Jakub Szela patronuje współcześnie najpewniej tylko jednej ulicy w Polsce, znajdującej się we wsi Solarnia koło Kuźni Raciborskiej. Do 2014 r. jego imię nosił także dawny plac Hohenzollernów we Wrocławiu, lecz, co ciekawe, w wyniku interwencji zamiejscowego, krakowskiego „Dziennika Polskiego” kłopotliwą nazwę usunięto. W okresie transformacji tabliczki uliczne upamiętniające Szelę zlikwidowano również w Olkuszu i w Zielonej Górze.
Działania te nie należały do trudnych ani skomplikowanych organizacyjnie. Miejsc upamiętniających Szelę w okresie PRL było tyle, ile palców u jednej dłoni, a on sam po 1989 r. pozostawał zapomniany.
Stan ten wynikał z kilku przyczyn. Przede wszystkim z porażki komunistycznych ideologów, którym w latach 1948–56 nie udało się trwale postawić na cokole „małego galicyjskiego Pugaczowa”. Na sztandary chcieli wziąć postać silnie polaryzującą społeczeństwo polskie już od 1846 r. (czyli daty wybuchu rabacji), owianą dwiema silnymi i przeciwstawnymi sobie legendami: czarną i białą.
Co wiemy o Szeli?
Choć w połowie XIX w. Jakub Szela był na ustach niemal całej Europy, a to za sprawą relacjonujących bunt chłopski w Galicji gazet francuskich, austriackich i przede wszystkim niemieckich, o nim samym wiemy mało. Urodził się w 1787 r. w Smarzowej (dzisiejszej Smarżowej) koło Tarnowa, należącej od 1804 r. do rodziny Boguszów, właścicieli pięciu wsi. Pochodził z rodziny średniozamożnych zagrodników z przypisaną dwudniową pańszczyzną (pieszą), która miała stać się kością niezgody pomiędzy nim a jego panem. W lutym 1846 r., w związku z fatalną sytuacją materialną na wsi oraz niepokojami wywołanymi przygotowaniami szlachty do powstania krakowskiego, Jakub pociągnął swoich sąsiadów na rodową siedzibę Boguszów, podżegając do plądrowania, niszczenia oraz mordowania.