Jak rozliczyć błędy Prawa i Sprawiedliwości

Ewa Siedlecka w tekście „Prawo i sprawiedliwość dla PiS” (POLITYKA 20) stawia pytania o odpowiedzialność prawną ekipy „dobrej zmiany” za dzisiejsze działania i decyzje. Z jednej strony zwraca uwagę na fakt, iż uchylenie przepisu przez sąd konstytucyjny i uznanie go za sprzeczny z ustawą najwyższą nie jest podstawą do karania ustawodawcy. To prawda. Z drugiej pisze o tym, że w każdej kontrowersyjnej sprawie wypowiadają się grona ekspertów, prawników, przychylne obecnie panującej ekipie, którzy twierdzą, że wszystko odbyło się lege artis. Ponadto jednym z argumentów na rzecz tezy, iż trudno będzie postawić rządzących przed sądem, czy to powszechnym, czy Trybunałem Stanu, jest fakt, iż w żadnym z przypadków, pomimo doniesień, prokuratura nie wszczęła dochodzenia. Siedlecka wysnuwa zatem wniosek, iż najbardziej prawdopodobną drogą rozliczenia obecnej ekipy władzy będą pozwy z oskarżenia prywatnego. Na przykład sędzia Justyna Koska-Janusz, która pod jawnie fałszywym pretekstem nieudolności została odwołana z delegacji do sądu wyższej instancji, może wygrać wytoczony przez siebie pozew o ochronę dóbr osobistych, a w przypadku jego pozytywnego rozpatrzenia przez sąd skutecznie oskarżyć ministra o nadużycia władzy. Osoby, których zdjęcia zostały bezprawnie opublikowane po wydarzeniach grudniowych sprzed Sejmu, mogą dochodzić odszkodowania itd. Ze swej strony dodałbym do listy kwestie złamania prawa wraz z oszustwem wobec Najwyższej Izby Obrachunkowej przy przetargu na samoloty dla VIP. Takich spraw z pewnością jest znacznie więcej, a widząc rosnące poczucie bezkarności tej władzy, ich liczba będzie dynamicznie do końca jej kadencji narastać. Polityczne grillowanie Nie w tym jednak tkwi fundamentalny problem następców dzisiaj rządzących. Wytoczenie spraw cywilnych lub karnych w opisanych powyżej przypadkach jest „oczywistą oczywistością”. Mało tego, niezależnie od przewidywanej skuteczności takich działań należy spodziewać się postawienia Beaty Szydło i Andrzeja Dudy przed Trybunałem Stanu tak szybko, jak tylko przestaną pełnić swoje funkcje. Spodziewam się postępowań karnych o nawoływanie do popełnienia przestępstwa przez Jarosława Kaczyńskiego oraz licznych spraw w sprawie korupcji, zaniedbań, nieprawidłowości i działania na szkodę państwa, urzędów lub firm zatrudniających setki i tysiące urzędników z zasobów kadrowych PiS. Takich postępowań zapewne będą setki, począwszy od wspomnianej sprawy przetargu na samoloty, a skończywszy na dystrybucji budżetów marketingowych spółek Skarbu Państwa zgodnie z politycznym zamówieniem nowej władzy. Nie ma spraw bezspornych. Gdyby takie były, nie potrzebowalibyśmy sądów. To, że znajdą się prawnicy gotowi bronić urzędników i ministrów obecnej nomenklatury, nie ulega wątpliwości. Będą nimi choćby ich obecni obrońcy. Na ich zamówienie powstaną liczne opracowania i ekspertyzy. To normalna procedura sądowa. To, że sprawy te wywołają spór, nie znaczy, że należy zrezygnować z dochodzenia sprawiedliwości. Mało tego, jestem przekonany, że kolejna ekipa zrobi to z nieporównanie większą skutecznością niż osławione postawienie Zbigniewa Ziobry przed Trybunałem Stanu. Dlaczego? Dlatego że będzie to politycznie opłacalne, niezależnie od tego, czy w sprawach tych zapadną prawomocne wyroki czy nie. Jak to może przebiegać? Audyt rządu PiS poprzedzi – jak sądzę – powołanie specjalnej komisji parlamentarnej do wyjaśnienia afer i nieprawidłowości rządów Prawa i Sprawiedliwości. Sama nazwa już jest warta paru punktów w sondażach. W dodatku komisja ta będzie miała pełne