Ludzie i style

Pocztówkowy szał

Pocztówki dźwiękowe – fenomen PRL

Pocztówki dźwiękowe na początku wyglądały jak zwykłe widokówki. Pocztówki dźwiękowe na początku wyglądały jak zwykłe widokówki. Forum
Pocztówka dźwiękowa to jeden z fenomenów PRL i jedyny w całym bloku wschodnim przykład prywatnego przemysłu płytowego.
„Walczyk o Zamku” – dźwiękowa pocztówka-cegiełka na Fundusz Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, lata 70.Archiwum Kisielewskich/Fotonova/EAST NEWS „Walczyk o Zamku” – dźwiękowa pocztówka-cegiełka na Fundusz Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, lata 70.

W piosence „Autobiografia”, skomponowanej do tekstu Bogdana Olewicza, a wydanej na płycie „UNU” w 1982 r., Perfect śpiewał: „Pocztówkowy szał/każdy z nas ich pięćset miał/zamiast nowej pary jeans”. Bohater tego utworu, o pokolenie starszy od jego słuchaczy z czasów boomu rockowego wczesnych lat 80., był – jak wiadomo – fanem rock’n’rolla i Radia Luksemburg, i nie mógł zasnąć po usłyszeniu „Blue Suede Shoes” Elvisa Presleya. Pewnie nie wiedział, że kariera jego idola zaczęła się od… pocztówki dźwiękowej, na której nagrał on piosenkę poprzedzoną urodzinowymi życzeniami dla mamy. Zdarzyło się to 65 lat temu, w lipcu 1954 r., dobrych kilka lat, zanim w Polsce ruszyła produkcja tych osobliwych nośników muzyki.

Trudno wskazać, kiedy dokładnie to nastąpiło. W pioneckim dwutygodniku samorządowym „Nad Zagożdżonką” można przeczytać, że prace nad polską technologią wytwarzania pocztówki dźwiękowej podjęły w 1959 r. Zakłady Chemiczne Pronit w Pionkach. Produkcja tych nośników (równocześnie z produkcją płyt winylowych w miejsce dawniejszych szelakowych) wystartowała w 1961 r.: „Na awersach pocztówek, na których tłoczono mikrorowkowy zapis ścieżki dźwiękowej, umieszczano typowe widoki budynków, fragmenty osiedli mieszkaniowych, ale też (sic!) zdjęcia pięknych Polek”. Pronit zaniechał produkcji już w 1962 r., skupiając się na winylach, ideę podchwycili jednak prywatni rzemieślnicy.

Olga Drenda w nominowanej do Paszportów POLITYKI książce „Wyroby. Pomysłowość wokół nas” o innowacyjności w czasach PRL cytuje autora „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” i twórcę Elbląskiego Archiwum Muzycznego Krzysztofa Bidzińskiego. Tak wyjaśnia on proces powstawania pocztówki dźwiękowej w prywatnym zakładzie Stanisława Sajki, działającym w Elblągu do połowy lat 70.

Polityka 31.2019 (3221) z dnia 30.07.2019; Ludzie i Style; s. 72
Oryginalny tytuł tekstu: "Pocztówkowy szał"
Reklama