Chore pieniądze, czyli dzieje inflacji. Chciwość matką wynalazku

Inflację łatwo wywołać. Za to dochodzenie do ekonomicznego zdrowia trwa latami i jest kosztowne.

Getty Images Złote rzymskie monety z wizerunkami cesarzy Hadriana i Marka Aureliusza.

„Politycy w Waszyngtonie rozmawiają o niej, jak gdyby była jakąś straszliwą zjawą pochodzącą z zaświatów, czymś – jak powódź, zaraza czy najazd wrogich wojsk – nad czym nie mają żadnej kontroli” – napisał w książce „Inflacja. Wróg Publiczny Nr 1.” Henry Hazlitt w 1977 r. Ekonomista i publicysta „The New York Times” zajął się problemem, z którym Stany Zjednoczone nie radziły sobie wówczas. Stwierdził: „prawda jest taka, że inflacja została powołana do życia przez naszych przywódców, przez ich własną politykę monetarną i fiskalną. Obiecują nam zatem, że prawą ręką będą zwalczać to, co podają nam lewą ręką”.

Chciwość matką wynalazku

Ekonomiczną przypadłość, nazywaną obecnie od łacińskiego słowa inflare (nadmuchiwanie lub zawyżanie czegoś), wynaleźli najprawdopodobniej fałszerze. Zrobili to ok. VII w. p.n.e., gdy w Azji Mniejszej zaczęły się pojawiać pierwsze monety. Ktoś wpadł na pomysł, że wcale nie muszą być bite z elektrum (stop złota i srebra z niewielką domieszką miedzi). Ta ostatnia była łatwo dostępna i aż prosiło się, żeby zastępowała cenne kruszce. Oszustwo wykrył … rynek. Jeśli danej monety pojawiało się w obiegu dużo, wówczas zaczynała być uznawana za mniej wartościową. Przyjmowano ją w ostateczności i starano się jak najszybciej ponownie puścić w obieg. Zasadą stało się, że największe zaufanie budził pieniądz emitowany przez władców najsilniejszych państw. Reguła ta dotyczyła zwłaszcza rzymskiego denara. Bito go od III w. p.n.e. w świątyni bogini Junony na Kapitolu. Senat Rzymu wyznaczał trzech triumwirów monetarnych, rygorystycznie dbających, by używano czystego srebra, zaś waga monety wynosiła zawsze 4,55 g (jedna siedemdziesiąta druga libry, rzymskiej jednostki masy).