Wolny Boy-Żeleński
Jako tłumacz Tadeusz Boy-Żeleński przyswoił polszczyźnie klasykę literatury francuskiej – przetłumaczył 125 dzieł 42 pisarzy. Jako publicysta i autor „Piekła kobiet” kształtował debatę publiczną swoich czasów. Teraz, 70 lat od śmierci pisarza, jego ogromny dorobek przekładowy i autorski wejdzie do domeny publicznej. Tym samym utwory staną się „własnością publiczną”, co oznacza, że będzie je można publikować bez ograniczeń – choćby w Internecie.
Tadeusz Boy-Żeleński w domenie publicznej od 1 stycznia
Nowi „Zagubieni”?
„Alcatraz” to nowy serial J.J. Abramsa, twórcy kultowych „Zagubionych”, mistrza zagadek z pogranicza fizyki i metafizyki, gier z czasem i przestrzenią. I tym razem nie zabraknie tajemniczych zniknięć, podróży w czasie i do alternatywnych wszechświatów. Pojawią się też ludzie, którzy dawno powinni nie żyć, ale żyją, do tego są niebezpieczni i zagrażają Ameryce. No i znów miejscem akcji będzie wyspa.
Start emisji w USA 16 stycznia (FOX)
Dziennik Białoszewskiego
Miron Białoszewski chciał czekać z publikacją swojego dziennika do 2010 r., żeby nikogo nie urazić. W tajnych zapiskach, które prowadził przez ostatnie osiem lat życia (od 1975 r. do 1983 r.), pisał bowiem swobodnie o swoim otoczeniu, o sprawach towarzyskich, politycznych i o własnym homoseksualizmie. Długo oczekiwane dzieło ukaże się w wydawnictwie Znak.
Premiera: luty
Polska oscarowa szansa
Dlaczego powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na tegoroczne Oscary? Bo w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny ogromne szanse na nominację ma dramat wojenny Agnieszki Holland „W ciemności”. Dystrybucją w Stanach zajmuje się wpływowa firma Sony Classics, z której rekomendacjami bardzo liczą się członkowie Akademii. Polka nakręciła jeden z najwspanialszych filmów w swojej karierze, jest znana w Hollywood, bo wielokrotnie tam pracowała, i tylko wyjątkowy pech może jej przeszkodzić w zdobyciu nominacji.
Ogłoszenie nominacji – 24 stycznia, laureatów – 26 lutego
Madonna się odmładza
Jak zwykle po filmowej klęsce (słabo przyjęty zeszłoroczny film „W.E.”) Madonna będzie próbowała sobie poprawić humor murowanym sukcesem muzycznym. Kończy nagrywać 12 w karierze album, a w lutym ukaże się singlowa piosenka, w której gwiazdę wspierają młoda raperka Nicki Minaj i wokalistka M.I.A. Autorka „Like a Virgin” najwyraźniej nie przestaje się odmładzać, szukając inspiracji wśród młodszych artystów.
Premiera albumu: wczesna wiosna
Nowe „Diablo”
Od poprzedniej części „Diablo” minęła już ponad dekada, a gra słusznie zyskała miano kultowej. To od niej zaczęło się szaleństwo gier sieciowych przez Internet. To ona zapoczątkowała modę na łączenie elementów akcji i RPG. Choć zapowiadana na ten rok kolejna odsłona „Diablo III” zapewne nie będzie aż tak innowacyjna, czekają na nią miliony fanów na całym świecie.
Premiera: kwiecień
Beethoven po raz 16
Trójka zwycięzców ostatniego Konkursu im. Czajkowskiego (w tym znany i z Konkursu Chopinowskiego Daniił Trifonow) zagra na 16 Festiwalu Wielkanocnym im. Ludwiga van Beethovena. Z atrakcji m.in. jeszcze mało znane w Polsce oratorium Claude’a Debussy’ego „Męczeństwo św. Sebastiana”, wszystkie symfonie Schumanna (Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, dyr. Paavo Järvi – dwa wieczory), orkiestra Teatru Maryjskiego pod batutą Walerija Giergieva, Gustav Mahler Jugendorchester.
