Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kultura

Najgłośniejsze biografie XX wieku

mk / materiały prasowe
Przedstawiamy Państwu wybór najważniejszych biografii XX wieku, które miały niepośledni wpływ na życie kulturalne (i nie tylko) ówczesnego świata.
Okładka POLITYKI 12/2010Polityka Okładka POLITYKI 12/2010

Lytton Strachey
"Eminent Victorians"
(1918)

Strachey, pisarz i krytyk, przyjaciel Virginii Woolf i członek grupy Bloomsbury, zdobył sławę dzięki nowej formie biografistyki - wiernej, ale i zaprawionej dużą dawką kpiny.

„Eminent victorians” to kolekcja czterech krótkich biografii wiktoriańskich bohaterów. Z humorem opisał ich wady i to, co uważał za hipokryzję wiktoriańskiej moralności.

***

Max Brod
"Franz Kafka. Biografia"
(1937; polskie wyd. 1982)

Wiele zawdzięczmy Brodowi, jak wiadomo, przyjaciel Kafki ocalił - wbrew woli pisarza - jego spuściznę. Jednak spadkobierca jednocześnie manipulował biografią i twórczością - usuwał z dzienników Kafki fragmenty, m.in. o wizytach w burdelu, samowolnie redagował utwory.

Ponadto jego teologiczne interpretacje "Procesu" i "Zamku" dzisiaj uważa się za co najmniej chybione.

***

Quentin Bell
"Virginia Woolf. Biografia"
(1972; polskie wyd. 2004)

Ta monumentalna dwutomowa biografia pisarki, która ukazała się 30 lat po jej samobójczej śmierci, miała tę zaletę, że była pierwsza. Wyszła spod pióra siostrzeńca pisarki i ogranicza się do zrelacjonowania kalendarium jej życia i twórczości.

Od tamtego czasu ukazało się wiele ciekawszych biografii Woolf (jednej z najchętniej portretowanych pisarek), choćby fundamentalna praca autorstwa Hermione Lee.

***

Norman Mailer
"Marilyn Monroe: A Novel Biography"
(1973)

W swojej spiskowej biografii Marilyn pisarz udowadniał, że aktorka została zamordowana przez agentów FBI i CIA w związku ze swoim romansem z Robertem F. Kennedym. Po latach Mailer przyznał, że te spekulacje nie były uzasadnione. Mimo to biografia odniosła wielki sukces i sprzedała się lepiej niż wszystkie powieści Mailera.

Dziś już w Stanach Zjednoczonych tej biografii się nie wznawia.

***

Bob Woodward
"Wired: The Short Life and Fast Times of John Belushi"
(1985)

Reporter, który ujawnił aferę Watergate, opisał też karierę i śmierć komika Johna Belushi, gwiazdy “Blues Brothers”, który zmarł po zażyciu mieszanki kokainy i heroiny. Śmierć Belushiego była przedmiotem dochodzenia, oficjalnie zakwalifikowano ją jako wynik przedawkowania narkotyków, jednakże wersja ta była podważana.

Żona Belushiego, która najpierw zachęcała Woodworda do pisania biografii, po ukazaniu się książki protestowała przeciwko jej wymowie. Na podstawie książki zaś powstał film.

***

Albert Goldman
"The Lives of John Lennon"
(1988)

Goldman w swojej skandalizującej biografii pokazał Lennona jako skłonnego do przemocy manipulatora, antysemitę, uzależnionego od narkotyków schizofrenika i biseksualistę.

Zdaniem Goldmana Lennon przyczynił się do śmierci dwu ludzi, pobił też ciężarną Yoko, która poroniła. Biografia Lennona wywołała falę protestów fanów artysty.

***

Gerard Clarke
"Capote. Biografia"
(1988; polskie wyd. 2008)

Clarke zaczął pisać swoją książkę o Trumanie w połowie lat 70. "Clarke wie o mnie więcej niż ja sam" – twierdził Capote. Miał nadzieję na skończenie książki dwa, trzy lata, ale Truman zmieniał się i biograf chciał zobaczyć, jak to się dalej się potoczy. Tak zeszło mu kolejne dziewięć lat.

Kiedy Capote umarł, dopisywanie puenty zabrało Clarkowi dalsze kilka lat. I tak powstała jedna z najdłużej pisanych i zarazem najlepszych literackich biografii.

***

Peter Ackroyd
"Dickens"
(polskie wyd. 1990)

Peter Ackroyd, jeden z najbardziej cenionych biografów brytyjskich, do monumentalnej książki o Charlesie Dickensa włączył siedem rozdziałów zawierających fikcyjne dialogi innych pisarzy oraz własne rozmowy z bohaterami Dickensa i samym pisarzem.

Ackroyd, sam pisarz i poeta, jest zdania, że biografia musi być przede wszystkim dziełem literackim, a jej autor jest nawet ważniejszy niż jego bohater.

***

Andrew Morton
"Diana. Prawdziwa historia"
(1992 - wyd. światowe i polskie)

Morton, autor wielu skandalizujących biografii, spotykał się z księżną potajemnie, rozmówcy są anonimowi, głównym źródłem wiedzy o Dianie jest tutaj ona sama. Z książki wyłania się obraz Diany zaszczutej przez rodzinę królewską.

Książka miała polityczne reperkusje, a Mortona porównywano do Woodwarda, który doprowadził do zmiany prezydenta USA.

***

Wokół książki Artura Domosławskiego o Ryszardzie Kapuścińskim wybuchła spora debata. Niewielu zdaje sobie jednak sprawę, że pisanie biografii to dziś zajęcie bardzo odpowiedzialne, bo są one masowo czytane. W najnowszym numerze Tygodnika POLITYKA publikujemy raport o przemyśle biograficznym. O tym, jak powstają historie życia sławnych ludzi. Co zostaje napisane, a co przemilczane? Najnowsza POLITYKA w sprzedaży od środy 17 marca. E-wydanie dostępne od wtorku od godziny 20.00 (kup e-wydanie).

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Ja My Oni

Jak dotować dorosłe dzieci? Pięć przykazań

Pięć przykazań dla rodziców, którzy chcą i mogą wesprzeć dorosłe dzieci (i dla dzieci, które wsparcie przyjmują).

Anna Dąbrowska
03.02.2015
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną