Gabriela Czarnek, prof. Małgorzata Kossowska i Paulina Szwed z Instytutu Psychologii UJ.

KATARZYNA CZARNECKA: Poglądy polityczne, które ma niemal każdy dorosły człowiek, są dla niego korzystne czy raczej nie?MAŁGORZATA KOSSOWSKA: Nie wiem, kto odważy się odpowiedzieć na to pytanie. Nie dlatego, że nie wiadomo, w jaki sposób, ale dlatego, że problem jest złożony, i żadna jednoznaczna

Prof. Leociak: Kościół jako instytucję należy odrzucić

To już nie są czasy zdobywania nowego świata i nawracania siłą wszystkich „dzikusów”, czy tego chcą, czy nie – mówi prof. Jacek Leociak z Instytutu Badań Literackich PAN, autor „Młynów Bożych” i wydanego właśnie „Wiecznego strapienia. O kłamstwie, historii i Kościele”.

KATARZYNA CZARNECKA: Jest pan nihilistą?JACEK LEOCIAK: Nie. To może chociaż libertynem?No też nie. W nowej książce pisze pan: „Od Stanisława Gądeckiego dowiedziałem się, że nowy metropolita [Marek Jędraszewski] będzie dalej uczestniczył w walce (...) z sekularyzmem (czyli ze mną

Dlaczego strajki kobiet są tak masowe? Co je wciąż napędza?

Strajki kobiet pokazują, na ile różnych sposobów można wyrazić swój sprzeciw – mówi dr Katarzyna Jaśko z Instytutu Psychologii UJ, badająca motywacje i poglądy demonstrantów.

KATARZYNA CZARNECKA: Ogólnopolski Strajk Kobiet ogłosił 12 listopada powstanie Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej „Legalna aborcja bez kompromisów”. W 2010 r. według CBOS za terminacją ciąży do 12. tygodnia bez żadnych ograniczeń było 7 proc. badanych, w 2016 według Kantaru

Gniew kobiet uderzył w twardą władzę. Skruszy ją?

Mamy już akcję i reakcję, więc jeśli nie zdarzy się nic istotnego, zapewne dojdzie do podtrzymania albo rozszerzenia oczekiwań każdej ze stron – mówi psycholożka społeczna i polityczna prof. Aleksandra Cisłak z Uniwersytetu SWPS.

KATARZYNA CZARNECKA: Co na poziomie emocji społecznych wydarzyło się 22 października?ALEKSANDRA CISŁAK: Po pierwsze, pojawiło się zaskoczenie. Po obu stronach sporu?Tak, ale w różnym natężeniu i nie tak samo trwałe. Strona prawicowa nadal się z niego nie otrząsnęła – wskazują na to i

Skąd w Polsce taka niechęć do noszenia maseczek?

Choć pandemia się rozwija i wiele wskazuje na to, że zaczyna wymykać się spod kontroli, Polacy wciąż potrzebują zachęt lub nakazów, by zakrywać usta i nos poza domem.

Respirator psychologiczny dostępny od zaraz

10 października, ogłoszony w 1992 r. Światowym Dniem Zdrowia Psychicznego, w tym roku ma kilka nowych sensów. Pandemia, spory polityczne, wizja kryzysu gospodarczego – to rozchybotało świat. Rozkalibrowało miliony ludzi w sensie psychicznym. Jak sobie poradzić?

przyzwoicie. Wykąp się, ubierz estetycznie, choćby czekał Cię tydzień, miesiąc, może i rok w przymusowym udomowieniu. Nie daj się spiżamować, skapciować, ukanapić przed telewizorem. Nie kapcaniej. No i, oczywiście, czytaj, czytaj, czytaj! Ewa Wilk, redaktorka naczelna „Ja my oni”Katarzyna Czarnecka, redaktorka „Ja my oni” kontakt: k.czarnecka@polityka.pl

Problemy młodych dopiero się zaczną. Dorośli, bądźcie czujni

Na młodych ludzi nigdy nie czyhało tyle niebezpieczeństw co dziś – mówi Mirosława Kątna, psycholożka, przewodnicząca zarządu Komitetu Ochrony Praw Dziecka.

KATARZYNA CZARNECKA: Kiedy zaczął się lockdown, dzieci się cieszyły, że nie muszą chodzić do szkoły?MIROSŁAWA KĄTNA: Przez pierwsze dwa–trzy tygodnie dało się zaobserwować radość, bo nagle zniknęły pewne uciążliwości: poranna pobudka, ciągły pośpiech, stres przed klasówką czy odpytywaniem. W

Mike: Niech sojusznicy nie wbijają nam szpil

Gejowska tożsamość jest dla mnie fundamentalnie ważna, od kiedy pamiętam – mówi Mike Urbaniak, dziennikarz, krytyk teatralny.

