Kaczyński jak Dmowski?

Od czasów ojca tego gatunku literackiego, Plutarcha, żywoty równoległe cieszą się niezmienną popularnością. Zestawienie dokonań dwóch polityków plastyczniej ukazuje ich zalety i wady, lepiej przedstawia czasy, w których żyli. Partyjni propagandziści natomiast sięgają po tę formę, by dowartościować swego lidera.

AN Dmowski traktował naród jako absolut, byt najwyższy i nadrzędny wobec wszystkich innych więzi łączących ludzi.

Tak właśnie spin doktorzy PiS czynią, zestawiając Jarosława Kaczyńskiego z Józefem Piłsudskim. Wątpliwy to zabieg. Jeśli już porównywać prezesa PiS do któregoś z ojców założycieli II Rzeczpospolitej, to bardziej zasadne wydaje się zestawienie z Romanem Dmowskim. W pierwszych dekadach życia, mimo pewnych podobieństw, wiele ich różniło. Jednak polityczna aktywność Dmowskiego w II RP i Kaczyńskiego w ostatnich 20 latach mają wiele cech wspólnych.

Obydwa życiorysy dzieli prawie stulecie, co w najnowszej historii jest odległością ogromną, we wcześniejszych epokach mierzoną wiekami. Przed pokoleniami Dmowskiego i Kaczyńskiego stały jednak podobne wyzwania polityczne. I w czasie zaborów, i w epoce PRL, która była własnym, ale nie suwerennym państwem, Polacy protestowali przeciwko brakowi wolności. I skutecznie ją wywalczyli w historycznych przełomach 1918 i 1989 r. Za każdym też razem zwycięstwo wiązało się z podobną potrzebą zagospodarowania wolności i urządzenia suwerennego państwa.

Łańcuch życiorysowych podobieństw obydwu polityków rozpoczyna niemalże identyczne zakorzenienie genealogiczne. Ich rodziny wywodziły się ze zubożałej szlachty mazowiecko-podlaskiej, znanej z gorącego patriotyzmu i religijnego fanatyzmu. Bardzo to różniło je od Piłsudskich, zamożnej, litewskiej rodziny ziemiańskiej, przepojonej tradycją wielokulturowej, tolerancyjnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Urodzeni w 1949 r. bliźniacy, Jarosław i Lech, dzieciństwo mieli niemalże idylliczne. Jako 12-latki zostali nawet gwiazdorami popularnego filmu „O dwóch takich, co ukradli księżyc”.