Marcin Fatalski

Szach i mat

Iran–USA: narodziny „Wielkiego Szatana”

11 lutego 2020

Mohammad Mosaddek przemawia przed budynkiem parlamentu w Teheranie, październik 1951 r.

Mohammad Mosaddek przemawia przed budynkiem parlamentu w Teheranie, październik 1951 r. Getty Images

Kiedy Stany Zjednoczone stały się dla Irańczyków „Wielkim Szatanem”? Zaszkodziło im obalenie popularnego premiera na rzecz proamerykańskiego szacha.

Szach Mohammad Reza Pahlawi witany na lotnisku po przewrocie, 23 sierpnia 1953 r.

Getty Images Szach Mohammad Reza Pahlawi witany na lotnisku po przewrocie, 23 sierpnia 1953 r.

Przełomowym momentem w relacjach między oboma państwami był udział USA w przeprowadzeniu zamachu stanu, który doprowadził do upadku premiera Mohammada Mosaddeka w 1953 r. Obalenie popularnego przywódcy na drodze tajnej operacji TPAJAX, zorganizowanej przez CIA we współpracy z wywiadem brytyjskim i kołami rojalistyczno-wojskowymi w Iranie, zapoczątkowało okres rządów szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Przewrót ten był punktem zwrotnym w historii najnowszej Iranu, na długie lata zaciążył także na negatywnym obrazie USA w tym kraju.

Polityka 7.2020 (3248) z dnia 11.02.2020; Historia; s. 52

Oryginalny tytuł tekstu: "Szach i mat"

Iran

Marcin Fatalski

Reklama

Najczęściej czytane w sekcji Historia

Skąd się wzięła niemiecka dokładność

Tomasz Targański
Afganistan – zmora imperiów

Tomasz Targański
Między panem a chłopem

Dariusz Łukasiewicz
Siostra Prymasa: Cały poświęcił się Kościołowi

Jacek Żakowski
Jak wychować nazistę

Joanna Podgórska

Codzienny newsletter „Polityki”. Tylko ważne tematy

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość potwierdzającą.
By dokończyć proces sprawdź swoją skrzynkę pocztową i kliknij zawarty w niej link.

Informacja o RODO

Polityka RODO

Informujemy, że administratorem danych osobowych jest Polityka Sp. z o.o. SKA z siedzibą w Warszawie 02-309, przy ul. Słupeckiej 6. Przetwarzamy Twoje dane w celu wysyłki newslettera (podstawa przetwarzania danych to konieczność przetwarzania danych w celu realizacji umowy).
Twoje dane będą przetwarzane do chwili ew. rezygnacji z otrzymywania newslettera, a po tym czasie mogą być przetwarzane przez okres przedawnienia ewentualnych roszczeń.
Podanie przez Ciebie danych jest dobrowolne, ale konieczne do tego, żeby zamówić nasz newsletter.
Masz prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, a także prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia swoich danych oraz wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Czytaj także

Społeczeństwo

Młodzi: monogamia to tylko jedna z opcji

Amelia chętnie słucha, gdy jej chłopak opowiada, jak mu się udała randka z drugą dziewczyną. Dla coraz większej liczby młodych monogamia przestaje być normą. Staje się tylko jedną z opcji.

Norbert Frątczak

Społeczeństwo

Nauczyciel Roku 2021 będzie pierwszym zwolnionym z pracy?

Teraz młodzi mogą otrzymywać nagrody, wyróżnienia i dyplomy dla najlepszych. Gdy wzrośnie pensum, będą musieli odejść. Tytuł Nauczyciela Roku to jak nagroda na pożegnanie.

Dariusz Chętkowski

Muzea sztuki współczesnej: kto liderem, kto outsiderem

Wywraca się ostatnio hierarchia polskich muzeów sztuki współczesnej. A tu jeszcze otwiera się kolejne – gdański NOMUS.

Piotr Sarzyński

Społeczeństwo

Wojny wędkarzy

W świecie wędkarzy toczy się ciągła wojna: z rybami, ludźmi, sprzętem i z PZW. Oraz kulturowa: tych, co zabierają, z tymi, co wypuszczają. Ryby mogą tego nie przeżyć.

Uciec z pagórków mierności

Kryzys intelektualny? Cywilizacyjna stagnacja? Na kłopoty najlepsze jest myślenie krajobrazowe.

Karol Jałochowski

Społeczeństwo

Znikające kozetki. Dlaczego psycholog nie pracuje w zawodzie?

Rok w rok polskie uczelnie opuszcza, według ostrożnych szacunków, około pięciu tysięcy magistrów psychologii. Mimo to miesiącami trzeba czekać na pomoc specjalistów. Dlaczego ich brakuje?

Społeczeństwo

Ordo Iuris: wsparcie z Kremla?

Gdy ultrakonserwatyści z Ordo Iuris chcą wspierać rząd w „obronie granic”, fakty pokazują powiązania tej organizacji z kremlowską oligarchią.

Klementyna Suchanow, Grzegorz Rzeczkowski

Fenomen queerowych romansów – Casey McQuiston

Tego procesu nie zatrzyma lista lektur ministra Czarnka. Polska młodzież czyta dokładnie to, co młodzież amerykańska, czyli queerowe romanse Casey McQuiston.

Justyna Sobolewska

Społeczeństwo

My, dzieci z pijącego domu. Pomówmy jak DDA z DDA

Mnie nikt nie powiedział, że to nie jest fajnie, że są awantury, że dom nie jest bezpiecznym miejscem – Magdalena Kicińska, dziennikarka, mówi „Polityce” o dzieciństwie w cieniu ojca alkoholika i konsekwencjach w dorosłości.

Juliusz Ćwieluch

Społeczeństwo

Jak profesorowie wykorzystują pracę magistrów

Absolwenci wyższych uczelni, zajęci swymi karierami, przeważnie nie mają pojęcia o karierach naukowych, jakie robią ich prace magisterskie.

Ich nie dosięgła smoleńska sprawiedliwość

Prokuratorzy unikają postawienia przed sądem dowódców specpułku, na których od dziesięciu lat ciążą zarzuty o niedopełnienie obowiązków przy organizacji prezydenckiego lotu do Smoleńska. Ci zaś obciążali Donalda Tuska i jego ministrów.

Grzegorz Rzeczkowski

Ucieczki z PRL. Porwania samolotów, ucieczki przez zieloną granicę

W latach 80. granice przekraczał, kto mógł. Legalnie i nielegalnie.

Społeczeństwo

Prof. Bilewicz o tym, dlaczego Polacy tak się boją uchodźców

Rozmowa z prof. Michałem Bilewiczem, szefem Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii UW, o tym, dlaczego Polacy tak boją się uchodźców i jak ten lęk podsycają politycy.

Pokaż więcej