ręce roboty, a przesłuchania mogą być niezwykle emocjonujące. Wezwania na przesłuchanie Macierewicza, Szydło, Ziobry lub Błaszczaka to paliwo polityczne, na którym kolejna ekipa może jechać bardzo długo. A wszystko to pod hasłem diagnozy koniecznej do naprawy Rzeczpospolitej. Jeśli rządy PiS to swoisty crash test polskiej demokracji – trzeba przecież dokładnie zbadać wszystkie wgniecenia, zadrapania, urazy i szkody. Postępowanie długie i niebywale bolesne. Koszty polityczne grillowania politycznych przeciwników – żadne. A to dopiero wstęp. W kolejnym akcie na scenę wychodzi – oczywiście – prokuratura. Stawia zarzuty, prowadzi przesłuchania, zgodnie z prawem lex Ziobro prokurator szeroko informuje media o przebiegu śledztwa. Nowy minister sprawiedliwości pełniący funkcje prokuratora generalnego ma owe śledztwa pod osobistym, ścisłym nadzorem. Zgodnie z uchwalonym przez większość z PiS prawem wydaje prokuratorom polecenia, zmienia ich decyzje w przypadku, gdyby okazały się niezgodne z jego oczekiwaniami. Służby pracują pełną parą. Materiały z legalnych i nielegalnych podsłuchów znajdują się w materiale dowodowym. A te łatwo zdobyć. Więc idźmy dalej. Przestraszeni funkcjonariusze poprzedniej ekipy gorączkowo informują się nawzajem, próbują konsultować, wymieniać informacje. Sejm uchwala ustawę o częściowym odpuszczeniu win dla tych, który są skłonni współpracować z nową władzą, i ci sypią kolegów. Panika narasta, umiejętnie podsycana informacjami udzielanymi mediom przez prokuratorów prowadzących sprawy. Uchwalone na wniosek Ziobry prawo pozwala nie tylko kierować poszczególnymi postępowaniami, ale i tak dobierać prokuratorów, by mieć pewność, że umorzeń nie będzie. Natomiast same postępowania prowadzone będą z pełnym zaangażowaniem. Ksiądz Rydzyk, za wielokrotne i uporczywe niewywiązywanie się z obowiązku udzielenia informacji, zostaje skazany najwyższym wymiarem kary odpowiedniego paragrafu i udaje się do więzienia z perspektywą rocznej odsiadki. Nowy porządek Wbrew przewidywaniom Siedleckiej nowa ekipa, która przyjdzie po PiS, nie musi się martwić o to, czy śledztwa w tych sprawach będą prowadzone skutecznie. Po pierwsze, zostanie fantastycznie wyposażona przez swoich poprzedników we wszelkie instrumenty pozwalające na postawienie urzędników obecnej władzy przed sądami. Po drugie, jeśli sprawy te były nawet tak dęte, że pozostały po lex Ziobro mechanizm dochodzeń zaciąłby się jednak w niektórych przypadkach – nic nie szkodzi. Samo dochodzenie z aktywnym udziałem mediów, oświadczenia prokuratorów, lepsze czy gorsze dowody pojawiające się na konferencjach prasowych, wzywanie na przesłuchania – to wystarczy. Starannie wyreżyserowany spektakl może pogrążyć PiS w odmętach infamii, a ich działaczy skazać na polityczny dożywotni niebyt. Na tym polega cały paradoks sytuacji, że PiS starannie konstruuje szafot, na którym polecą głowy jego prominentnych działaczy. Fundamentalne pytanie nie brzmi, czy ścigać działających na szkodę swoim firm i urzędów działaczy. Nie przypuszczam, żeby jakakolwiek ekipa, która przejmie rządy po „rycerzach dobrej zmiany”, miała co do tego wątpliwości. Fundamentalne pytanie brzmi – do jakiego stopnia użyć instrumentów prawnych stworzonych do niszczenia politycznych przeciwników i uchwalonych z pogwałceniem demokracji i złamaniem prawa do skutecznej depisyzacji polskiej sceny politycznej. Czy wprowadzić ustawę o służbie cywilnej, by wzorem poprzedników wypowiedzieć umowy wszystkim nią objętym, zanim przystąpi się do odbudowy administracji, wprowadzając z powrotem konkursy, merytoryczne wymogi? Czy w tej ust