Retrotopia: pośmiertna lekcja słynnego polskiego socjologa

W pośmiertnie wydanej książce Zygmunt Bauman zostawił nam jeszcze jedno słowo przydatne do opisania naszego świata wzajemnej nieufności, niewiary w przyszłość i idealizowania przeszłości: retrotopia.

Fine Art Images/Heritage Images Akwarela Paula Klee „Angelus Novus” z 1920 r., do której odwoływał się Zygmunt Bauman.

9 stycznia odszedł do „płynnej wieczności” Zygmunt Bauman. Nie doczekał ukazania się ostatniej, jak się okazało, swojej książki, która brytyjską premierę miała jeszcze w tym samym miesiącu. „Retrotopia”, bo o niej mowa, to z pewnością pożegnanie wielkiego socjologa nie tylko ze światem, ale także ostateczny rozrachunek z własnym intelektualnym dziedzictwem. Książka „gęsta”, bezwzględna w diagnozach, przypominająca tren żałobny i lament, tyle tylko, że dedykowany nie zmarłej osobie, ale pewnej formie utraconej kultury – ufającej, że przyszłość daje nadzieję.

Nawet struktura tej niewielkiej pracy przypomina klasyczny porządek epicedium: zaczyna się od wyjawienia przyczyny bólu, by przejść do wyliczenia cech i zasług zmarłego, następnie opłakiwać stratę i wreszcie szukać pocieszenia i dać moralne pouczenie.