Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kultura

Oj dana, dana, występki szatana

250 lat teatru publicznego w Polsce

Parter Teatru Narodowego, 1790 r. – rycina z epoki. Parter Teatru Narodowego, 1790 r. – rycina z epoki. Muzeum Teatralne w Warszawie
Co takiego będziemy wspominać, świętując przez cały rok 250-lecie teatru publicznego w Polsce?
Król Stanisław August Poniatowski – portret nieznanego autorstwa.Krzysztof Wilczyński/Muzeum Narodowe w Warszawie Król Stanisław August Poniatowski – portret nieznanego autorstwa.

Był 19 listopada 1765 r., imieniny Elżbiety, które to imię w modnej wówczas formie Izabelli nosiły trzy kobiety z najbliższego otoczenia Stanisława Augusta Poniatowskiego, od roku króla Rzeczpospolitej. Stojąca na skraju Ogrodu Saskiego Operalnia pękała w szwach. „Na aktorów” chodziło się tutaj jeszcze za Sasów, ale były to głównie grupy włoskie albo francuskie. Teraz po raz pierwszy Warszawa miała zobaczyć polski zawodowy zespół teatralny – Aktorów Narodowych Jego Królewskiej Mości Komediów Polskich – grający po polsku sztukę osadzoną w polskich realiach i aktualnej tematyce.

Zawodowy, stały, narodowy i publiczny polski teatr swoje istnienie zainaugurował komedią „Natręci” Józefa Bielawskiego. Czyli osadzoną w rzeczywistości Warszawy epoki stanisławowskiej przeróbką Molierowskich „Les Fâcheux”. Gdy kurtyna poszła w górę, oczom widzów ukazała się Thalia, muza komedii, która zstępowała z Parnasu, by wyjawić królowi i widzom, że od wieków wzdychała „do zniesienia sarmackich obyczajów” i wyśmiania „tak grubych nałogów”, ale długo nie było ku temu okazji. Aż do teraz. Dzięki królowi – pomysłodawcy i mecenasowi teatru, którego mimochodem porównała do Ludwika XIV.

Fabuła „Natrętów” toczyła się wokół starań Hrabiego o rękę Lucyndy, czemu na przeszkodzie stanął jej opiekun, Podczaszy, który przyrzekł pannę innemu. I – jak zauważają badacze – wbrew zapowiedziom muzy w prologu, sztuka nie była przesadnie antysarmacka.

Polityka 1.2015 (2990) z dnia 28.12.2014; Kultura; s. 84
Oryginalny tytuł tekstu: "Oj dana, dana, występki szatana"
Reklama