Warszawa, 25 marca – 6 kwietnia
Muzycznie na Porcie
17 edycję festiwalu literackiego Port Wrocław uświetni przyjazd amerykańskiej artystki i piosenkarki Laurie Anderson (jej pierwszą książkę w Polsce przygotowuje Biuro Literackie) oraz amerykańskiego pisarz Edmunda White’a, którego aż trzy publikacje ukażą się w tłumaczeniach Jacka Dehnela, Jerzego Jarniewicza i Andrzeja Sosnowskiego. Oprócz tego zaplanowano blok wydarzeń związanych z 80 urodzinami poetki Krystyny Miłobędzkiej, a także tomiki i czytania wierszy najważniejszych polskich poetów.
Wrocław, 20–22 kwietnia
Melodramat Malicka
Wizjonerskie „Drzewo życia” (Złota Palma w Cannes) potwierdziło klasę reżyserską Terrence’a Malicka – najwybitniejszego amerykańskiego poety pracującego w Hollywood. Po jego najnowszym projekcie (tytuł utrzymywany jest w tajemnicy) można się spodziewać kolejnej niezwykłej podróży metafizycznej w głąb podświadomości. Wiadomo, że będzie to melodramat o zdradzie małżeńskiej, w którym wystąpią m.in. Rachel McAdams, Rachel Weisz, Ben Affleck i Javier Bardem.
Premiera: maj
Lady Gaga w muzeum
Hierarchia zawsze towarzyszyła władzy. Nic więc dziwnego, że i sztuka, dostrzegając władzę, musiała uwzględniać społeczne i polityczne hierarchie. Od tych skrajnie demonstracyjnych, jak w starożytnym Egipcie czy państwach totalitarnych, po dużo bardziej subtelne w nowoczesnych społeczeństwach. Inspirowana przez prof. Krzysztofa Pomiana wystawa „Wywyższeni. Od faraona do Lady Gagi” będzie wielkim przeglądem tej problematyki, a równocześnie jedną z atrakcji jubileuszu 150-lecia Muzeum Narodowego w Warszawie.
Wystawa czynna od 17 maja
Lupa razy dwa
Krystian Lupa wraca po ponad ćwierćwieczu do Alfreda Kubina. „Miasto snu” według powieści „Po tamtej stronie” zrealizuje jako dwie niezależne adaptacje, warszawską – jako koprodukcję Teatru Dramatycznego i TR Warszawa, oraz krakowską – w Starym Teatrze. Powstaną dwa portrety, jak tłumaczy Lupa, „wampirycznej społeczności żyjącej zachłannie sztuką, seksem, polityką i czym tam jeszcze”, dwa spektakle o dwóch salonach wzajemnie się podglądających i przeciw sobie intrygujących.
Premiera warszawska – czerwiec, krakowska – październik
Azja na Malcie
Tematem przewodnim tegorocznej edycji Malta Festival Poznań będzie Azja: ta rzeczywista i ta wyobrażona. Odpowiedzialny za program Stefan Kaegi, ze znanej grupy teatralno-performerskiej Rimini Protokoll, zapowiada festiwal interaktywny, rozgrywany w przestrzeni miejskiej i angażujący także przypadkowych widzów. Ciekawie też zapowiada się produkowana przez Maltę opera „Slow Man” z librettem J.M. Coetzeego i muzyką Nicholasa Lensa, w reż. Mai Kleczewskiej, pod batutą Marka Mosia. Na premierze ma się pojawić sam Coetzee.
Poznań, 3–7 lipca
Björk na Open’erze
Przyszłoroczna trasa islandzkiej gwiazdy po letnich festiwalach nie będzie długa, ale Gdynia już trafiła na jej listę. Björk to ambitna decyzja w sprawie wyboru głównej gwiazdy Open’era. I z pewnością gwarancja zupełnie wyjątkowego widowiska, bo jej ostatnia płyta „Biophilia” to zdecydowanie coś więcej niż tylko zestaw piosenek. Bilety już w sprzedaży.
Gdynia, 4–7 lipca
Powstanie w wersji hardcore
To ma być skrzyżowanie „Parszywej dwunastki” z „Obcym – decydujące starcie”, a wszystko w stylistyce „300” – zapowiedział znany animator Tomasz Bagiński, nominowany w 2003 r. do Oscara za „Katedrę”. Jego najnowsze pełnometrażowe widowisko komputerowe „Hardkor 44” ma opowiadać nową historię Powstania Warszawskiego: bez martyrologii, kanałów i użalania się na przegraną. Smutne realia zostaną zastąpione dynamicznym kinem akcji i krzepiącym komiksowym podziałem na zwycięzców (Polacy) i przegranych (hitlerowskie cyborgi pacyfikujące stolicę).
