Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kultura

Tych filmów nie przegap. Millennium Docs Against Gravity

Wybraliśmy dziesięć filmów, które warto obejrzeć nie tylko po to, by zrozumieć świat, lecz również po to, by lepiej zrozumieć fenomeny popkultury.

150 filmów, spotkania, debaty, dyskusje. Największy w Polsce – i jeden z największych na świecie – festiwali kina dokumentalnego to jak zawsze okazja, by z bliska przyjrzeć się problemom współczesnego świata, również tym, które bieżące wydarzenia zepchnęły nieco w cień. Lista seansów obowiązkowych jest długa – nawet niespecjalnie żartując, można powiedzieć, że liczy ok. 150 tytułów, a znalazłyby się na niej bez wątpienia i nominowane do Oscara „Dla Samy”, zapis codziennego piekła pogrążonej w wojnie Syrii, i wstrząsające „Witamy w Czeczenii” o prześladowaniu społeczności LGBT na Kaukazie, i złożony z archiwalnych materiałów „Pogrzeb Stalina” Sergieja Łoźnicy.

Ale Millennium Docs Against Gravity to także portrety wybitnych artystów, niezależnych twórców, zjawisk kształtujących kulturę, a poprzez nią naszą rzeczywistość. Także kulturę popularną, telewizję, wydarzenia masowe – one wszak wpływają na naszą percepcję świata w nie mniejszym stopniu co polityczne przewroty i ekonomiczne zawirowania.

Wybraliśmy dziesięć filmów, które warto obejrzeć nie tylko po to, by zrozumieć świat, lecz również po to, by lepiej zrozumieć fenomeny popkultury.

Podkast: Festiwal w trudnym covidowym czasie

Bezlitosny Mike Wallace, reż. Avi Belkin

Portret legendy amerykańskiego dziennikarstwa, ikony programu „60 Minutes”, człowieka, który w znacznej mierze – na dobre i na złe – przyczynił się do tego, jak dziś wyglądają telewizyjne wywiady. Tyle że w przeciwieństwie do wielu dzisiejszych gwiazd nie rozmawiał z byle kim: wśród jego gości znaleźli się m.in. Salvador Dali, Maria Callas i John Nash, lecz nie unikał także rozmów z przedstawicielami mrocznej strony ludzkości, od słynnego gangstera Mickeya Cohena po Władimira Putina. W „Informatorze” Michaela Manna – opowieści o skandalu, który wstrząsnął amerykańskim rynkiem tytoniowym – w roli Wallace’a wystąpił Christopher Plummer.

Forman vs. Forman, reż. reż. Helena Třeštíková, Jakub Hejna

Wspaniały portret jednego z najwybitniejszych twórców współczesnego kina, zmontowany z materiałów archiwalnych, wywiadów i fragmentów filmów. Układają się one nie tylko w opowieść o życiu Miloša Formana, lecz także w przypowieść o XX-wiecznym losie Europy Środkowej: od wojennej hekatomby, poprzez opresję komunizmu i doświadczenie emigracji, po systemowe zmiany, które nastąpiły po 1989 r.

Kadr z filmu „Forman vs Forman”mat. pr.Kadr z filmu „Forman vs Forman”

Komedia romantyczna, reż. Elizabeth Sankey

Błahy gatunek, ale może dlatego zasługuje na próbę poważnej analizy – komedie romantyczne w znacznej mierze ugruntowały w kulturze popularnej wizerunek „jedynie słusznego” heteroseksualnego związku. Dlaczego popularne filmy o relacjach nieheteronormatywnych są wciąż rzadkością? Dlaczego format komedii romantycznej tak chętnie korzysta ze stereotypowych ról społecznych przypisywanych kobietom? Na marginesie pojawia się istotne pytanie: jak Hollywood kształtuje naszą percepcję świata?

Czytaj też: Nieheteronormatywność, czyli co?

Księgarnie Nowego Jorku, reż. D.W. Young

Wspaniała opowieść, której tytuł właściwie zdradza wszystko: portret świata ludzi opętanych literaturą, żyjących książkami i dzięki książkom. Od kultowych księgarń po aukcje rękopisów i pierwodruków – fascynująca podróż pachnąca jednocześnie świeżą farbą drukarską i antykwarycznym kurzem. Miłośnicy książek powinni jednak oglądać ostrożnie, bo po seansie nabiorą jeszcze większej ochoty, by w ulubionej księgarni wydać przy okazji całą pensję.

