Uroki natury w regionie znanym z tak wielu miast? Owszem, jak najbardziej, nie tylko dlatego, że zamożni mieszkańcy tego regionu dbali w miastach o kontakt z przyrodą, ale też dlatego, że jest tu wiele zielonych lasów i łąk, pagórków i pól nadających się do pieszych wędrówek. Wyjątkowe jest to, że w wielu miejscach ruch na świeżym powietrzu można połączyć z przyjemnością kontaktu ze sztuką, tą współczesną, jak i pradziejową.
Dolina rzeki Düssel jest na kilku odcinkach rezerwatem przyrody z całą masą chronionych gatunków fauny i flory. Jednak najbardziej znany jest najstarszy z nich, założony w 1921 r., ok. 10 km od Düsseldorfu, Neandertal czyli skalisty wąwóz pełen jaskiń. Dolina swoją nazwę zawdzięcza kompozytorowi i teologowi Joachimowi Neanderowi (1650-80), który lubił tam wędrować. Traf chciał, że w 1856 r., niedługo po tym jak przyjęła się nowa nazwa, w jednej z grot odkryto szkielet nieznanego praczłowieka z grubymi kośćmi i wałami nadoczodołowym, którego nazwano od miejsca znalezienia homo neanderthalensis (400 tys.-24 tys. lat temu). Dziś to najlepiej przebadany hominid na świecie. Początkowo badacze sądzili, że był on naszym ociężałym i nierozgarniętym przodkiem, ale dziś wiemy, że się mylili. Archeolodzy i genetycy dowiedli, że nie tylko wykonywał narzędzia, jak my, tworzył sztukę, wierzył w życie pozagrobowe, dbał o chorych, a przede wszystkim mieszał się z człowiekiem, na co wskazuje obecność w naszym genomie neandertalskiego DNA.
O neandertalczyku można się dowiedzieć wszystkiego zwiedzając poświęcone mu muzeum w Mettmann, które jednocześnie można potraktować jako punkt wyjścia lub zwieńczenie pieszej wycieczki po okolicy. Szlak prowadzący w głąb rezerwatu (A1) ma niemal 20 km i prowadzi ścieżkami wzdłuż Düssel i urokliwych potoków, po drodze oprócz przyrody można też zobaczyć zabytkowy młyn, żubry i tarpany.
Jeśli ktoś lubi krótsze przechadzki i sztukę współczesną powinien wybrać się do Parku Rzeźby Waldfrieden w Wuppertalu, stworzonym przez brytyjskiego rzeźbiarza Tony’ego Cragga. W pierwszym okresie swej działalności wykorzystywał przedmioty zbierane na wysypiskach śmieci, ale po przeprowadzce do Wuppertalu w 1977 r. zaczął tworzyć rzeźby z brązu. W 2006 r. zakupił od miasta 15 ha parku, w którym w lesie ze starymi drzewami liściastymi wzdłuż wijącej się ścieżki ustawił rzeźby swoje oraz takich artystów jak Markus Lüpertz, Jaume Plens, Richard Deacon, Eva Hild, Erwin Wurm, Thomas Virnich, Hede Bühl i Pera Kirkeby. Na końcu trasy jest dwupiętrowa willa Waldfrieden. Jej korzenie sięgają 1898 r., ale podczas II wojny światowej budynek zbombardowano i jej nowy właściciel – chemik i przedsiębiorca Kurt Herberts – poprosił architekta Franza Krause o zaplanowanie nowej bryły. Powstała willa doskonale zintegrowana z krajobrazem i okolicznym arboretum, dzięki czemu w Parku Rzeźby Waldfrieden sztuka miesza się z naturą, a historia z teraźniejszością.
W Północnej Nadrenii – Westfalii to nie jedyna galeria na wolnym powietrzu, kolejna znajduje się w malowniczym regionie Siegen-Wittgenstein. Nie dość, że w Naturpark Sauerland-Rothaargebirge jest jeden z piękniejszych szlaków górskich w Niemczech, zwany Rothaarsteig (kilometr drogi prowadzi ścieżką po kładkach i drabinkach, jest też wiszący 40-metrowy most), to jeszcze znajduje się tam – „Wald Skulpturen Weg Wittgenstein-Sauerland“ czyli 23 km trasa z 11 instalacjami artystów. Projekt nowojorczyka Alana Sonfista polega na tym, że artysta w 2005 r. zasadził drzewa na polanie w lesie Wittgenstein, które układają się w sokoła mierzącego 44 na 28 m (którego oczywiście najlepiej go widać z lotu ptaka). Inny artysta, Timm Ullrichs, umieścił 196 luster wielkości ekranu kinowego, które poruszają się na wietrze i odbijają słońce, chmury, łąki i drzewa z wielu perspektyw i przy różnej pogodzie. Natomiast instalacja Andreasa Oldörpa to miedziane rurki, z których niczym z organowych piszczałek wiatr wydobywa niezwykłe dźwięki. „Hexenplatz” Lili Fischer upamiętnia procesy czarownic. Jednak pomysłem na powstanie tego leśnego szlaku równo 20 lat temu była chęć połączenia poprzez sztukę protestanckiego Bad Berleburg i katolickiego Schmallenberg, dlatego na jego początku i końcu przechodzi się obok projektu Jochena Gerza. W 2002 r. poprosił mieszkańców Bad Berleburg i Schmallenberg o napisanie listów z opisami tego co kojarzy się im z domem, listy później umieścił na tablicach przed ratuszami tych dwóch miast.
Dzięki temu projektowi szlak turystyczny dzieła sztuki podkreślają tajemniczość i wyjątkowość przyrody, odzwierciedlają historię krajobrazu kulturowego i ludzi, i zmuszają do myślenia. Ten swoisty „land art” jest dostępny dla każdego, w przeciwieństwie do tej zgromadzonej w galeriach, jest to też sztuka która pobudza różne zmysły, na różne sposoby.
Jest jeszcze jeden region, w którym można połączyć wędrowanie z atrakcjami kulturalno-oświatowymi. W północnej części Zagłębia Ruhry znajdują się trasy po naturalnych i kilkunastu pokopalnianych hałdach, z których rozciągają się piękne widoki. Na 150 stacjach narracyjnych można dowiedzieć się jak górnictwo wpłynęło na region i ludzi oraz zobaczyć współczesne dzieła sztuki (jak czworościan, czy obelisk) i dzieła techniki takie jak obserwatorium astronomiczne czy zegar słoneczny. „Halden-Hügel-Hopping” ma razem ok. 200 km i 17 szlaków tematycznych. Wśród nich 15 kilometrowa trasa „Zmieniającej się natury“, która przebiega przez największą w Europie hałdę Hoheward w Herten, gdzie widać jak flora i fauna zasiedla ten stworzony przez człowieka obszar i gdzie można podziwiać rysujące się na horyzoncie Oberhausen, Dortmund, Essen i (przy doskonałej pogodzie) Düsseldorf. Z pewnością każdy znajdzie tu coś dla siebie.
Partnerami publikacji są Nadrenia Północna Westfalia oraz Niemiecka Centrala Turystyki.
Więcej informacji o atrakcjach w Niemczech