Premiera: 1 sierpnia
Polskie Sacrum
Jubileusz zobowiązuje – mówi szef festiwalu Filip Berkowicz – więc program 10 Festiwalu Sacrum Profanum będzie polski. Paweł Mykietyn pisze operę na pięciu raperów i Ensemble Modern, utwory Marcina Stańczyka zagra Bang on a Can All Stars, Aleksandra Nowaka – Alarm Will Sound i Aphex Twin, a Krzysztof Penderecki przygotowuje całkiem nowy kwartet smyczkowy – z dodatkiem gitary elektrycznej – dla Kronos Quartet.
Kraków, 9–15 września
Wałęsa à la Wajda
Ani pomnik, ani kapliczka. Tylko portret Olbrzyma, który się potyka i wstaje. „Wałęsa” Andrzeja Wajdy, biografia legendarnego przywódcy Solidarności, już wzbudza w świecie ogromne zainteresowanie. Wajda, który był mistrzem w opisywaniu narodowych klęsk, ma szansę opowiedzieć o zwycięstwie i wielkim patriotycznym zrywie. Ten film to symboliczne dopełnienie wizerunku Polski i losu Polaków w jego twórczości.
Premiera: jesień
„Dziady” ekstremalne
Pierwszą w wolnej Polsce inscenizację pełnej wersji „Dziadów” Adama Mickiewicza reżyser Michał Zadara zapowiada jako spektakl 12-godzinny. Fani przeżyć ekstremalnych będą mogli zobaczyć całość w ciągu jednego dnia, bardziej powściągliwi wybiorą wersję rozłożoną na dwa wieczory. Wszystko w Teatrze Polskim we Wrocławiu.
Premiera: 1 listopada
Gra cokolwiek niemoralna
Media będą się oburzać, telewizyjni eksperci wymądrzać o brutalizacji gier, ale to nie powstrzyma amerykańskiego Rockstara przed wydaniem piątej części przebojowej sagi „Grand Theft Auto” o karierze przestępcy w szemranym półświatku, osadzonej w największym, najbardziej interaktywnym wirtualnym mieście, jakie powstało na ekranach komputerów.
Premiera: grudzień
Uklański w Zachęcie
O zamieszkałym na stałe w USA Piotrze Uklańskim było w Polsce głośno trzy razy. Po raz pierwszy w 2000 r., kiedy to Daniel Olbrychski zaatakował szabelką w Zachęcie jego pracę „Naziści”. Potem w 2005 r. – gdy stworzył z setek stoczniowców portret Jana Pawła II. I wreszcie w 2006 r., gdy w Londynie sprzedał na aukcji tychże „Nazistów” za 568 tys. funtów. Jest okazja, by było głośno o artyście po raz czwarty, Uklański wraca bowiem do Zachęty, tym razem z dużą monograficzną wystawą, zbudowaną z dawnych, ale też najnowszych prac.
Wystawa czynna od 7 grudnia
Powrót Tolkiena (do kina)
Film „Hobbit – Niezwykła podróż”, kręcony w Nowej Zelandii z budżetem pół miliarda dolarów, oczywiście w 3D i w niemal identycznym składzie aktorskim co „Władca Pierścieni”, skazany jest na komercyjny sukces. Pytanie tylko, czy pobije rekordy popularności trylogii i czy stanie się również wydarzeniem artystycznym? Premiera drugiej części filmu Petera Jacksona, czyli „Hobbit – Tam i z powrotem”, planowana jest za dwa lata.
Premiera: 28 grudnia
Wydarzenia wybrali: Aneta Kyzioł, Justyna Sobolewska, Dorota Szwarcman, Bartek Chaciński, Piotr Sarzyński, Piotr Stasiak, Janusz Wróblewski
Zdjęcia wykorzystane w artykule: m.p., PAP/CAF, PAP/Itar-Tass, Buzz Foto/Forum, Eugeniusz Helbert/Forum, Bartłomiej Kudowicz/Forum, PAP/DPA, PAP/Tomasz Gzell, Platige Image, PAP/EPA