W latach powojennych (mniej więcej do 1955 r.) wrogami ówczesnej dobrej zmiany (jeśli ktoś woli: zmiany lepszej) byli pozostali w kraju burżuje i obszarnicy oraz ich potomstwo. Podobny argument pojawił się w 1967 r. i na celowniku znaleźli się syjoniści wszelkiej maści, tj. osoby pochodzenia żydowskiego. Argument genetyczny, by tak rzecz określić, ma się ciągle dobrze. Zastosował go p. Jerzy Bukowski, doktor filozofii, oznajmiając urbi et orbi (po wielokropku fragment z kolejnego felietonu tego zacnego autora):
„Wszyscy, którzy zamierzają poprzeć w najbliższą niedzielę Koalicję Europejską, powinni sobie zdawać sprawę, że opowiedzą się tym samym przeciw obecności Polski w Unii Europejskiej, ponieważ w skład KE wchodzi Sojusz Lewicy Demokratycznej będący ideowym spadkobiercą Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, która deklarując do końca swojego istnienia wiernopoddańczość Kremlowi, programowo nienawidziła jego wrogów, czyli zachodnioeuropejskiej demokracji. Warto pamiętać, że mając w swoich szeregach takie ugrupowanie, Koalicja Europejska – wbrew swojej nazwie – chce wyprowadzić Polskę z UE. (...) Wszystkie liczące się w walce o uzyskanie mandatów do europarlamentu ugrupowania postanowiły rywalizować ze sobą w taki sposób, jakby toczyły walkę o miejsca w parlamencie RP i myślały już tylko o jesiennych wyborach do Sejmu i Senatu”.
Czytaj także: Przedwyborczy stan rzeczy
Pokrętna logika: głos na KE głosem na SLD i polexit
Dr Bukowski popełnił w powyższej proklamacji kilka błędów logicznych (w szerokim znaczeniu) i merytorycznych. Jeśli chodzi o te pierwsze, to np. pomylił tryb opisowy i normatywny, tj. wyprowadził wniosek zawierający słowo „powinien” z przesłanki bez tego wyrazu. Pierwsze zdanie elaboratu p. Bukowskiego jest obciążone błędem non sequitur (teza nie wynika z przesłanki). Po drugie, dr Bukowski zastosował rozumowanie wedle schematu pars pro toto (z części na całość), tj. przypisał KE taką cechę, jaką uważa za istotną dla SLD.
Rzecz można ująć bardziej formalnie. Rozpatrzmy zdanie: „dla każdego x biorącego udział w niedzielnym głosowaniu, jeśli x zamierza poprzeć KE, to x opowiada się przeciw obecności Polski w UE, ponieważ SLD jest częścią KE”. Załóżmy, że osoba A spełnia poprzednik tej implikacji, tj. zamierza poprzeć KE w niedzielnym głosowaniu. Dr Bukowski z tego wnosi, że A opowiada się przeciw obecności Polski w UE, ponieważ SLD jest częścią KE.
Nawet gdyby założyć, że SLD opowiada się przeciwko obecności Polski w UE, to A może spokojnie przyjąć, że KE ma w tej sprawie odmienne zdanie niż SLD, a więc można głosować na KE, nie opowiadając się przeciw obecności Polski w UE. Dr Bukowski miesza w swoim wywodzie mereologiczne pojęcie zbioru (zbiór jest sumą części, np. dr Bukowski składa się z ciała i umysłu) i dystrybutywne (zbiór jest ogółem elementów posiadających pewną własność, np. dr Bukowski jest elementem zbioru starszych wykładowców). Z tego, że część pewnej całości posiada daną cechę, nie wynika, że ma ją także owa całość, np. z tego, że ręka dr. Bukowskiego jest sprawna i może uderzać w klawiaturę, nie wynika, że dr Bukowski jest sprawny umysłowo jako mereologiczna całość jego physis i psyche.