Czytaj też: Fenomen Ferrante

Kadr z filmu „Księgarnie Nowego Jorku”mat. pr.Kadr z filmu „Księgarnie Nowego Jorku”

Na wiarę. „Egzorcysta” Williama Friedkina, reż. Alexandre O. Philippe

Szwajcarski reżyser Alexandre O. Philippe jest mistrzem analizy filmowego dzieła – jego dokumenty „78/52” (poświęcony „Psychozie”) oraz „Wspomnienia: Geneza »Obcego«” były wnikliwe i zaskakujące, otwierały przed widzami nowe możliwości interpretacji klasycznych horrorów. W „Na wiarę” Philippe posadził przed kamerą reżysera „Egzorcysty” Williama Friedkina i wysłuchał jego opowieści o pracy na planie. Pomysł najprostszy z możliwych, ale wykorzystany w stu procentach. Powstał fascynujący film o magii kina i przypadkowości losu. A wśród festiwalowych pokazów znalazł się także „Egzorcysta” – i gwarantuję, że po seansie dokumentu będziecie oglądać go zupełnie inaczej.

Czytaj też: Dlaczego boimy się horrorów?

Nomada: Na tropach Bruce’a Chatwina, reż. Werner Herzog

30 lat po śmierci swojego przyjaciela Bruce’a Chatwina Werner Herzog wyrusza w podróż jego śladami. Walia, Australia, Patagonia. Wizyty w miejscach ważnych dla brytyjskiego pisarza i podróżnika Herzog łączy z refleksjami na temat jego życia. Jak zwykle w filmach twórcy „Cobra Verde” przyziemny realizm łączy się z metafizyką, poezją i antropologiczną ciekawością świata.

Skandal. Ewenement Molesty, reż. Bartosz Paduch oraz Quebonafide: Romantic Psycho Film, real. Red Bull Media House, Quebonafide, Warsaw Production Team

Nie da się w pełni zrozumieć współczesnej Polski bez choćby pobieżnego spojrzenia w kierunku sceny rap. Od z górą 20 lat to raperzy są artystami bodaj najcelniej opisującymi społeczne i obyczajowe przemiany Polaków. Nie wolno przy tym ograniczać się do głośnych utworów Taco Hemingwaya i grupy PRO8L3M – trzeba sięgnąć głębiej. Na festiwalu warto zrobić sobie podwójny seans: film poświęcony jednej z legend warszawskiej sceny grupie Molesta oraz portret Quebonafide, ulubieńca hipsterów i stałego bywalca szczytów list sprzedaży. Dwa pokolenia artystów, dwa różne nurty rapu, między nimi mieści się cała (no, prawie) Polska.

Czytaj też: Brakowało w Polsce dokumentów o rapie. Do wczoraj

Kadr z filmu „Skandal. Ewenement Molesty”mat. pr.Kadr z filmu „Skandal. Ewenement Molesty”

System K, reż. Renaud Barret

„Nasza sztuka żywi się chaosem”, mówią bohaterowie dokumentu, niezależni artyści przemierzający ulice Kinszasy. Spacerują w kostiumach gigantycznych robotów, tworzą instrumenty z przemysłowych odpadków, budują wielkie figury złożone z setek przerdzewiałych kapsli i instalacje z maczet. Ich sztuka jest wyzywająca, często przez mieszkańców traktowana z pogardą. A na dodatek niebezpieczna, bo wymierzona w skorumpowane władze Konga. Fascynująca opowieść o artystach, którzy buntują się przeciwko systemowi, tworzących prawdziwą sztukę ulicy.

Tajemnice „Showgirls”, reż. Jeffrey McHale

„Showgirls” Paula Verhoevena – twórcy skądinąd wielce utalentowanego – ćwierć wieku temu okazały się komercyjną i artystyczną porażką. Właściwie powinny popaść w zapomnienie. Ale z biegiem czasu zyskały status filmu kultowego, a dokument McHale’a jest próbą odczytania ich na nowo i udowodnienia, że było to dzieło progresywne. Czy dacie się przekonać?

Zaorane, reż. Arthur Jones

„Feels good, man”, mówi żaba Pepe w niezależnym komiksie Matta Furiego. Ale nie wszystko poszło w tym przypadku dobrze. Pokraczny bohater – wbrew intencji twórcy – stał się ikoną alt-prawicy, neonazistów i zwolenników Trumpa. Dokument Arthura Jonesa poszukuje odpowiedzi na pytanie, jak doszło do tego, że amerykańscy radykałowie przywłaszczyli sobie wizerunek komiksowego bohatera. I dlaczego to groźniejsze, niż może się wydawać na pierwszy rzut oka.

Żaba PepeBen GarrisonŻaba Pepe

Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Przelewy już zatrzymane, prokuratorzy są na tropie. Jak odzyskać pieniądze wyprowadzone przez prawicę?

Maszyna ruszyła. Każdy dzień przynosi nowe doniesienia o skali nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, ale właśnie ruszyły realne rozliczenia, w finale pozwalające odebrać nienależnie pobrane publiczne pieniądze. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał zespół prokuratorów do zbadania wydatków Funduszu Sprawiedliwości.

Violetta Krasnowska
06.02.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną