Słowiański rap Donatana

Ojciec Polak – umysł ścisły. Był wyróżniającym się uczniem, więc zaproponowano mu studia i doktorat na uniwersytecie w Rostowie nad Donem. Tam poznał swoją przyszłą żonę, Rosjankę studiującą na tej samej uczelni. Ich pierworodny syn Witek urodził się co prawda w Krakowie, 2 września 1984 r., ale rodzina większość czasu spędzała w Związku Radzieckim. – To były czasy, kiedy dużo się handlowało, przewoziło się różne towary z Rosji do Polski i z powrotem. Każdy się tym zajmował, tata też miał taką możliwość, więc korzystał – wspomina Donatan czasy, kiedy ojciec troszczył się o byt rodziny, a on wiódł beztroskie życie u boku matki i dziadków, w ich rodzinnym domu w Taganrogu. – To miasto nad Morzem Azowskim, jak na warunki rosyjskie nieduże, bo liczące 300 tys. mieszkańców. Jest tam trochę przemysłu, ale w Taganrogu się przede wszystkim odpoczywa, to miejsce rekreacji, bardzo spokojne, ciepłe. Sielanka dobiegła końca na początku lat 90. Ojciec skończył studia i dostał propozycję pracy w Krakowie. Uważał zresztą, że jego ośmioletni już syn powinien chodzić do szkoły w Polsce. Żal było wyjeżdżać, choć nawet kilkuletni Witek zauważył, że w raju coś zaczyna się psuć. Upadał Związek Radziecki i pogranicze Ukrainy i Rosji do najbezpieczniejszych miejsc wówczas nie należało. – Lata 90. to była masakra, tam jeszcze bardziej niż tutaj. Mógłbym napisać książkę, thriller kryminalny o tym, co tam się działo, czarni z Bronksu mogliby się nieźle przestraszyć, gdyby znaleźli się tam, gdzie ja wtedy byłem – przechwala się Donatan. Rodzina przy stole 2 tys. km na zachód od Taganrogu na Witka czekała kawalerka w blokowisku na krakowskich Bronowicach i podstawówka, w której nie witano go z otwartymi ramionami. Już sama przeprowadzka to duże obciążenie dla kilkuletniego mężczyzny, o rozstaniu z babcią i dziadkiem nie wspominając, ale na szkolną rolę czarnej owcy, obcego, „Ruska”, nie był przygotowany. – Poniewierać sobą nie pozwalałem, ale to był dla mnie ciężki czas. Być może to właśnie sprawiło, że wszędzie czułem się wyobcowany, nie byłem u siebie ani tu, ani tam. Zawsze trzymałem się na uboczu i do dzisiaj tak mi zostało – przyznaje Donatan. Jakieś 20 lat później wpadł na pomysł nagrania płyty, która będzie muzycznym pomostem pomiędzy jego obiema ojczyznami. Coś jak dowód na to, że i w Polsce, i w Rosji ma prawo czuć się u siebie. – „Równonoc” zdecydowałem się zrobić m.in. po to, by podkreślić podobieństwo między Słowianami. Rosjan i Polaków dzieli przede wszystkim historia, która często jest składową polityki. Mamy te same geny i trochę za mało czasu minęło, odkąd wszyscy mówiliśmy jednym językiem, żeby teraz nie móc się dogadać. Jeśli spotkamy się przy wspólnym stole, to gwarantuję, że lepiej się dogadamy z Rosjanami, Ukraińcami czy Słowakami niż Niemcami lub Anglikami. Pierwszy pomysł na „Równonoc” zakładał uczestnictwo w nagraniach raperów z wielu słowiańskich krajów – Donatan zarzucił go głównie ze względów logistycznych, stawiając wyłącznie na Polaków. Tak czy owak, wiemy już, czemu „Równonoc” jest płytą słowiańską. A dlaczego hiphopową?   Rap bez skrętów Proces przeobrażania się Witolda Czamary w Donatana rozpoczął się w połowie lat 90. – Lubiłem dużo czytać, słuchać muzyki, przede wszystkim rzeczy z lat 60. i 70. Pop, rock czy metal nigdy mi się nie podobały, nie interesowało mnie to, co współczesne. Tak było aż do momentu, kiedy po raz pierwszy usłyszałem kawałek hiphopowy, zdaje się, że „Gangsta’s Paradise” Coolio. Zgłupiałem. To tak można?! – wspomina Donatan swój pierwszy kontakt z hip-hopem. Muzycznych tradycji w rodzinie nie było, a na pianino trudno by było nawet znaleźć miejsce. – Tłoczyliśmy się w jednopokojowym mieszkaniu. Moja mama, ojciec, brat i ja na 16 m kw. Jak się w nocy rozkładało wszystkie łóżka, to można było sobie takim wąskim korytarzykiem do łazienki przejść – opowiada Czamara. Swoją drogą, po co pianino, skoro na scenę, z wielkim hukiem, wkroczyła właśnie muzyka tworzona za pomocą komputerów. Chłopak przekonał rodziców, że urządzenie to niezbędne mu jest do nauki, a że uczył się świetnie, musiał być wiarygodny. Interesowała go tylko muzyka, cała reszta hiphopowego stylu bycia, jak nastoletnie udawanie gangsterów czy palenie dżointów na klatce schodowej, Donatana nie pociągała. – Jestem abstynentem. Nie piję alkoholu, nie palę dżointów ani papierosów. Wszelkie formy zaangażowania społecznego, jakiekolwiek działania w grupie zawsze były mi obce, więc nigdy nie chciałem rysować graffiti, nie lubiłem koncertów. Samotnie dłubałem sobie przy muzyce. Był wyróżniającym się uczniem, maturę zdał ze średnią 5,5. Mógł pójść na dowolne studia, ale wybrał kulturoznawstwo, a dokładnie rosjoznawstwo, chcąc lepiej poznać kraj swojego dzieciństwa. Zrezygnował, rozczarowany brakiem realnych możliwości zawodowych i pochłonięty muzyką, która powoli przestawała być wyłącznie hobby. Tworzenie bitów szło mu coraz lepiej, więc jego produkcje zaczęły trafiać na albumy największych polskich gwiazd gatunku, takich jak DonGURALesko, Ten Typ Mes czy Pezet. W końcu ośmielił się nagrać płytę autorską, co nie jest w tym środowisku rzeczą szczególnie niezwykłą, ale już szczegóły pomysłu wydawały się karkołomne – hiphopowy album koncepcyjny poświęcony słowiańszczyźnie. Potencjalni wydawcy pukali się w czoło. „To się nie może sprzedać” – wyrokowali. Wódka i wiara Na szczęście, w projekt uwierzyli inni muzycy. Lubelska formacja Percival, specjalizująca się we wczesnośredniowiecznych, folkowych brzmieniach, wyprawiła hiphopowe rytmy Donatana w odległą przeszłość, a raperzy ufali już producentowi na tyle, by przyjąć zaproszenie do udziału w nowatorskim projekcie i po swojemu zinterpretować fenomen słowiańskości. Niestety, wielu z nich przeszło pod poprzeczką, kreśląc komiksowe obrazki, z których wynika, że Słowianin to taki Spartanin, tyle że w alkowie równie waleczny jak w polu, a głowę i wątrobę ma ze stali, co pozwala mu wypić morze wódki. – Ja ująłbym to inaczej – przyznaje Donatan, ale broni prawa kolegów do efektownego błądzenia. – Urok tej płyty polega na t