Czytaj także: Skąd się bierze siła populistów
Wyimaginowana wspólnota i unijna szmata
Byłbym niesprawiedliwy, gdybym sugerował, że dr Bukowski nie stara się ugruntować swego poglądu jakimś argumentem. Temu ma służyć wskazanie: „Sojusz Lewicy Demokratycznej będący ideowym spadkobiercą Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, która deklarując do końca swojego istnienia wiernopoddańczość Kremlowi, programowo nienawidziła jego wrogów, czyli zachodnioeuropejską demokrację”.
Jest to właśnie argument genetyczny. Wszelako, po pierwsze, SLD nie jest ideowym spadkobiercą PZPR (łatwo to sprawdzić w stosownych dokumentach, niezależnie od opinii dr. Bukowskiego), po drugie, nawet jeśli PZPR deklarował coś do końca swego istnienia, niekoniecznie (tj. może być inaczej) to samo dotyczy SLD, nie mówiąc już o tym, że owego „Kremla” już nie ma, a po trzecie, Polska weszła do UE w czasie, gdy władzę sprawował rząd działający z ramienia SLD, więc nie jest jasne, dlaczego rząd oparty na KE miałby opowiadać się przeciwko obecności Polski w UE, nawet gdyby w jego skład weszli członkowie SLD.
Jak na razie nikt z tej strony politycznej nie wypowiada się o UE jako wyimaginowanej wspólnocie i nie uważa flagi tej wspólnoty za szmatę. To jest podstawowy błąd merytoryczny dr. Bukowskiego. Czyżby zapomniał, że antyunijne deklaracje padały z samego serca dobrej zmiany, której nasz starszy wykładowca filozofii służy całym swoim jestestwem, tj. ciałem i duszą?
Czytaj także: Czym się zajmuje europarlament?
Przerost gruczołów politycznych
Ponieważ jest koniec kampanii do PE, niech i mnie będzie wolno wziąć w niej udział. Apeluję o głosowanie na KE nie dlatego, że w jej skład wchodzi SLD, ale dlatego, że pożegnanie się z tzw. dobrą zmianą leży w interesie Polski. Mówiąc ogólniej, trzeba poprzeć każde ugrupowanie, o którym można rozsądnie wykluczyć, że wejdzie w polityczny sojusz z PiS – tak więc nie należy głosować na Kukiz ′15 i tzw. Konfederację.
Wracając do dr. Bukowskiego: znakomicie ilustruje myśl Leca o tych, którzy cierpią na przerost gruczołów politycznych. To schorzenie dotknęło go tak bardzo, że przeocza elementarne zasady logiki w swoich produkcjach werbalnych. To jeszcze byłoby pół biedy, gdyż ekscytacja polityczna na ogół nie sprzyja jakości intelektualnej. W końcu zawołania dr. Bukowskiego przypominają słynne krzyki w Sali Kongresowej z 19 marca 1968 r., mianowicie: „Rewizjoniści do Kiesingera [kanclerza RFN], syjoniści do Syjamu”. Zwłaszcza to drugie.
To jednak, co jest bardziej obrzydliwe w zacytowanej oracji dr. Bukowskiego, to aplikacja argumentu genetycznego, jednego z najbardziej obrzydliwych w retoryce. Nie ma wątpliwości, że ugrupowania, którym kibicuje, będą stosowały ten trick w jesiennych wyborach do Sejmu i Senatu. To jednak nie znaczy, że tak będą czynić wszystkie ugrupowania zamierzające rywalizować o mandaty. I znowu dr Bukowski rozumuje wedle zasady pars pro toto. Cóż, cierpiący na przerost gruczołów politycznych już tak mają, a to przyczynia się do tego, że stare wzorce (rodem z PRL i nie tylko) nie rdzewieją.
PS Ten felieton powstał dość niespodziewanie. Miało być jeszcze raz o filmie Sekielskich. Będzie w przyszłym tygodniu.