Katarzyna Czarnecka: – Kim jesteś? Mike Urbaniak: – Jestem gejem, który mieszka w tym nieszczęsnym kraju i próbuje jakoś pchać go do przodu. Parę miesięcy temu odpowiedziałbyś inaczej? Pytasz o to, czy sytuacja, która jest teraz w Polsce, powoduje, że gejostwo staje się kluczowym

Marta i Ola: Pewnie sąsiedzi nas już omówili wzdłuż i wszerz

Na placu zabaw sąsiadka spytała, czy ja jestem mamą Franka, czy Ola. Powiedziałam, że on jest naszym synem.

, co się dzieje np. na naszym podwórku. Ja mam pytanie do ludzi, niezależnie od tego, czy czytają POLITYKĘ, czy oglądają TVP: na ile starają się rozmawiać z innymi ludźmi, na ile lubią siebie, na ile lubią swoich sąsiadów? Katarzyna Czarnecka: – Właśnie o podwórku i sąsiadach chcę z wami

Lucyfer (lgbT+)

Ktoś pomyśli sobie, że to straszne imię, że jestem wariatem. A ktoś inny zrozumie. Dla mnie jest symbolem buntownika, oznacza zmianę.

odwagą. I może dlatego Lucyfer. Ktoś pomyśli sobie, że to straszne imię, że jestem wariatem. A ktoś inny zrozumie. Dla mnie jest symbolem buntownika, oznacza zmianę. Poza tym po prostu mi się podoba. Pasuje do mojego charakteru. I chrzanić, że szatan. Szczególnie że w niedokończonym poemacie Wiktora Hugo „La fin de Satan” po odpokutowaniu win staje się ponownie aniołem światła. WYSŁUCHAŁA KATARZYNA CZARNECKA

Edyta (lgbT+)

Rozmówczyni jest dziennikarką i redaktorką. Od 2004 r. aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz osób transpłciowych.

się do niego odnieść. Wiem, że mam jakąś misję. Ja głupio czuję się w bezczynności, lubię, jak się coś dzieje. Od początku istnienia naszego ruchu jestem jedną z najaktywniejszych osób. Ta działalność daje znakomity pretekst, żeby pracować nad sobą. To oczywiście powinien robić każdy, uważam, że celem naszego bytowania jest doskonalenie naszej osobowości i człowieczeństwa. Czyż można mieć lepsze pole do popisu? WYSŁUCHAŁA KATARZYNA CZARNECKA

Niebinarność nie jest tak skomplikowana, jak myślimy

Nikt nie ma prawa narzucać innemu człowiekowi, jaką ma mieć orientację seksualną i tożsamość. Obrażać i upokarzać go tylko dlatego, że nie mieści się w większościowej normie.

Historia Magdy. Wyparcie pozwala żyć, ale przemoc wraca

Kiedy cierpienia jest zbyt wiele, dziecko chroni się i odcina od wspomnień – tłumaczy Magdalena Nowacka, psycholożka z gdańskiego oddziału Centrum Praw Kobiet.

KATARZYNA CZARNECKA: – Według raportu fundacji Dajemy Dzieciom Siłę co piąte polskie dziecko doświadczyło obciążającego doświadczenia seksualnego, a 7 proc. zostało wykorzystanych fizycznie. 21 lipca „Gazeta Wyborcza” opublikowała materiał o Magdalenie Nowakowskiej, która w wieku

Ułaskawiony przez Dudę. Przemoc domowa, przemoc państwa

Można powiedzieć, że przemoc stosuje sprawca, ale i państwo, które nie zapewniając właściwej pomocy, wikła ofiary w sytuację bez wyjścia – mówi Urszula Nowakowska, prezes Centrum Praw Kobiet.

KATARZYNA CZARNECKA: ­– Rozmawiamy o mężczyźnie, który spędził trzy i pół roku w więzieniu za gwałty na małoletniej córce i 15 miesięcy za stosowanie przemocy wobec konkubiny. Zacznijmy od tego, czy pani zdaniem to był właściwy wyrok?URSZULA NOWAKOWSKA: – Jeśli chodzi o wielokrotne

Niezwykła wystawa w Polin: nośniki pamięci o getcie

Kiedy zawaliły się domy, znalazły się pod ziemią i czekały na odkrycie. Przedmioty, których używali ludzie w warszawskim getcie, można zobaczyć na wystawie „Tu Muranów” w Polin.