W ostatnich dniach mam dojmujące poczucie, że wypadłem z czasu jak bohater antywojennej „Rzeźni numer pięć” Kurta Vonneguta, który nieustannie przeskakiwał z epoki do epoki – od bombardowania Drezna w 1945 r. do Ameryki lat 60. Obserwując toczącą się tuż za naszą granicą wojnę, widzę obrazy jak z drugiej wojny światowej, żeby za chwilę chłonąć konflikt w cyfrowej rzeczywistości XXI w. Stara wojna miesza się z nową. Stara to kolumny pancerne grzęznące w błocie, syreny ostrzegające przed nalotami, setki ofiar cywilnych, w tym dzieci, ponad milion uchodźców, którzy musieli opuścić swoje domy. Bezmiar nieszczęść, które w Europie miały stać się przeszłością. Wojna w Ukrainie (której militarne postępy codziennie opisuje na stronie polityka.pl Michał Fiszer) przeszła zresztą do drugiej fazy, w której Rosjanie nasilili ataki na cywilów i cywilną infrastrukturę, przynosząc coraz więcej ludzkich tragedii i materialnych strat.
Lecz ta wojna jest też zupełnie nowa: pierwsza, którą naprawdę śledzimy z całym arsenałem, jaki daje nam nowoczesna technologia cyfrowa. Oglądamy konflikt na żywo na plazmowych telewizorach, komórkach, tabletach, każde zdarzenie komentujemy w mediach społecznościowych sekundy po tym, jak nastąpiło. Tweety, memy, filmiki stały się tak samo skutecznym orężem jak karabiny czy myśliwce. Newsy, narracje, półprawdy czy misternie zbudowane kłamstwa okrążają Ziemię w mgnieniu oka. Efekty są jak z Orwella: wielu Ukraińców z przerażeniem odkrywa, że ich krewni i znajomi w Rosji pod wpływem kremlowskiej propagandy nie wierzą, że wojna się w ogóle toczy. Z kolei ataki ukraińskiego wojska za pomocą dronów wyglądają na naszych ekranach jak gry wideo: widzimy, jak operator długo przesuwa celownik w odpowiednie miejsce, po czym następuje wybuch.