Zwycięzcy IV edycji
Rozstrzygnięcie IV edycji konkursu im. Mieczysława F. Rakowskiego
W tegorocznej edycji nagrody, ustanowionej przed czterema laty przez rodzinę Mieczysława F. Rakowskiego i redakcję POLITYKI, której był wieloletnim szefem, jury wytypowało cztery prace finałowe spośród wszystkich nadesłanych na konkurs:
• „Od »Paragrafu zero« do »Wolnego zawodu«. Prostytucja i praca seksualna w PRL, 1956–1989” Anny Dobrowolskiej;
• „»Gazeta Krakowska« a Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w latach 1980–1981: krytyka – dyskusja – interakcja” Piotra Juchowskiego;
• „Grudzień 1981 r. w Dziennikach politycznych Mieczysława F. Rakowskiego – studium źródłoznawcze” Bartosza Różanka;
• „Kiedy bohaterowie milczą. Losy polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 1944–2017 (na podstawie wybranych przypadków)” Anny Styczyńskiej-Marciniak.
Jury, doceniając wysoki poziom wszystkich prac rekomendowanych, a też zupełnie przyzwoity wszystkich pozostałych, zgłoszonych do konkursu z wielu ośrodków naukowych z całej Polski, postanowiło przyznać I nagrodę za najlepszą pracę magisterską o PRL Annie Dobrowolskiej za pracę „Od »Paragrafu zero« do »Wolnego zawodu«. Prostytucja i praca seksualna w PRL, 1956–1989”. Praca powstała w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem dr. hab. Marcina Zaremby.
Nagrodziliśmy pracę nowatorską tematycznie i metodologicznie, opartą na bogatej bazie źródłowej, z wykorzystaniem – co należy podkreślić – materiałów milicyjnych. Autorka opisała po raz pierwszy w polskiej historiografii na taką skalę zjawisko prostytucji w PRL, a także stosunek do niej państwa i jego aparatu represji. Wprowadziła własne, autorskie typologie, pojęcia, także wewnętrzne cezury i podziały chronologiczne. Praca znakomicie lokuje się na pograniczu historii, socjologii i antropologii.
II nagroda trafia w ręce Anny Styczyńskiej-Marciniak za pracę pt. „Kiedy bohaterowie milczą. Losy polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 1944–2017 (na podstawie wybranych przypadków)”, obronioną na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w Instytucie Historii. Promotorem pracy jest prof. dr hab. Ewa Domańska.
Dzieło w każdym wymiarze, metodologicznym, analitycznym i syntetycznym oraz pisarskim, wykracza poza poziom przeciętnych prac magisterskich. Mimo że można je zaliczyć do gatunku prac tzw. zaangażowanych, jest kanonicznym wręcz studium naukowym, opartym na olbrzymiej bazie źródłowej. Autorka śmiało proponowała nowe ujęcia i terminologie, m.in. podział polskich Sprawiedliwych na: Sprawiedliwy Idealny, Matka Sprawiedliwa, Patriota wśród Narodów oraz Miłosierny Samarytanin.
***
Jury obradowało w składzie:
dr Barbara Klich-Kluczewska (UJ), prof. Jerzy Kochanowski (UW), prof. Marcin Kula (Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie), prof. Wiesław Władyka – przewodniczący (UW i POLITYKA) oraz red. Marian Turski (POLITYKA).